Aktualności 1#16
Cześć Patronie, Patronko,
Propaganda antyukraińska w mediach społecznościowych drastycznie wzrasta.
To właśnie wynika z badania realizowanego przez Stowarzyszenie Demagog i Instytut Monitorowania Mediów (IMM). W 2024 roku opublikowano niemal 327 tys. polskojęzycznych wpisów i komentarzy, które w negatywny sposób odnosiły się do społeczności ukraińskiej. Wśród kont szerzących antyukraińską narrację i mających największy zasięg na portalu X i na Facebooku znalazł się profil europosła Grzegorza Brauna.
W 2024 roku zidentyfikowaliśmy w polskim internecie 327 tys. wpisów, które uderzają w Ukrainę i w Ukraińców. To niemal 13 proc. więcej niż w 2023 roku.
Zapraszam do wysłuchania podcastu z autorem raportu Łuakszem Grzesiczakiem i do zapoznania się z naszymi ostatnimi publikacjami.
Podcast Demagoga
Propaganda antyukraińska w mediach społecznościowych drastycznie wzrasta. W 2024 roku opublikowano niemal 327 tys. negatywnych polskojęzycznych wpisów i komentarzy. Wśród kont szerzących antyukraińską narrację znalazł się profil europosła Grzegorza Brauna.
Posłuchaj na YouTube:
Posłuchaj na Spotify:
W 2024 roku zidentyfikowaliśmy w polskim internecie 327 tys. wpisów, które uderzają w Ukrainę i w Ukraińców. To niemal 13 proc. więcej niż w 2023 roku. Wśród liderów antyukraińskiej propagandy ponownie znalazły się oficjalne profile europosła Grzegorza Brauna.
Sprawdzone wypowiedzi
Analiza w pigułce:
- Stawka 0 proc. VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązywała w Polsce od lutego 2022 roku do marca 2024 roku.
- Po raz pierwszy obniżkę wprowadzono w ramach Tarczy Antyinflacyjnej 2.0. – rządowego programu walki z inflacją. Potem dwukrotnie (1, 2) przedłużono okres jej obowiązywania.
- Od 2023 roku o obniżce stawki VAT może zdecydować minister finansów poprzez wydanie odpowiedniego rozporządzenia (art. 9. ust. 3). Z tej możliwości skorzystało dwoje ministrów z PiS – Magdalena Rzeczkowska i Andrzej Kosztowniak.
- Gdy premierem był Mateusz Morawiecki z PiS, decyzję o obniżeniu stawki VAT na żywność do 0 proc. podjęto 5 razy, dlatego wypowiedź Małgorzaty Kidawy-Błońskiej oceniamy jako fałsz.
Analiza w pigułce:
- Pokrywa lodowa Antarktydy charakteryzuje się znaczną zmiennością w skali roku. Krótkoterminowy przyrost lodu jest naturalnym zjawiskiem na Antarktydzie, ale dostępne źródła wskazują (1, 2), że w długim okresie trend jest spadkowy.
- W ostatnich latach odnotowuje się gwałtowny spadek pokrywy lodowej, a publikacje naukowe prognozują dalsze topnienie (1, 2, 3). W 2024 roku odnotowano drugi najmniejszy rozmiar pokrywy lodowej w historii pomiarów. Rekord padł rok wcześniej (1, 2) – tak wynika m.in. z danych amerykańskich instytucji rządowych NSIDC i NOAA.
- W grudniu 2024 roku internet obiegła grafika, zgodnie z którą 27 grudnia 2024 roku zasięg lodu na Antarktydzie wzrósł w porównaniu do 27 grudnia 2016 roku (1, 2). Autor skorzystał z danych NSIDC, ale nie jest to oficjalna analiza tej instytucji.
- Zestawienie ze sobą dwóch wybranych dni nie jest miarodajne, ponieważ NSIDC porównuje obserwacje z dowolnego dnia ze średnią z 30 lat okresu bazowego, a nie – z innym pojedynczym dniem.
- Zarówno tej zimy, jak i poprzedniej, zasięg lodu był poniżej średniej z lat 1981–2010. A w lecie pozostawał poniżej średniej przez osiem lat z rzędu. Artur Bartosiewicz błędnie interpretuje dostępne dane, więc jego wypowiedź oceniamy jako manipulację.
