Cukrzyca, stan przedcukrzycowy i ich konsekwencje

Szacuje się, że na całym świecie około 8-10% dorosłej populacji cierpi na cukrzycę. Według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) w 2021 roku liczba osób z cukrzycą wynosiła ponad 530 milionów i prognozuje się, że do 2045 roku liczba ta może przekroczyć 700 milionów.

Cukrzyca typu 1 jest insulinoniezależna. Stanowi około 5-10% wszystkich przypadków. To choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy niszczy komórki beta trzustki produkujące insulinę. Jest najczęściej diagnozowana u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych, ale może wystąpić w każdym wieku.

Cukrzyca typu 2, to cukrzyca insulinoniezależna. Wynika głównie ze złego stylu życia i odżywiania oraz co za tym idzie z otyłości. Stanowi około 90-95% przypadków.

Cukrzyca ciążowa. Występuje u kobiet w ciąży, zwykle w drugim trymestrze. Zdarza się u 2-10% kobiet ciężarnych.

Co to jest cukrzyca

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, wynikającym z niewystarczającej produkcji insuliny lub jej niewłaściwego działania. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który umożliwia komórkom organizmu korzystanie z glukozy jako źródła energii. W przypadku cukrzycy, brak odpowiedniej insuliny lub jej nieprawidłowe funkcjonowanie prowadzi do gromadzenia się glukozy we krwi, co może powodować poważne powikłania zdrowotne, jeśli nie jest leczone.

Istnieją dwa główne typy cukrzycy:

1. Cukrzyca typu 1 – autoimmunologiczne schorzenie, w którym organizm niszczy komórki trzustki produkujące insulinę.
2. Cukrzyca typu 2 – najczęstsza forma, związana z opornością tkanek na insulinę i jej niedostatecznym wydzielaniem.

Co to jest stan przedcukrzycowy 

Stan przedcukrzycowy to stan, w którym poziom glukozy we krwi jest wyższy niż norma, ale jeszcze nie na tyle wysoki, aby rozpoznać cukrzycę typu 2. Jest to ostrzeżenie, że organizm zbliża się do rozwoju cukrzycy i wymaga zmian w stylu życia, takich jak zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna oraz kontrola masy ciała, aby zapobiec pełnoobjawowej chorobie.

Jak interpretować wyniki badań

70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l) to prawidłowy poziom glukozy na czczo 

100-125 mg/dl wskazuje na stan przedcukrzycowy czyli nieprawidłową tolerancję glukozy

126 mg/dl lub więcej oznacza cukrzycę

Pierwsze objawy cukrzycy

Jednymi z pierwszych objawów cukrzycy mogą być:

• Przewlekłe zmęczenie i senność, które nie ustępują nawet po długim, na przykład 8 godzinnym śnie.
• Zwiększone pragnienie, uczucie suchości w ustach, które spowodowane są abytnim obciążeniem nerek. 
• Uczucie łaknienia, wynikające ze zwiększenia zapotrzebowania na energię. 
• Mrowienie patców zarówno w dłoniach jai i stopach spowodowane nieprawidłową pracą nerwów
• Częste oddawanie moczu spowodowane przyśpieszoną pracą nerek. 
• Spieniony mocz wynikający również z nieprawidłowej pracy nerek.
• Utrata masy ciała mimo zwiększonego apetytu
• Swędzenie skóry, szczególnie w okolicy narządów płciowych i wokół odbytu
• Nawracające infekcje, np. grzybicze, skórne lub dróg moczowych
• Zaburzenia widzenia, np. zamazane widzenie
• Powolne gojenie się ran i siniaków

Późniejsze objawy cukrzycy

• Silne osłabienie i brak energii
• Zaburzenia widzenia, które mogą się nasilić
• Przemijające lub stałe bóle głowy
• Utrzymujące się infekcje, szczególnie skórne i układu moczowego
• Zapach acetonu z ust (zwłaszcza w cukrzycy typu 1)
• Zaburzenia czucia, drętwienie, mrowienie w kończynach (neuropatia cukrzycowa)
• Problemy z nerkami, prowadzące do niewydolności nerek (w zaawansowanych stadiach)

Ważne jednak aby pamiętać, że cukrzyca może rozwijać się bez wyraźnych objawów, dlatego regularne badania i kontrola poziomu glukozy we krwi są kluczowe dla wczesnego wykrycia choroby. 

