Niezależne życie jest innym od klasycznego sposobem myślenia o niepełnosprawności.
To życie godne, pełne szacunku i równych praw z innymi obywatelami.
W tym nowym podejściu nie zakładamy, że osoba z niepełnosprawnością nie może
funkcjonować w społeczeństwie, nie może podejmować decyzji i jest jedynie przedmiotem opieki, lecz dążymy do tego, by mogła jak najpełniej funkcjonować, być aktywnym członkiem społeczeństwa. Niezależne życie zakłada, że osoba z niepełnosprawnością jest
podmiotem, ona decyduje, a my wspieramy ją tak, jak ona tego chce, nie starając się
udowadniać, że wiemy lepiej.
W 2012 roku Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Osób z Niepełnosprawnością. Jej
artykuł 19. dotyczy właśnie niezależnego życia i wymienia jego trzy kluczowe elementy.
Oprócz dostępności otoczenia jest to także możliwość wyboru i dostępu do mieszkalnictwa dostosowanego (nie w warunkach specjalnych, jak np. domy pomocy społecznej), a także asystencja osobista.
Niezależne życie może mieć zwięzłe wyjaśnienie, np. to zawarte w Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnością, które jest związane z możliwością decydowania o sobie,wpływu na różne rzeczy, realizowania swoich potrzeb i decyzji – tak jak inne, w pełni
sprawne osoby. Czasami niezależnym życiem definiuje się też różne rozwiązania służące
temu, by osoby z niepełnosprawnością mogły żyć niezależnie od wpływu innych osób – czyli tak samo jak każdy inny obywatel, na równych prawach w różnych sferach życia społecznego. Niezależne życie jest innym od klasycznego, nowym sposobem myślenia o
niepełnosprawności.
Ważnym elementem niezależnego życia jest podmiotowość osoby z niepełnosprawnością.
Nie patrzymy na to, czego ona nie może, ale staramy się znaleźć to, do czego jest zdolna.
Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie apelował o zmiany, jako że obecna regulacja
prawna w sposób nadmierny i nieuzasadniony ingeruje w prawa osób z niepełnosprawnościami. Zgodnie z ciągłymi apelami Rzecznika Praw Obywatelskich oraz
Konwencją o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami, której wdrożenie ma na celu ochronę i zapewnienie pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka i podstawowych wolności przez wszystkie osoby z niepełnosprawnością oraz popieranie poszanowania ich przyrodzonej godności, system orzekania powinien określać sposoby udzielania wsparcia osobom z niepełnosprawnościami przez organy publiczne, a nie określać daną osobę jako „niezdolną”, czy „niesamodzielną”. Konwencja posługuje się natomiast terminem „osoby wymagające bardziej intensywnego wsparcia”, pozwalającym na określenie osób z niepełnosprawnościami, którym – ze względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności – należy zapewnić możliwość dostępu do szerszego katalogu różnych form wsparcia. Z tego względu Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił już nie raz uwagę na konieczność uwzględnienia przy formułowaniu nowych rozwiązań ustawowych terminologii spójnej z Konwencją.
Dla mnie niezależne życie to przede wszystkim poczucie wpływu – na to co robię, gdzie
jestem. Jako osoba z niepełnosprawnością i kobieta codziennie pokazuję innym, jaki wpływ na moje życie ma dyskryminacja. Dyskryminacja z powodu niepełnosprawności i dyskryminacja ze względu na płeć. Jeżeli nie połączymy w naszych głowach kropek pomiędzy różnymi zjawiskami to nie naprawimy świata. Wspólnota oznacza, że nikt, żadna osoba nie zostanie bez wsparcia, pomocy, bez bycia zauważoną.
Niezależne życie jest moim prawem (jako człowieka) do podejmowania własnych wyborów w sprawach życiowych, zawodowych, do możliwości korzystania z życia publicznego,do decydowania o sobie od momentu co chcę zjeść rano na śniadanie, w co się ubiorę, aż po to, z kim buduję relacje. Niezależność to prawo do realizacji moich wartości życiowych.
Teoretycznie proste i jasne ale czy zawsze możliwe dla każdego? Niestety niekoniecznie. Z
powodu różnych barier, braku dostępu do różnych miejsc publicznych, braku możliwości
komunikacji w Polskim Języku Migowym, braku dostępności wydarzeń, dostępnych
gabinetów ginekologicznych, transportu przystosowanego w pełni, barier w zatrudnieniu po bariery mentalne.
Dlatego skracam dystans.
Autorka tekstu Jagoda Gmachowska, prezeska Stowarzyszenia Wiosna bez Barier.
Codziennie zmienia świat, walczy o prawa człowieka, prawa zwierząt, o demokratyczne
państwo prawa! Liderka, aktywistka i osoba o ponadprzeciętnej wrażliwości.
Jagoda Gmachowska
Trwa ładowanie...