Analiza w pigułce:
- Pakt o azylu i migracji został przegłosowany przez Parlament Europejski (PE) i zatwierdzony przez Radę Unii Europejskiej w 2024 roku. Jest to zbiór rozporządzeń, a państwa mają dwa lata na dostosowanie do nich prawa krajowego. Oznacza to, że regulacje wejdą w życie najpóźniej w czerwcu 2026 roku (art. 35 ust. 1). Komisja Europejska (KE) poinformowała, że zgodnie z prawem unijnym nie ma możliwości zwolnienia Polski z wdrażania jakichkolwiek części paktu.
- Jak potwierdziła niedawno KE, przepisy paktu dają państwom możliwość wyboru między różnymi formami solidarności z państwami, do których przybywa wielu migrantów. Należą do nich relokacja, wkłady finansowe i wsparcie rzeczowe. Polska może zostać jednak zwolniona z obowiązkowej solidarności, jeśli zostanie uznana za państwo zmagające się z presją lub z trudną sytuacją migracyjną (art. 61 i 62). KE przeprowadzi ocenę sytuacji Polski pod tym względem w październiku 2025 roku.
- Centra Integracji Cudzoziemców (CIC) to punkty informacyjno-usługowe, w których cudzoziemcy przebywający w Polsce legalnie mogą skorzystać m.in. ze wsparcia psychologicznego czy z kursów języka polskiego. Ośrodki te nie zapewniają zakwaterowania, a ich powstanie nie jest powiązane z unijnym mechanizmem relokacji. Prace nad utworzeniem systemu obecnych CIC rozpoczęto w 2017 roku. Docelowo ma powstać 49 takich placówek, finansowanych w pełni ze środków europejskich.
- Sławomir Mentzen w swojej wypowiedzi pomija fakt, że zgodnie z unijnymi przepisami Polska może zostać zwolniona z obowiązkowej solidarności. Błędnie także łączy projekt tworzenia Centrów Integracji Cudzoziemców z mechanizmem relokacji migrantów. Dlatego oceniamy tę wypowiedź jako manipulację.
Analiza w pigułce:
- Wraz z końcem 2025 roku obecnie obowiązujące studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin stracą moc (art. 65). Ich miejsce mają zająć plany ogólne gminy (art. 13a).
- W ramach planów ogólnych gminy mogą, ale nie muszą, określić gminne standardy dostępności infrastruktury społecznej (art. 13e ust. 1). Standardy te obejmują m.in. zasady zapewnienia dostępu do szkoły podstawowej.
- Zgodnie z ustawą oznacza to położenie działki w odległości od szkoły nie większej niż 1,5 km w miastach i 3 km poza miastami (art. 13f ust. 2). Gminy mogą jednak ustalić inne odległości (art. 13f ust. 7).
- Te zasady wynikają z ustawy zaproponowanej przez rząd Mateusza Morawieckiego w 2023 roku. W Sejmie głosował za nią cały klub Prawa i Sprawiedliwości, w tym Marcin Warchoł. Poseł PiS pominął ten fakt, a także przedstawił opcjonalne ograniczenie jako bezwzględny zakaz. Dlatego jego wypowiedź oceniamy jako manipulację.
Sprawdzone informacje
Dzięki współpracy z onet.pl możemy dotrzeć z naszymi analizami i działaniami do nowych grup. Wierzymy, że w taki sposób kolejne osoby będą miały możliwość poznania idei fact-checkingu i przekonania się, dlaczego warto stawiać na fakty.
W sieci można natrafić na zdjęcia mające przedstawiać nieżyjącego papieża Franciszka. Kłopot w tym, że są to obrazki wygenerowane przez sztuczną inteligencję.
Jak wygląda platforma X po tym, gdy kupił ją Elon Musk? Eksperci wskazują na 50 proc. wzrost wpisów szerzących mowę nienawiści, w tym homofobicznych, transfobicznych i rasistowskich przekazów. Sprawdzamy wyniki najnowszego badania.
Serdeczności
Agnieszka Tobijasiewicz
agnieszka.tobijasiewicz@demagog.org.pl
Demagog
Trwa ładowanie...