Ciśnienie tętnicze a cukrzyca

Coraz częściej zaczynamy rozumieć, że występują korelacje pomiędzy różnymi chorobami i nie można ich traktować całkowicie niezależnie więc dzisiaj kilka słów o połączeniu nadciśnienia tętniczego i cukrzycy, których wzajemne oddziaływania znane jest od lat i których wykrycie jest stosunkowo proste do wykonania w warunkach domowych, ale które wciąż ignorujemy.

Nadciśnienie tętnicze (NT) jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u chorych na cukrzycę. Wyniki badań klinicznych nie pozostawiają złudzeń – skuteczna terapia hipotensyjna, czyli obniżająca ciśnienie jest kluczowym elementem w prewencji chorób układu krążenia również wśród cukrzyków!

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) nadciśnienie tętnicze jest wciąż pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie.

Wysokość ciśnienia tętniczego (CT) wykazuje liniowy związek ze śmiertelnością i zapadalnością na choroby układu krążenia (zawał serca, udar, choroba tętnic obwodowych), niewydolność nerek, we wszystkich grupach wiekowych, etnicznych, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Wśród osób po 50. roku życia wartość skurczowego ciśnienia tętniczego (SCT) lepiej opisuje ryzyko sercowo-naczyniowe, dodatkowym wskaźnikiem zwiększonego zagrożenia jest ciśnienie tętna, czyli różnica pomiędzy wartością SCT a wartością rozkurczowego ciśnienia tętniczego (RCT).

Z szacunków Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego liczba chorych z NT w Polsce to około 11 mln osób, a do 2035 liczba ta zwiększy się o połowę.

Rozwojowi NT można zapobiegać przede wszystkim modyfikację stylu życia, a zwłaszcza zapobieganie otyłości oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Wśród osób szczególnie narażonych na nadciśnienie tętnicze są osoby u których:

1. Pacjenci z rodzinnym obciążeniem chorobami układu krążenia (udar mózgu), zawał serca, niewydolność serca) — kobiety przed 65. rż., mężczyźni przed 55. rż.

2. Osoby z cukrzycą lub współistniejącą chorobą nerek.

3. Chorzy z przynajmniej dwoma klasycznymi czynnikami ryzyka chorób sercowo- naczyniowych.

4. Osoby z CT wynoszącym 130/85 mm Hg lub wyższym.

Ze względu na niską wykrywalność NT w Polsce zaleca się, aby przesiewowymi pomiarami CT objąć wszystkie osoby dorosłe, u których pomiary ciśnienia tętniczego powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku, niezależnie od wcześniejszych wartości CT!

Badanie CT jest prostą czynnością, w pełni nie inwazyjną, którą z powodzeniem możemy wykonywać w domu więc korzystajmy z osiągnięć techniki i mierzmy ciśnienie regularnie!

Podstawą rozpoznania NT jest prawidłowo wykonany pośredni gabinetowy pomiar CT. Uzyskanie wiarygodnej wartości CT wymaga zastosowania aparatu spełniającego kryteria dokładności pomiarów, odpowiedniego przygotowania pacjenta i prawidłowej techniki badającego.

Nadciśnienie tętnicze można rozpoznać, jeśli średnie wartości CT (wyliczone co najmniej z dwóch pomiarów dokonanych podczas co najmniej dwóch różnych wizyt) są równe lub wyższe niż 140 mm Hg dla SCT i/lub 90 mm Hg dla RCT.

Definicje i klasyfikacja ciśnienia tętniczego. Stopniowanie nadciśnienia tętniczego (NT) jest właściwe jedynie dla pomiarów gabinetowych

Jeżeli pomiary wykonane w warunkach domowych (średnia z min. 3 dni) przekraczają odpowiednio ≥ 135 SCT i ≥ 85 RCT to możemy rozpoznać NT.

A jak wygląda sprawa NT i cukrzycy?

