"Weź rower i postaw go pionowo np. opierając go lekko o ścianę. Ustaw przekładnię łańcuchową tak aby przełożenie wynosiło 1:1 (tylna i przednia przerzutka obracają się razem w tym samym tempie). Do dolnego pedału przywiąż linkę. Stań za rowerem i pociągnij za nią.
Czy rower pojedzie do przodu czy do tyłu?
Z jednej strony pedał obraca się tak samo jak w czasie jazdy na rowerze...z drugiej strony ciągniesz rower od tyłu, więc dlaczego wypadkowa sił miałaby działać w przeciwną stronę?"
Prawidłowa odpowiedź to: Rower pojedzie do tyłu.
To popularna zagadka fizyczna. Intuicja podpowiada nam, że rower zachowa się tak samo jakbyśmy nim jeździli i poruszy się do przodu. Z wyjątkiem specjalistycznych rowerów górskich posiadających dodatkowy bieg do jazdy pod górkę, rower pociągnięty za pedał od tyłu zawsze cofnie się. Informacja o przełożeniu 1:1 eliminuje i ten szczególny przypadek.
Pomocą w zrozumieniu dlaczego tak się dzieje jest to, że pedał obraca się zawsze wolniej od koła. Patrząc z boku widzimy więc, że pedał nigdy się nie cofa. Dlatego w jadącym rowerze względem ziemi pedał zawsze porusza się do przodu. Podróżujący do przodu rower, ciągnąłby zatem twoją linkę przywiązaną do pedału również zawsze do przodu. Teraz wyobraź sobie sytuację odwrotną. Gdy linka się cofa - pedał i rower też.
Sytuacja jednak byłaby odwrotna, gdyby koło obracało się wolniej od pedału, co może mieć miejsce, jak wcześniej wspominałem, w zmodyfikowanych rowerach górskich wyposażonych w dodatkowy niski bieg. Mają one dzięki niemu takie przełożenie, że jeden obrót pedałem, daje mniej niż jeden obrót koła. W takiej sytuacji patrząc z boku widzimy, że pedał przy ziemi cofa się względem ziemi. Pedał zatacza przy ziemi ósemki. Rycina poniżej pomoże to zwizualizować. Ciągnąc linką za taki pedał napędzalibyśmy rower do przodu.
Możliwe ruchy punktu na oponie (zielony) i punktu na pedale (czerwony) roweru o różnych współczynnikach wzmocnienia. Autor: Tim Lewis
Jeśli to wytłumaczenie jest dla ciebie niewystarczające, istnieje świetny filmik z pokazaniem krok-po-kroku dlaczego rower się cofa w zależności od przełożenia ustawionego na przerzutkach:
BONUS!
A tak nie-intuicyjnie zachowa się rower gdy pociągniesz go za dół koła:
Możliwe ruchy punktu na oponie (zielony) i punktu na pedale (czerwony) roweru o różnych współczynnikach wzmocnienia. Autor: Tim Lewis
Ciekawostki o Poranku
Trwa ładowanie...