130 lat historii

około 10 km toru

ponad 20 000 podkładów

około 70 000 gwoździ, śrub i wkrętów

2 mosty

Garstka zapaleńców

Kilka drezyn (w tym ręczne i rowerowe)

i głowy pełne pomysłów

to właśnie

TOWARZYSTWO STARGARDZKA
KOLEJ DOJAZDOWA

Trochę historii.
Stargardzka Kolej Wąskotorowa (Stargardzka Kolej Dojazdowa, SKD, niem. Saatziger Kleinbahnen, Szadzka Kolej Wąskotorowa, od nazwy powiatu) – liczyła 119,6 km torów o rozstawie 1000 mm. Pierwsza linia otwarta w styczniu 1895 r. połączyła Stargard przez Starą Dąbrowę i Kozy Pomorskie z Ińskiem. W miejscowości Trąbki przecięła ona normalnotorową linię Szczecin – Gdańsk. W maju 1895 r. otwarto linię do Kani, przedłużoną w listopadzie do Dobrej Nowogardzkiej, gdzie łączyła się z Reską Koleją Wąskotorową. W sierpniu 1896 r. otwarto linię z Kóz Pomorskich przez Dobrzany  do Poźrzadła Dworu. Ostatnią linię otwarto w październiku 1897 r. z Ińska do Jankowa Pomorskiego, gdzie krzyżowała się z linią Runowo Pomorskie – Szczecinek, w 1910 r. została jeszcze przedłużona do stacji Drawsko Pomorskie. W 1964 r. zamknięto linię z Ińska do Drawska Pomorskiego Wąsk., a w 1969 r. z Dobrzan do Poźrzadła Dworu. Parę lat później obie linie zostały rozebrane, a na tym terenie utworzono poligon wojskowy. W 1989 r. czynnych było 81,7 km linii (68%). W 1996 r. została zamknięta odnoga linii ze Starej Dąbrowy przez Trąbki do Ińska i Dobrzan, a w 2001 ostatnia czynna linia ze Stargardu do Dobrej Nowogardzkiej.

Współczesność

Od listopada 2020 roku Towarzystwo Stargardzka Kolej Dojazdowa, ma pod swoją opieką, na mocy umowy dzierżawy, ocalały od całkowitego zniszczenia (chociaż też z dużymi ubytkami) fragment dawnej trasy od Stargardu - do Małkocina (dawny przystanek osobowy Małkowiny).
W artykule "Rynku Kolejowego" oraz na stronach Starostwa Powiatowego w Stargardzie przedstawiono szczegóły porozumienia dotyczącego dzierżawy przez TSKD ocalałego fragmentu linii wąskotorowej. W latach 2020 - 2025 zarządzanie linią kolejową przechodziło kolejno od Zespołu Szkół nr 1, przez Zespół Szkół Budowlano-Technicznych po Zarząd Dróg Powiatowych w Stargardzie. Przy czym właścicielem ciągle pozostaje Starostwo Powiatowe
w Stargardzie.
 

Od roku 2024, kiedy udało się pozyskać od PKP PLK S.A., szyny kolejowe pochodzące z rozbiórki torów na stacji w Stargardzie (w ramach modernizacji normalnotorowej linii kolejowej Szczecin - Poznań) członkowie TSKD pracują nad uzupełnieniem rozkradzionych fragmentów trasy wąskotorówki. Dotychczasowe koszty poniesione przez TSKD to ponad 70 000 zł.

Uzupełnienia wymaga około 3 km toru kompletnie rozkradzionego toru między Żarowem
a Małkocinem. Dodatkowo remontu wymaga most kratownicowy nad rzeką Iną. 
 

Po tymczasowej prowizorycznej naprawie ubytków w Żarowie, możemy użytkować torowisko na odcinku od p.o. Żarowo do granicy miasta Stargard. Udało nam się w międzyczasie zorganizować kilka imprez dla dzieci z wykorzystaniem naszej drezyny "Babci". Były to imprezy z okazji Dnia Dziecka, współuczestnictwo w WOŚP i akcje charytatywne. Relacje i zdjęcia do zobaczenia na naszej stronie internetowej lub na fanpage na Facebook.

