Drogie Patronki, Drodzy Patroni!
Co działo się w lipcu? Oto krótkie podsumowanie miesiąca.
Zaczynamy od wydarzeń na arenie polityczno-prawnej i naszych komentarzy.
30 czerwca upłynął termin dla polskiego rządu do wypełnienia zobowiązań wynikających z Krajowego Planu Odbudowy (zakończył się II kwartał roku). Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Vera Jourova jasno powiedziała, że ustawa o Sądzie Najwyższym projektu Prezydenta Andrzeja Dudy uchwalona przez polski parlament nie wypełnia kamieni milowych z KPO. W związku z tym 1 lipca odbyła się konferencja prasowa Komitetu Obrony Sprawiedliwości KOS, podczas której głos zabrali mec. Michał Wawrykiewicz, sędzia Arkadiusz Tomczak (IUSTITIA) i Patryk Wachowiec (FOR).
7 lipca Sejm przyjął reformę kodeksu karnego m.in. zaostrzającą kary za najcięższe przestępstwa, wprowadzającą m. in. tzw. bezwzględne dożywocie. NIE MA JUŻ PRAW CZŁOWIEKA - napisała na swoim koncie na facebooku Maria Ejchart-Dubois. Dalsza część wpisu poniżej:
"Dla mnie to dziś jest ten symboliczny dzień końca ery praw człowieka w Polsce. Dziś Sejm zalegalizował stosowanie tortur. Wprowadzenie do kodeksu karnego bezwzględnej kary dożywotniego pozbawienia wolności jest bowiem naruszeniem konstytucyjnego i konwencyjnego (bezwzględnego) zakazu stosowania tortur i innych form niewłaściwego traktowania. Dożywocie bez warunkowego zwolnienia to całkowite zaprzeczenie tego co nauka i badania wiedzą, od kilkudziesięciu (a nawet kilkuset) lat o karaniu. To brak zaufania do człowieka, społeczeństwa i instytucji państwa. To najwyższa pogarda dla ludzkiej godności."
8 lipca okazał się być bardzo dobrym dniem dla praworządności. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał środek zabezpieczający w sprawie sędziego Raczkowskiego, któremu Izba Dyscyplinarna (działająca mimo 1 mln EURO kary dziennie) miała 11 lipca uchylić immunitet. Zgodnie z zabezpieczeniem Izba Dyscyplinarna nie może podejmować żadnych czynności w jego sprawie.
Tego samego dnia Trybunał zakomunikował (przyjął do rozpoznania) także sprawę sędzi Beaty Morawiec pod art. 6 Konwencji (prawo do sądu), art. 8 (prawo do życia prywatnego i rodzinnego) i art. 10 (swoboda wypowiedzi).
Reprezentujemy sędziów w obu sprawach.
11 lipca na liczniku kary nałożonej przez TSUE na Polskę za funkcjonowanie nielegalnej Izby Dyscyplinarnej wybiła kwota 250 000 000 euro.
13 lipca na stronie Trybunału Konstytucyjnego opublikowany został komentarz członka TK Jarosława Wyrembaka. Napisał tam m.in., że "każdego dnia, z dużym wrzaskiem nadciąga widmo nowych 'rządów prawa' - sprawowanych za pomocą sierpa i młota".
”To służy temu, żeby odwrócić uwagę od rzeczywistego problemu, którym jest przywrócenie obywatelom prawdziwego sądu konstytucyjnego” - komentowała w programie Fakty po Faktach adw. Sylwia Gregorczyk-Abram.
Zobacz: Fakty po Faktach, 13 lipca 2022 r.
Również 13 lipca Komisja Europejska opublikowała trzecie wydanie corocznego sprawozdania na temat praworządności. Komisja Europejska przypomina w raporcie Polskiemu rządowi żeby podjął działania w zakresie ochrony niezawisłości sądownictwa, a także, że ma obowiązek przestrzegania wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE.
W zaleceniach dla Polski znalazły się następujące punkty:
Zobacz: Komentarz mec. Michała Wawrykiewicza dot. raportu
Pobierz raport Komisji Europejskiej o stanie praworządności
W piątek 14 lipca weszła w życie pseudoreforma Sądu Najwyższego przygotowana przez prezydenta Andrzeja Dudę i uchwalona w czerwcu przez Sejm. A wraz z nią ze struktury Sądu Najwyższego zniknęła Izba Dyscyplinarna stworzona cztery lata temu. W jej miejsce powstała Izba Odpowiedzialności Zawodowej.