Powody cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się opornością tkanek na działanie insuliny oraz niedostatecznym wydzielaniem insuliny przez trzustkę. Główne przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju tej choroby obejmują:

• Nadwaga i otyłość – szczególnie nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha zwiększa ryzyko oporności na insulinę.
• Brak aktywności fizycznej – siedzący tryb życia sprzyja rozwojowi cukrzycy typu 2.
• Nieprawidłowa dieta – bogata w tłuszcze nasycone, cukry prostsze i uboga w błonnik może przyczyniać się do rozwoju choroby.
• Genetyka – predyspozycje dziedziczne zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2.
• Wiek – ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 45 roku życia.
• Nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe – często występują razem z cukrzycą typu 2.
• Zaburzenia gospodarki hormonalnej i niektóre schorzenia, np. zespół metaboliczny.
• Czynniki środowiskowe i styl życia, takie jak stres, palenie tytoniu czy nadmierne spożycie alkoholu.

Do jakich chorób może prowadzić cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2, jeśli jest niekontrolowana lub nieleczona, może prowadzić do różnych poważnych powikłań i chorób. Do najczęstszych należą:

• Choroby serca i naczyń krwionośnych – zwiększone ryzyko choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu i choroby naczyń obwodowych.
• Nefropatia cukrzycowa – uszkodzenie nerek, które może prowadzić do niewydolności nerek.
• Retinopatia cukrzycowa – uszkodzenie naczyń krwionośnych w siatkówce oka, co może prowadzić do utraty wzroku.
• Neuropatia cukrzycowa – uszkodzenie nerwów, co może powodować drętwienie, mrowienie, bóle, a także problemy z funkcją układu pokarmowego, moczowego i seksualnego.
• Zakażenia i problemy z gojeniem się ran – cukrzyca osłabia układ odpornościowy i wpływa na zdolność gojenia się ran.
• Zespół stopy cukrzycowej – powikłanie wynikające z neuropatii i chorób naczyń, prowadzące do powstawania owrzodzeń, które mogą się zakażać i wymagać amputacji.
• Choroby układu oddechowego – zwiększone ryzyko infekcji i chorób płuc.

Zapobieganie cukrzycy typu 2

Zapobieganie cukrzycy typu 2 obejmuje zmianę stylu życia, w tym zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz kontrolę innych chorób współistniejących. Aby uniknąć cukrzycy typu 2 ważne są:

1. Zdrowa dieta:
   - Spożywaj dużo warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych.
   - Ogranicz spożycie cukrów prostych i produktów wysoko przetworzonych.
   - Wybieraj chude źródła białka, takie jak drób, ryby, roślinne źródła białka.
2. Regularna aktywność fizyczna:
   - Ćwicz co najmniej 150 minut tygodniowo, np. szybki spacer, jazda na rowerze, pływanie.
   - Trening siłowy również korzystny dla poprawy wrażliwości na insulinę.
3. Utrzymanie prawidłowej masy ciała:
   - Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2, dlatego warto dążyć do zdrowej masy ciała.
4. Unikanie palenia i nadmiernego spożycia alkoholu:
   - Palenie i nadmierne picie mogą zwiększać ryzyko chorób metabolicznych.
5. Regularne badania:
   - Kontroluj poziom cukru we krwi, ciśnienie krwi i poziom cholesterolu.
   - Wczesne wykrycie i zarządzanie czynnikami ryzyka pozwala na skuteczniejsze zapobieganie chorobie.
6. Zarządzanie stresem:
   - Praktykuj techniki relaksacyjne, medytację lub jogę, aby obniżyć poziom stresu.
7.Edukacja i wsparcie zdrowotne:
   - Zasięgnij porad specjalisty, np. dietetyka lub lekarza, aby dostosować plan działania do własnych potrzeb.

Obrazy:

Obraz główny: Obraz Myriams-Fotos z Pixabay

Ankieta

Emilie Eve Stahl

Zobacz profil autora

Zobacz również

Co to jest glikemia i jak prawidłowo się odżywiać

Plecak ucieczkowy - wyposażenie

Co jedzą niedźwiedzie w Polsce

Komentarze (0)