„Szacunki emigracyjne mówiły, że przynajmniej 2 miliony ludzi przeszło przez Rosję Sowiecką i przeżyło. Oni są w tej Polsce i milczą. Odebrano im historię. Pojawił się koncept, że należałoby uruchomić działanie dokumentacyjne” – tłumaczy idee powstania Archiwum Wschodniego, Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA.
Archiwum Wschodnie zostało powołane w listopadzie 1987 roku jako niezależna instytucja społeczna, skupiająca kilkadziesiąt osób, mająca dokumentować przemilczaną i zafałszowaną przeszłość.
Legalną działalność rozpoczęło w 1990 roku. Bezcenne zbiory Archiwum Wschodniego są częścią Archiwum Fundacji Ośrodka KARTA – przez dekady korzystają z nich artyści, badacze, ale też pojedynczy ludzie, którzy dzięki pracy dokumentacyjnej Archiwum odnajdywali swoje rodziny lub informacje o zamordowanych bliskich. Takie sytuacje, szczególnie częste w latach 90. pracownicy Ośrodka KARTA wspominają do dziś ze wzruszeniem.
Wśród zbiorów Archiwum Wschodniego znajduje się m.in. ponad 1,5 tysiąca relacji historii mówionej. Niezwykłe, że część z nich została nagrana jeszcze w podziemiu, przed transformacją. Często są to świadectwa osób, które po raz pierwszy opowiadały o dramatach osobistych i swoich rodzin – życiu pod okupacją sowiecką, przesiedleniach po II wojnie światowej, prześladowaniach przez ZSRR w latach 1939–56, życiu w łagrach, wcieleniach do Armii Czerwonej…
Większość relacji została zdigitalizowana (przy współpracy z Domem Spotkań z Historią), ale ciągle przechowujemy w naszym Archiwum kasety – pierwsze nośniki na których zapisano te przełomowe świadectwa historii.
Fundacja Ośrodka KARTA
Trwa ładowanie...