Przypomnijmy, od 2018 r. nielegalna ID zawiesiła sędziów stających w obronie praworządności:
Dokładnie rok temu w lipcu #TSUE wydał zabezpieczenie nakazujące realną likwidację Izby Dyscyplinarnej, przywrócenie do orzekania zawieszonych sędziów, zamrożenie ustawy kagańcowej. Rząd nie wykonał żadnego z powyższych zobowiązań, za co nałożona na Polskę kara wynosi już ponad 1,2 mld złotych.
Zobacz: Artykuł w Gazecie Wyborczej "Koniec Izby Dyscyplinarnej. Nowy start dla neosędziów"
W tym kontekście warto wskazać, że Szefowa Komisji Europejskiej udzieliła Dziennikowi Gazecie Prawnej wywiadu, w którym oceniła, że nowa ustawa o sądownictwie (projekt PAD, który wszedł w życie w połowie lipca) nie gwarantuje sędziom możliwości kwestionowania statusu innych sędziów bez ryzyka, że zostaną pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej. – Tę kwestię należy rozwiązać, aby spełnić warunki przyznania pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy i umożliwić Komisji uruchomienie pierwszej płatności – podkreśliła Ursula von der Leyen. Dodała, że Polska musi również w pełni zastosować się do postanowienia Trybunału Sprawiedliwości, co jeszcze nie nastąpiło. – W szczególności nie przywrócono do orzekania zawieszonych sędziów i nadal obowiązuje dzienna kara finansowa – mówi przewodnicząca KE.
Warto przypomnieć, że na początku czerwca 2022 r. sędzia Piotr Gąciarek z warszawskiego Sądu Okręgowego, którego nielegalna Izba Dyscyplinarna w listopadzie 2021 r. zawiesiła w obowiązkach, otrzymał postanowienie sądu o niezwłocznym przywróceniu go do pracy. Dostarczył to postanowienie prezes stołecznego SO, ale nic z tego nie wynikło. Do dziś nie ma decyzji o przywróceniu go do pełnienia obowiązków. Natomiast sędzia Juszczyszyn po decyzji Izby Dyscyplinarnej, został przywrócony do orzekania, ale jego prezes, pan Nawacki, nie tylko przymusowo wysłał go na urlop, ale też przeniósł go do innego wydziału bez zgody sędziego.
Oczywistym było od początku, że KPO jest dokumentem, w którym rząd Polski zobowiązał się wykonać tzw. kamienie milowe, m. in. orzeczenia TSUE. Wypłata z Funduszu Odbudowy, a także zatrzymanie naliczania kar zależy od realizacji zobowiązań. Przewodnicząca KE potwierdziła, że nie zostały one wykonane.
Zobacz: Wywiad z Szefową KE Ursulą von der Leyen w DGP
Komentarz WS - Krótki update z europejskiego frontu batalii o praworządność
Co dalej po fejkowej likwidacji nielegalnej Izby Dyscyplinarnej?
Izbę Dyscyplinarną ma zastąpić Izba Odpowiedzialności Zawodowej. Niestety zmiany ustawowe, które powołują nową izbę, niczego nie zmienią, bo zasada powołania pozostaje analogiczna. W IOZ nadal mogą zasiadać neosędziowie powołani z udziałem neo-KRS, co naruszy standardy konstytucyjne, konwencyjne i prawo unijne. Tego dotyczyły liczne orzeczenia ETPC, TSUE, NSA i SN. Nie chodziło w nich o nazwę "Izba Dyscyplinarna", o konkretną jednostkę w strukturze SN, tylko o osoby, które tam orzekają. Po prostu w sprawach dyscyplinarnych sędziów i w żadnych innych nie mogą orzekać ludzie powołani w sposób niegwarantujący ich niezawisłości i bezstronności. IOZ niestety powtórzy ten schemat.
A neosędziowie?