Nadciśnienie tętnicze u chorych na cukrzycę występuje wielokrotnie częściej niż w populacji ogólnej. W przypadku cukrzycy typu 1 jest głównie związane z rozwojem nefropatii, zaś przy cukrzycy typu 2 jest wcześniejszym markerem przewlekłej hiperglikemii i/lub upośledzonej tolerancji glukozy. Jednym z objawów klinicznych jest tachykardia, czyli przyśpieszone bicie serca, która im większa tym większy stopień zaawansowania zmian miażdżycowych oraz większe ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca i zawału serca.

Dlaczego warto monitorować CT przez całą dobę?

Podczas snu u osób zdrowych obserwuje się spadek CT o co najmniej 10% względem CT w okresie czuwania. Osoby, u których nie uwidaczniają się spadki CT pomiędzy snem a okresem czuwania są bardziej narażeni na rozwój powikłań sercowo-naczyniowych. U osób z cukrzycą powodem braku spadku jest cukrzycowa neuropatia autonomiczna, i wiąże się to z większą śmiertelnością sercowo-naczyniową. Jest to szczególnie istotne u osób z CT1 z utajoną hipoglikemią i/lub nieświadomością hipoglikemii, co prowadzi do nasilenia neuropatii autonomicznej i dalszego pogłębienia powikłań sercowo-naczyniowych, dlatego też osoby z epizodami nieświadomej hipoglikemii powinni pozostawać pod specjalnym nadzorem i najlepiej w trybie ciągłego monitorowania glikemii.

Dlaczego otyłość brzuszna ma takie znaczenie?

Tkanka tłuszczowa trzewna jest hormonalnie czynna i może być odpowiedzialna za znaczą część zaburzeń prowadzących do rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy. Cukrzyca przyspiesza rozwój zmian miażdżycowych w każdym miejscu i na każdym ich etapie, co jest związane z uszkodzeniem czynności śródbłonka naczyniowego. Niekorzystny wpływ cukrzycy na sztywność naczyń jest niezależny od wieku i wysokości ciśnienia tętniczego, np. przewlekła hiperglikemia prowadzi do zwiększonej sztywności tętnicy udowej i promieniowej o 25-30%, a tętnicy szyjnej o ok. 10%.

Redukcja masy ciała o 1 kg prowadzi do obniżenia:

• Cholesterol całkowity – 2,28 mg/dl;
• Cholesterol frakcji LDL – 0,91 mg/dl;
• Trójglicerydy – 1,54mg/dl;
• SCT – 0,68 mm Hg;
• RCT – 0,34 mm Hg;
• Glikemia – 3,6 mg/dl.

Ryzyko rozwoju otyłości oraz cukrzycy de novo u chorych z NT jest 2x większe niż u osób z prawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego.

Algorytmy leczenia farmakologicznego ulegają zmianom i modyfikacjom zarówno w kierunku samej cukrzycy jak również NT. Liczne badania kliniczne wykazały, że stosowanie intensywnej terapii już od początku diagnozy którejkolwiek z chorób prowadzi do zwiększonej sercowo-nefro-protekcji, ale kluczowym elementem całego procesu terapeutycznego jest zmiana stylu życia i zaangażowanie pacjenta w proces leczenia.

Pamiętajmy, ciśnienie tętnicze możemy łatwo zmierzyć w domu – róbmy to.
Glikemię możemy łatwo zmierzyć w domu – róbmy to.
Poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów możemy również zbadać metodą paskową w warunkach domowych – w Fundacji dysponujemy odpowiednimi urządzeniami więc wszystkich Patronów prosimy o kontakt celem wykonania badań przesiewowych ;)

 

Opracowano na podstawie Wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (2019) oraz Cukrzyca pod red. Jacka Sierackiego, tom II, 2016.

Ankieta

Komentarze (0)

Trwa ładowanie...

Załaduj więcej komentarzy