Newsletter o państwie i prawie [nr 2]
1. Prezydent nie podpisał nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym, ani jej nie zawetował. Skierował ją w trybie prewencyjnym do Trybunału Konstytucyjnego. To znaczy, że nie będzie ona obowiązywała dopóki Trybunał nie wypowie się na temat jej zgodności
z Konstytucją. Prezydent skorzystał z jednej z prerogatyw, jakimi na podstawie art. 122 Konstytucji dysponuje wobec uchwalonych ustaw. Przepis ten określa też, jakie mogą być dalsze losy ustawy poddanej kontroli Trybunału https://www.prezydent.pl/prezydent/kompetencje/legislacja/prezydent-wobec-uchwalonych-ustaw. Nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym od początku budziła liczne zastrzeżenia konstytucyjne https://www.batory.org.pl/oswiadczenie/stanowisko-zespolu-ekspertow-prawnych-fundacji-im-stefana-batorego-dotyczace-nowelizacji-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-z-13-grudnia-2022-r/ a proces jej uchwalania pokazał, że Konstytucja stała się instrumentem w rozgrywkach politycznych. Nie może zatem dziwić, że prof. Robert Grzeszczak skomentował decyzję Prezydenta jako „jedną wielką grubą maskaradę” https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103087,29454415,jedna-wielka-gruba-maskarada-prezydent-oddal-pole-tk-ws.html?fbclid=IwAR2S4JsKYSBqoJ3pK1mHJxFRdlJIMnOXG-3iBMZnVlsb0oc4ZiZsAiX6N8Y a prof. Wojciech Sadurski napisał o „zakiwaniu się” opozycji https://wyborcza.pl/7,75968,29447693,opozycja-sie-zakiwala-tchnela-zycie-w-niekonstytucyjna-ustawe.html?fbclid=IwAR32e0CcAn-Lb02_3ESsKlIJ8lHJSkOFVjN0_4Hnx6smIUz9_ZBR17e8Whk#S.opinion-K.P-B.1-L.3.glowka. Przepadły poprawki Senatu https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2023/02/Ustawa-o-Sadzie-Najwyzszym-po-poprawkach-Senatu.pdf , a ostatecznie o zgodności nowelizacji ustawy o SN decydować będzie Trybunał Konstytucyjny, którego konstytucyjny status w obecnym składzie zakwestionowany został zarówno w orzecznictwie krajowym https://www.rp.pl/sady-i-trybunaly/art37563271-nsa-trybunal-konstytucyjny-zainfekowany-bezprawnoscia
jak i międzynarodowym https://oko.press/etpcz-trybunal-konstytucyjny-w-skladzie-z-dublerami-nie-jest-sadem. Nie wiadomo kiedy Trybunał zajmie się sprawą, zwłaszcza że rozsadza go aktualnie wewnętrzny konflikt, a część sędziów podważa prezesowski mandat Julii Przyłębskiej, twierdząc, że jej kadencja wygasła w grudniu. Do rozpatrzenia sprawy potrzeba pełnego składu Trybunału, czyli minimum 11 sędziów i może się okazać, że utworzenie takiego składu stanie się niemożliwe https://oko.press/przylebska-trybunal-konstytucyjny-kadencja, https://oko.press/julia-przylebska-nie-ustepuje.
2. Nie cichną komentarze w sprawie tzw. „Willi Plus”, czyli dotacji z Ministerstwa Edukacji na zakup nieruchomości https://tvn24.pl/willa-plus. Najwyższa Izba Kontroli rozpoczęła w tym tygodniu kontrolę w resorcie Ministra Czarnka https://www.bankier.pl/wiadomosc/Willa-Plus-NIK-kontroluje-resort-ministra-Czarnka-ws-milionowych-dotacji-8488244.html . W kontekście tych wydarzeń warto uzmysłowić sobie, że kontrolowane przez NIK działania mogą być częścią większego zjawiska nazywanego przez dr Grzegorza Makowskiego „wielką korupcją”. Ekspert od lat badający korupcję, autor raportu „Szykując grunt pod wielką korupcję. Działania (anty) korupcyjne władz w latach 2015-2019” wyjaśnia, że korupcji nie można sprowadzać wyłącznie do typu przestępstwa. „Korupcja jest czymś więcej, a charakter tego zjawiska można najlepiej opisać, ujmując je jako przejaw partykularyzmu w życiu publicznym. Chodzi o dystrybucję różnych dóbr publicznych (np. funduszy, stanowisk, uprawnień, itp.) faworyzując jakąś grupę, np. konkretne środowisko polityczne, które akurat znajduje się u władzy. Tak ujęta korupcja nie musi mieć charakteru przestępczego, może być nawet legalna – uregulowana w prawie. Będzie jednak równie, a może nawet bardziej szkodliwa, niż przestępczość korupcyjna. W szczególności z punktu widzenia demokratycznego państwa prawa, od którego oczekuje się działania zgodnie z logiką prawa, a więc też i równości wobec prawa”. Warto przeczytać raport dr Grzegorza Makowskiego udostępniony przez Fundację Batorego https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Internet_Szykujac-grunt-pod-wielka-korupcje.pdf.
3. W tym tygodniu (8 lutego) Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził zadośćuczynienie dla syna rotmistrza Witolda Pileckiego za krzywdy doznane przez ojca https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8656293,sad-okregowy-warszawa-15-mln-zl-zadoscuczynienie-syn-rtm-pileckiego.html . W uznaniu dla bohaterstwa rotmistrza i jego poświęcenia warto przeczytać piękne przemówienie Pana SSN Stanisława Zabłockiego, wówczas adwokata, w procesie rehabilitacyjnym Witolda Pileckiego. Słowa o „hańbie domowej" i o „ostatnim, aktualnym meldunku" zapadają głęboko w pamięć, podobnie, jak pytanie: „Na czyją rzecz wniesiona została ta rewizja? Na rzecz skazanego, któremu życia zabranego 25 maja 1948 r. o godzinie 21.30 nikt nie jest w stanie przywrócić, a któremu honoru zwracać nie trzeba, bo honoru nie pozbawiają nas wyroki ludzkie, a jedynie nasze własne zachowanie?" https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Palestra/Palestra-r1991-t35-n1_2(397_398)/Palestra-r1991-t35-n1_2(397_398)-s67-74/Palestra-r1991-t35-n1_2(397_398)-s67-74.pdf.
4. Napad w sklepie Żabka w podwarszawskiej Kobyłce skończył się śmiercią napastnika. Czy właściciel sklepu przekroczył granice obrony koniecznej? Dogmatyczną ocenę prawną tej sytuacji przedstawia twórca i autor Dogmatów Karnisty, dr hab. Mikołaj Małecki z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego https://www.dogmatykarnisty.pl/2023/01/obrona-nozem-w-sklepie/.
5. Pod koniec zeszłego roku Senat Rzeczypospolitej Polskiej zdecydował, że Wisława Szymborska będzie patronką roku 2023 https://www.szymborska.org.pl/projekty/rok-szymborskiej/.
Po serii niełatwych informacji, proponuję wiersz „Nic dwa razy się nie zdarza” ze słynną frazą:
„czemu ty się zła godzino
z niepotrzebnym mieszasz lękiem
jesteś a więc musisz minąć
miniesz a więc to jest piękne”
https://www.youtube.com/watch?v=d4O0Y0czkIQ , https://www.youtube.com/watch?v=rR001X7JQy8.
Tour de Konstytucja
Trwa ładowanie...