Sześciu członków nielegalnej Izby Dyscyplinarnej zdecydowało się na przejście w "stan spoczynku". Członkowie nielegalnej Izby Dyscyplinarnej, którym ustawa PAD dała możliwość przejścia w "stan spoczynku", czyli przyjęcia tzw. "złotych spadochronów" to neosędziowie: Jarosław Duś, Jacek Wygoda, Konrad Wytrykowski, Piotr Niedzielak, Paweł Zubert oraz Adam Tomczyński. Trójce z tych "przedwczesnych emerytów" do realnej emerytury pozostało około 18 lat — chodzi o Dusia, Wytrykowskiego i Zuberta. Pozostali — Wygoda, Niedzielak i Tomczyński mają do emerytury odpowiednio siedem i po osiem lat. Cała ta szóstka otrzymywać ma ponad 20 tys. zł miesięcznie do osiągnięcia wieku 65 lat. Wtedy ich uposażenie zostanie obniżone do 75% pierwotnej kwoty.
Przypominamy, że według danych na marzec 2022 r. przeciętna wysokość emerytury w Polsce wynosi 2545 zł. Byli członkowie Izby Dyscyplinarnej, którzy wybrali "złote spadochrony" orzekali w tej izbie zaledwie trzy i pół roku. To za tę "pracę" każdy z podatników będzie teraz składał się na ich wynagrodzenia.
Co jeszcze wydarzyło się w lipcu?
Komisja Europejska podjęła kolejny krok (uzasadnioną opinię) w postępowaniu w sprawie naruszenia przeciwko Polsce za naruszenie prawa Unii Europejskiej przez Trybunał Konstytucyjny. Ogólne zasady #RuleOfLaw i pierwszeństwo prawa UE muszą być przestrzegane przez wszystkie kraje wspólnoty.
Zobacz: Komentarz mec. Michała Wawrykiewicza
Wywiad z mec. Wawrykiewiczem "Zjednoczona prawica nie zamierza iść na kompromis z Unią Europejską"
26 lipca Sąd Najwyższy przeprowadził pierwszy test niezależności sędziego. Przełomowe orzeczenie skomentował w Gazecie Wyborczej mec. Michał Wawrykiewicz:
Teraz po raz pierwszy to SN zbadał pod tym kątem orzeczenie sądu powszechnego wydane z udzielałem neosędziego. Jeszcze musimy poczekać na uzasadnienie orzeczenia, ale jestem pewien, że wielu pełnomocników i obrońców będzie się na nie powoływać, wnioskując o wyłączenia neosędziów albo podnosząc zarzut wadliwych powołań sędziowskich i nienależytej obsady sądu w składanych środkach odwoławczych. To wróży wręcz niewyobrażalny chaos w sądach. Chaos, który zafundowali nam rządzący. Mamy dwa tysiące neosędziów na ok. 10 tys. sędziów, w obrocie funkcjonują tysiące orzeczeń przez nich wydawanych i w każdym miesiącu ich przybywa. Sądy zamiast rozstrzygać spory co do meritum, będą musiały się zajmować prawie wyłącznie rozstrzyganiem prawidłowości statusu neosędziów oraz wydawanych przez nich orzeczeń. Ofiarami gigantycznego paraliżu w wymiarze sprawiedliwości będą obywatele oczekujący na sprawiedliwość. Nie mam wątpliwości, że ten problem trzeba natychmiast rozwiązać systemowo, nie indywidualnie. Jedynym rozwiązaniem tej sytuacji jest przyjęcie rozwiązań legislacyjnych, które uwzględniają całość orzecznictwa sądów europejskich. Remedium na ten chaos jest odsunięcie neosędziów od urzędu i nakazanie im powrotu tam, skąd przyszli, zanim zostali nominowali z udziałem neo-KRS – tak stanowi projekt ustawy porozumienia dla praworządności.
Zobacz: Wywiad z adw. Michałem Wawrykiewiczem, Gazeta Wyborcza, 28.07.2022 r.
Lipiec okazał się być także intensywnym miesiącem w Strasbourgu. 26 lipca Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował polskiemu rządowi przyjęcie do rozpatrzenia 37 skarg przeciwko Polsce ws. niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Trybunał czeka teraz na uwagi rządu. My natomiast, w tym miesiącu złożyliśmy kilkanaście skarg w imieniu represjonowanych sędziów. A mówi się, że w wakacje mniej się dzieje... ;)
W lipcu byliśmy także na:
1. Open'er Festival - #WolneSądy w składzie Sylwia Gregorczyk-Abram, Paulina Kieszkowska-Knapik, Maria Ejchart-Dubois i Gosia Majewska uczestniczyły w spotkaniu w ramach cyklu Open’er obywatelski 
Bardzo cieszymy się, że Open’er to takie miejsce, gdzie oprócz muzyki, tłumu ludzi i dobrej energii jest tez przestrzeń do rozmowy o wartościach i praworządności. Raz jeszcze dziękujemy wszystkim obecnym w strefie Let’s talk za spotkanie i dyskusje!
Dzięki uprzejmości i świetnej organizacji teamu Tour de Konstytucja, mamy nagranie z tego wydarzenia. Link znajdą Państwo poniżej :)
Zobacz: Po co nam praworządność? Panel w ramach cyklu Let's Talk odbywającego się w ramach Open'er Festival
2. Kongresie ICON•S we Wrocławiu, podczas którego adw. Sylwia Gregorczyk-Abram uczestniczyła w wyjątkowym spotkaniu z Olgą Tokarczuk i prof. Adamem Bodnarem. Rozmawiali o odpowiedzialności, prawach zwierząt, sytuacji uchodźców i literaturze.
Zobacz: Transmisja z Kongresu ICON•S
3. Festiwalu Media&Sztuka w Darłowie, gdzie odbyło się spotkanie pod tytułem "Po co nam wolne sądy?". Na pytanie odpowiadali Sędzia Igor Tuleya i adwokat Michał Wawrykiewicz. O sądzie, praworządności i wszystkim tym, co wydarzyło się w sądownictwie w ciągu ostatnich kilku lat. Spotkanie prowadził Cezary Łazarewicz.
Zobacz: Spotkanie "Po co nam wolne sądy?" podczas festiwalu Media&Sztuka w Darłowie
4. Spotkaniu NGOsów w Senacie z Wicemarszałkinią Gabrielą Morawską-Stanecką. #PraworządnośćPonadWszystko #ObywateluObywatelkoNieOdpuszczaj to hasła z tego spotkania. To bardzo cenne poznać perspektywy lokalnie działających organizacji pozarządowych w większych i mniejszych częściach Polski. #WolneSądy reprezentowała Małgorzata Majewska.
5. Festiwalu Góry Literatury, organizowanym przez Fundację Olgi Tokarczuk, gdzie o prawach zwierząt w Konstytucji rozmawiała adw. Sylwia Gregorczyk-Abram, Karolina Kuszlewicz (adwokatka walcząca o prawa zwierząt) i Zbigniew Hołdys. Panel prowadził Irek Grin (Przewodniczący Rady Fundacji Olgi Tokarczuk).
"Zmiana nie zaczyna się w parlamencie, zaczyna się właśnie na Rynku w Nowej Rudzie, czy w każdym innym miejscu, w którym obywatele mają otwarte głowy i chcą zrozumieć więcej." - napisała Sylwia Gregorczyk-Abram po spotkaniu na swoim instagramie.
6. Spotkaniu z delegacją posłów Parlamentu Europejskiego, którzy odwiedzili Polskę z misją rozpoznawczą dot. prawidłowości wydatkowania środków unijnych. W tym kontekście rozmawialiśmy o upolitycznieniu polskiej prokuratury i neoKRS, braku współpracy z Prokuraturą Europejską oraz pozornych rozwiązaniach wprowadzanych przez Polskę w ramach wypełniania tzw. kamieni milowych. Polska musi zacząć wykonywać wyroki europejskich trybunałów i respektować prawo Unii Europejskiej. W spotkaniu brali udział Prokurator Ewa Wrzosek (Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia"), Sędzia Dominik Czeszkiewicz (Stowarzyszenie Sędziów Themis) oraz dr hab. Grzegorz Makowski (Fundacja Batorego). #WolneSądy reprezentowała Małgorzata Majewska.
Kolejny update #WolnychSądów już za miesiąc! Dziękujemy, że jesteście z nami!
Więcej na ten temat pisaliśmy TU
Więcej na ten temat pisaliśmy TU
Fundacja Wolne Sądy
Trwa ładowanie...