Chcemy zburzyć muzea, biblioteki, akademie wszystkich rodzajów, chcemy zwalczać moralizm, feminizm i wszelką oportunistyczną lub utylitarną podłość. (…) Kładźcie ogień pod szafy biblioteczne! Zmieńcie bieg kanałów, aby zatopić muzea! Co za radość widzieć pływające po wodzie, zdane na łaskę fal, podarte i wypłowiałe dawne wspaniałe płótna*.
Taki słowami, w manifeście futurystów, Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944) zachęcał do odrzucenia dawnej sztuki. Nie dziwi zatem, że kiedy wygłaszał go zimą 1912 roku w Galerie Bernheim-Jeune w Paryżu, wywołał to ogromne oburzenie Eliego Nadelmana (1882-1946) – polskiego rzeźbiarza, erudyty i pasjonata antyku oraz sztuki nowożytnej.
W ramach protestu wobec słów futurysty Nadelman stwierdza, że Marinetti „pokazuje, że nie rozumie sztuki z przeszłości”. Po czym, jak donosi brytyjski pisarz Kineton Parkes, Włoch podskoczył i uderzył Polaka, ten odpowiedział, więc wywiązała się ogólna walka w zwarciu. Zanim doszło do poważnych rękoczynów na szczęście panów rozdzielono, a walka o dawną sztukę i jej znaczenie dla współczesności przeniosła się na salony.
Miłość do sztuki poprzednich epok u Eliego Nadelmana jest dostrzegalna we wszystkich jego rysunkach i rzeźbach. Nowatorskie przetwarzanie wzorców zaczerpniętych z klasycznych rzeźb w modernistyczne dzieła, aby odnaleźć harmonię, umiar i idealne formy, to cel, który przyświecał twórczości tego artysty. Zachwycali się nią i inspirowali między innymi: Pablo Picasso, Amadeo Modigliani, Gertruda Stein, ale także kuratorzy licznych amerykańskich muzeów, w tym nowojorskiego Museum of Modern Art (MoMA), eksponując jego twórczość na licznych wystawach. Obecnie jego dzieła można zaś oglądać w Polsce. Gdzie? Na wystawie „Elie Nadelaman – polski prekursor Art Deco” w Wejman Gallery w Warszawie.
*Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska i H. Morawska, Warszawa 1969.
Wystawa zorganizowana została w ramach projektu „Elie Nadelman – polski prekursor Art Deco”.
Organizatorzy: Fundacja Art & Modern / Wejman Gallery.
Partner Fundacja PZU.
FOT. Dzięki uprzejmości Cynthii Nadelman.
Więcej o wystawie i artyście:
https://artmodernfoundation.pl/pl/wydarzenia/809-wystawa-elie-nadelman-polski-prekursor-art-deco
Fundacja Art & Modern
Trwa ładowanie...