„Jestem jak jakiś nabój wysokiej marki eksplozywności leżący spokojnie na łące. Ale dotąd nie ma armaty i nie ma mnie kto wystrzelić. A tego sam nie potrafię — muszę mieć ludzi.”
(Witkiewicz, Matka, Akt I)
„Witkacy!" – okładki numerów pisma wydanych w latach 2016–2018
Pismo artystyczno-naukowe „Witkacy!” – „Czyste dusze w niemytej formie” jest jednym z flagowych projektów Instytutu Witkacego. To pierwszy i jedyny ogólnopolski periodyk poświęcony twórczości i osobie Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885–1939) ukazujący się od 2016 r., stanowiący symboliczne nawiązanie do zeszytów „Cahier Witkiewicz” publikowanych w latach 1976–1984 przez szwajcarskie wydawnictwo L’Age d’Homme w języku francuskim.
Twórczość i życie naszego patrona wytycza główny nurt tematyczny pisma, jednak w takim samym stopniu interesuje nas szeroki kontekst kultury późnego modernizmu, międzywojnia, a więc okresu, w którym żył i tworzył Witkacy oraz sztuka i literatura powstająca po 1939 r., wszelkie nawiązania do jego twórczości, polemiki z nią, inspiracje oraz teksty o charakterze biograficzno-wspomnieniowym.
Polifoniczny charakter naszego półrocznika pozwala nam więc publikować artykuły, które pozornie nie są bezpośrednio związane z Witkiewiczem synem, jednak dotyczą tematyki podejmowanej w jego czasach, dylematów artystycznych XX w., które go istotnie nurtowały. Przywołujemy też kontekst współczesny, sztuki XXI w., śledzimy aktualną recepcję twórczości autora Szewców, to, jak jego myśl funkcjonuje obecnie. Interesuje nas to, co z jego przesłania jest nadal aktualne (np. świadomość zagrożeń związanych z ekspansją niskich form kultury, zaniku indywidualności jako wartości egzystencjalnej, mechanizacja w obrębie życia prywatnego i społecznego, banalizowanie sztuki i filozofii).
Czytelnicy znajdą w piśmie szerokie spektrum treści przedstawione w atrakcyjnej formie wizualnej.
Zróżnicowana tematyka artykułów, od rozpraw naukowych po eseje i utwory literackie, a także materiały o charakterze biograficznym i historycznym, wywiady a nawet przepisy kulinarne i moda – sprawią, że każdy, nawet tylko nieco zainteresowany Witkacym i kulturą, znajdzie tu coś dla siebie.
Redakcję pisma tworzą witkacolodzy i badacze młodszej generacji:
Redaktor Naczelna – dr Małgorzata Vražić
Zastępca Redaktor Naczelnej – Przemysław Pawlak
Zespół redakcyjny: Magdalena Baraniak, Izabela Curyłło-Klag, Krzysztof Dubiński, Elżbieta Grzyb, Marcin Klag, Dorota Niedziałkowska, Tomasz Pawlak, Marek Średniawa.
Kontakt z nami: Redakcja – red.witkacy@gmail.com, Instytut Witkacego – kontakt@witkacy.eu
Na łamach pisma publikowane są zarówno recenzowane rozprawy naukowe, artykuły o charakterze publicystyczno-popularyzatorskim i biograficznym, jak i różnorodne teksty kultury inspirowane estetyką, sztuką czy życiem Witkacego, a także inne niepowiązane bezpośrednio eseje dotyczące oryginalnych zjawisk w świecie sztuki, kultury i filozofii. Pismo składa się z następujących działów:
Niestandardowe tytuły działów, często wykorzystujące witkacowskie cytaty, sygnalizują nieszablonowe podejście do formy prezentowanych treści, wychodzące poza typowe pismo naukowe lub artystyczne. Różne ujęcia dziedzin twórczości tego artysty skłaniają do polemik i rozwijania wokół nich dyskursu krytycznego.
Nasz łamy są otwarte dla osób, które pragną podzielić się oryginalnymi przemyśleniami, nieznanymi dziełami i informacjami biograficznymi, ciekawymi współczesnymi inspiracjami dotyczącymi twórczości Witkacego lub kręgu artystów i osób z jego otoczenia i czasów. W ten sposób można dołączyć do grona naszych autorów, wśród których już są:
Dalibor Blažina, Tomasz Bocheński, Alain van Crugten, Izabela Curyłło-Klag, Jarosław Cymerman, Karolina Czerska, Katarzyna Dąbrowska, Janusz Degler, Julia Dębko, Maciej Dombrowski, Krzysztof Dubiński, Lauren Dubowski, Dominik Gac, Łukasz Gil, Ewelina Góra, Elżbieta Grzyb, Kuba Herzig, Aneta Jabłońska, Janusz Janiszewski, Jolanta Juszkiewicz, Sławomir Kardaś, Marcin Klag, Andrzej Klimowski, Karolina Kolinek-Siechowicz, Jarosław Komorowski, Krzysztof Kościuszko, Anna Kowalska, Andrzej Kuśniewicz, Martyna Leśniak, Wei-Yun Lin-Górecka, Zuzanna Liszewska-Soloch, Marta Łowejko, Ewa Łubieniewska, Eryk Maciejowski, Halina Magiera, Krzysztof Miklaszewski, Włodzimierz Mirski, Zbigniew Moździerz, Dorota Niedziałkowska, Stefan Okołowicz, Kinga Ostapkowicz, Giovanni Pampiglione, Przemysław Pawlak, Tomasz Pawlak, Dominik Piejko, Anna Pieńkos, Tomasz Pieńkos, Paweł Polit, Martyna Quant, Biserka Rajčić, Ljubica Rosić, Małgorzata Sady, Ewa Satalecka, Lech Sokół, Justyna Staroń, Przemysław Strożek, Michał Studziński, Jerzy Stuhr, Wojciech Sztaba, Marek Średniawa, Małgorzata Vražić, Anna Wende-Surmiak, Klaudiusz Wesołowski, Antoni Winch, Maciej Witkiewicz, Hanna Wojak i Beata Zgodzińska.
Okładka bieżącego numeru – „Witkacy!” nr 5
Szanowni Czytelnicy!
To drugi, a więc ostatni w tym wyjątkowym 2018 roku numer „Witkacego!”. Stąd spogląda na Was Stanisław Ignacy, taki właśnie, a nie inny, w kolejnym ze swoich wcieleń, nadanym mu przez twórców instalacji fotograficznej 100 na 100. To Witkacy rocznicowy i stukrotny, to Witkacy, który ciągle się odradza. W jego spojrzeniach zawarta jest powaga chwili, gra znaczeń i sensów naszej kultury. Ten niepodległościowy kolaż odzwierciedla osobność naszego patrona, fakt jego ciągłej obecności, uniwersalność jego myśli, nie zapominając o jego zbawiennym poczuciu humoru. Żart zawarty zarówno w poszczególnych foto- i grafikomontażach, jak i w całej instalacji, jest sprzężony ze słowami Witkacego, które mogłyby być jej mottem: „Nie mam nic przeciw wesołości, o ile jest na miejscu”.
2018 jest rokiem wielkich podsumowań, związanych z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz uzyskania przez Polki praw wyborczych. Świętujemy też stulecie polskiej awangardy, powstawania licznych ruchów artystycznych w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Lwowie czy Wilnie. Już u progu niepodległości zaczęły aktywnie działać różne grupy: ekspresjoniści, formiści czy futuryści, które poszukiwały nowych form wyrazu. Ich głos był śmiały i mocny, ich estetyka rewolucyjna. Nie wszystkie zaproponowane przez tych twórców rozwiązania przetrwały próbę czasu, nie wszystkie eksperymenty były udane. Jednak artystów powinniśmy „rozliczać” nie tylko na podstawie odpowiedzi, jakie nam dają, ale także na podstawie pytań, jakie stawiają sztuce i kulturze. Latem 1918 r. wrócił też do kraju Witkiewicz – z całym bagażem doświadczeń zebranych w carskiej Rosji, ogarniętej przez chaos wojny i rewolucji. Rozpoczął się nowy etap jego działalności na polu sztuki, literatury, filozofii, w nienasyconej formą przestrzeni wolnej Polski.
Tak wiele się wydarzyło! Metafizyka dwugłowego cielęcia w Los Angeles; Szewcy w Ałmatym w Kazachstanie; