Jesteśmy grupą prawników, którzy na fali protestów społecznych w obronie niezależności sądownictwa w lipcu 2017 roku powołali do życia nieformalną inicjatywę obywatelską #WolneSądy. Od tego czasu bez wytchnienia działamy na rzecz ochrony praworządności, umacniania niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Trzonem Fundacji Wolne Sądy jest czwórka prawników, która była inicjatorem przedsięwzięcia, a także uczestniczy we wszystkich aktywnościach, wydarzeniach i sprawach sądowych, w które zaangażowana jest inicjatywa: Sylwia Gregorczyk-Abram, Maria Ejchart, Paulina Kieszkowska-Knapik i Michał Wawrykiewicz.
Od października 2022 r. z Fundacją współpracuje także dr. Katarzyna Wiśniewska, adwokatka, doktorka nauk prawnych, autorka licznych publikacji z zakresu praw człowieka i prawa karnego. W 2015 r. została laureatką pierwszego miejsca w rankingu Dziennika Gazety Prawnej „Rising Stars among Lawyers. Leaders of tomorrow”. Zawodowo przez ponad 11 lat związana była z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, w której m.in. koordynowała działaniami Programu Spraw Precedensowych.
W codziennej pracy Fundacji stale uczestniczą także prawnicy i studenci prawa Piotr Czapla, Franciszek Fikus, Robert Lisiewicz, Małgorzata Majewska, Aleksander Piekarski, Hubert Wróbel, Patrycja Zaborowska.
Od samego początku kryzysu praworządności w Polsce koncentrujemy się na sprzeciwie wobec łamania w Polsce trójpodziału władz, rządów prawa i porządku konstytucyjnego. Publikujemy opracowania, opinie i stanowiska, nagrywamy komentarze wideo, relacje z wydarzeń, konferencji, ale też i realizujemy ambitniejsze spoty dotyczące bieżących wydarzeń. Staramy się w nie zaangażować znanych aktorów, reżyserów, dzięki czemu docierają one do dużo szerszej publiczności i przez to możemy realizować nasze cele edukacyjne.
Ale to tylko część tego co robimy, choć pewnie najbardziej widoczna. Poza tym aktywnie uczestniczymy w procesach legislacyjnych w parlamencie jako eksperci lub obywatelscy krytycy proponowanych rozwiązań w sądownictwie. Uczestniczyliśmy m.in. w pracach zespołów parlamentarnych ds. Ładu Konstytucyjnego oraz Reformy Wymiaru Sprawiedliwości.
Prawnicy z Wolnych Sądów reprezentują przed sądami krajowymi i międzynarodowymi trybunałami represjonowanych sędziów i prokuratorów. Fundacja prowadzi już ponad 100 spraw, z czego większość to postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Prawnicy z Wolnych Sądów uzyskali kilka przełomowych wyroków, które mają wpływ na funkcjonowanie całego systemu prawnego. Fundacja jest też zaangażowana w sprawy o dużym znaczeniu społecznym dotyczące podstawowych praw i wolności obywatelskich.
Występujemy przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kluczowych postępowaniach dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów, które mają zasadnicze znaczenie dla ochrony praworządności nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Reprezentowaliśmy między innymi sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie C-585/18 - A.K. (Niezależność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego), która zakończyła się bardzo ważnym i przełomowym orzeczeniem z 19 listopada 2019 r.
Relacja po rozprawie w Trybunale Sprawiedliwości UE w sprawie sędziego Waldemara Żurka z 22 września 2020 roku.
Z powodzeniem reprezentowaliśmy w sądzie obywatelskiego aktywistę w sprawie naklejek „strefa wolna od LGBT”, które rozpowszechniał prawicowy tygodnik „Gazeta Polska”. Reprezentowaliśmy również prof. Małgorzatę Gersdorf, byłą Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego, w sprawie przeciwko Stanisławowi Piotrowiczowi, posłowi Prawa i Sprawiedliwości (obecnie sędziemu Trybunału Konstytucyjnego), który w jednej ze swoich wypowiedzi nazwał sędziów SN „złodziejami”, a także profesora Wojciecha Sadurskiego w głośnej sprawie dotyczącej wolności słowa, gdy został pozwany przez PiS za nazwanie ich zorganizowaną grupą przestępczą. Profesor Sadurski wygrał tę sprawę.
Fot. Adam Stępień / Agencja Gazeta
Regularnie spotkamy się z komisarzami Unii Europejskiej odpowiedzialnymi za praworządność, urzędnikami Komisji Europejskiej oraz parlamentarzystami, przedstawiając obywatelskie i eksperckie spojrzenie na zmiany dokonywane w polskim wymiarze sprawiedliwości, w szczególności z punktu widzenia standardów Unii Europejskiej. W Polsce spotykamy się z przedstawicielami dyplomatycznymi państw UE, prezentując powyższe zagadnienia. Oprócz tego na bieżąco komentujemy sprawy dotyczące polskiego i europejskiego sądownictwa w prasie zagranicznej.
W 2021 roku wydaliśmy raport „2000 dni bezprawia” pokazujący w jaki sposób władza polityczna doprowadziła do destrukcji państwa prawa. To zapis wszystkich zmian ustawodawczych i innych decyzji władzy wykonawczej i ustawodawczej od 2015 roku zmierzających do upolitycznienia sądownictwa. Uważamy, że skatalogowanie i uporządkowanie tych wydarzeń jest ważne, abyśmy mieli świadomość jakimi metodami władza przejmowała sądy, które zgodnie z Konstytucją powinny być przecież niezależne, właśnie w interesie społeczeństwa. W listopadzie 2022 r. opublikowaliśmy aktualizację raportu pt. "2500 dni bezprawia".
Jesteśmy też współzałożycielami Komitetu Obrony Sprawiedliwości KOS, w ramach którego, poza reprezentowaniem represjonowanych przedstawicieli sądownictwa i prokuratury prowadzimy tez działania monitoringowe i archiwizujemy przypadki wywierania politycznego nacisku. W ramach tych działań wydaliśmy raport „Państwo, które karze”, w którym na ponad 100 stronach zgromadziliśmy przypadki wywierania nacisku na polskich sędziów, prokuratorów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych, w sposób usystematyzowany – od strony rodzaju dolegliwości, które spotykają sędziów i prokuratorów w związku z działaniami władzy politycznej.
Inicjatywa #WolneSądy została nagrodzona za działalność publiczną w 2018 roku nagrodą Newsweeka im. Teresy Torańskiej, w 2019 roku nagrodą radia TOK FM im. Anny Laszuk za “wyjątkowy wpływ na rzeczywistość” oraz Europejską Nagrodą Obywatelską za 2020 r. przyznawaną przez Parlament Europejski. W 2022 r. wraz z Panem mec. Mohamedem El-Baqerem, egipskim prawnikiem odważnie stawiającym czoła naruszeniom praw człowieka i autorytaryzmowi w Egipcie, zostaliśmy laureatami nagrody Rule of Law Award przyznawanej przez międzynarodową organizację prawniczą Union Internationale des Avocats (UIA) oraz LexisNexis.
Fundacja Wolne Sądy jest niewielką organizacją non-profit, która swoją działalność finansuje z darowizn osób takich jak Wy. Wspierając nas pomożesz w realizacji naszych działań. Z oczywistych względów wsparcie finansowe ze strony instytucji publicznych jest dla nas nieosiągalne.
Jak pokazują codzienne wydarzenia i działania władzy politycznej, destrukcja praworządności nie zwalnia. Fala tsunami dopiero wzbiera. W imię walki politycznej, wewnętrznych rozgrywek partyjnych rządzący doprowadzili do skonfliktowania Polski z Unią Europejską na niespotykaną dotąd skalę. Już płacimy za to miliony euro kar, a grozi nam utrata dalszych funduszy unijnych.
To wszystko wymaga reakcji ze strony społeczeństwa obywatelskiego, które pokazuje Unii, że w Polsce jest alternatywa. Są organizacje i ugrupowania, którym zależy na przywróceniu praworządności. Tworzą się nowe inicjatywy, jak Porozumienie dla Praworządności (inicjatywa organizacji pozarządowych i demokratycznej opozycji, która przygotowała i przedstawiła w Sejmie RP projekt ustawy wykonującą wyroki TSUE w obszarze praworządności, której uchwalenie pozwoli na odblokowanie funduszy unijnych dla Polski).
Wszystkie te inicjatywy i działania wymagają poświęcenia czasu i zaangażowania. Dzięki regularnemu wsparciu naszych patronów inicjatywa Wolne Sądy będzie mogła rozwijać się i podejmować nowe projekty, na które dotychczas brakowało nam czasu i funduszy.
Wasza pomoc będzie dla nas nieoceniona i zaryzykujemy stwierdzenie, że wsparcie finansowe dla Wolnych Sądów i innych organizacji działających w obszarze praworządności, można potraktować jako inwestycję. Inwestycję w Polskę i nasza wspólną przyszłość.
Walczmy dalej razem o Polskę sprawiedliwą, demokratyczną i respektującą prawo i wartości oraz o przywrócenie Polsce dobrego imienia i właściwej pozycji w Europie i na świecie. Dziękujemy za każde wsparcie!
Zostań naszym Patronem i śledź nasze działania.
Zapraszamy na naszą stronę internetową i profile w mediach społecznościowych
Dziękujemy!
Na początku naszym pomysłem było nagrywanie krótkich filmików publikowanych w mediach społecznościowych o tym, na czym polega istota niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziowskiej oraz dlaczego jest ona tak ważna dla każdego obywatela.
W filmach występowały znane osoby – aktorzy, prawnicy, lekarze, dziennikarze, artyści, którzy na podstawie przykładów z życia codziennego przedstawiali sedno powyższego zagadnienia. Nasze filmiki osiągały duże zasięgi w internecie, niekiedy docierając do kilku milionów odbiorców.
Potem zaczęliśmy publikować więcej filmów, odnoszących się do bieżących wydarzeń, uchwalanych ustaw, dokonywanych naruszeń praworządności, wydawanych wyroków, działań instytucji Unii Europejskiej itp. Zaczęliśmy też nagrywać nasze ambitniejsze spoty realizowane z udziałem rozpoznawalnych i zaangażowanych profesjonalistów i podcasty Studia Wolne Sądy... I tak jest do dziś. Opublikowaliśmy dotychczas ponad 1000 materiałów – filmów, infografik, debat, transmisji na żywo, programów typu studio i podcastów, a wszystkie nasze materiały wideo są dostępne na naszym kanale na YouTube.