Przyszłość

Torowisko naszej kolejki nieczynnej od roku 2001 wymaga remontów i napraw bieżących. Trzeba wymieniać podkłady i mocowania szyn. Uzupełniać brakujące elementy nawierzchni kolejowej. Nasza organizacja jest mała i utrzymuje się głównie dzięki ofiarności ludzi dobrej woli i składek członkowskich. Nie możemy obiecać, że na trasę wrócą prawdziwe pociągi, gdyż jest duży problem
z pozyskaniem nadającego się do ruchu taboru kolejowego. Dlatego na początek chcemy zacząć od drezyn ręcznych i rowerowych. 

Na stacji w Żarowie i w Małkocinie chcemy zbudować wiaty ogniskowe, które stanowić będą miejsca odpoczynku podczas wycieczek drezynami, ale również dostępne dla wszystkich chętnych z nich skorzystać (mieszkańców, turystów).

Jeśli uda się przejąć od PKP S.A. działki leżące wewnątrz miasta Stargard - chcemy urządzić na dawnym dworcu wąskotorówki izbę pamięci i tradycji kolejowej, mini-muzeum, modelarnię kolejową i symulatory prowadzenia pociągów oraz dyżurnego ruchu - dostępne dla wszystkich chętnych,
w tym dla osób z niepełnosprawnościami.

Na co przeznaczymy Twoje wsparcie?

• Kupno materiałów i akcesoriów niezbędnych do remontu torowiska
  Jeden podkład drewniany kosztuje około 200 zł. Na trasie mamy ich około 20 000 ( 1sztuka na 70 cm toru + tory boczne na stacjach w Stargardzie, Żarowie i Małkocinie).
  Do przymocowania jednej szyny, do jednego podkładu potrzebne są 3 gwoździe lub 2 wkręty. To daje dodatkowo około 50 zł. Jeden podkład trzyma 2 szyny. Nadążacie? 
   
• Materiały eksploatacyjne do sprzętu utrzymaniowego, narzędzia, itp.
  Torowisko musi być utrzymywane w stanie przejezdności. Trzeba kosić trawy, wycinać samosiejki drzew i krzaków, etc. Kosiarki potrzebują benzyny, oleju, żyłek tnących, etc.
  Do remontów i napraw torów wykorzystuje się "cięższy sprzęt": wiertarki szynowe, zakrętarki, narzędzia ręczne (łopaty, kilofy, młoty, etc.) oraz sprzęt budowlany mechaniczny (mała koparka, dźwig). Wszystko to niesie ze sobą koszty. 
  Za ostatnią akcję transportu szyn (cięcie, załadunek, transport, rozładunek) zapłaciliśmy 33 000 zł! A łącznie prawie 70 000 zł! Większość sumy to zrzutka ludzi dobrej woli.
  Same szyny udało się pozyskać za darmo od PKP PLK S.A.
   
• Koszty operacyjne
  Projekty budowlane, pozwolenia, opinie, wkład własny do projektów unijnych lub ministerialnych. 
  Chcąc pozyskiwać środki ze źródeł zewnętrznych (ministerialnych lub unijnych) zazwyczaj potrzeba własnego wkładu finansowego (zwykle około 10 - 15%). Przykładowo: chcąc pozyskać 100 000 zł co pozwoliłoby na gruntowny remont około 150 metrów torowiska, trzeba mieć 10 000 zł wkładu własnego. To spora suma dla małej organizacji utrzymującej się ze składek.
   

  ---

  
  
  Dbanie o zachowanie dziedzictwa historii regionu.
  Edukacja poprzez organizację zielonych lekcji i eventów.
  Akcje charytatywne.
   

Uważasz, że nasza praca zasługuje na Twoje wsparcie?

Zostań naszym Patronem i razem dążmy do celu!

Wspólnie damy radę!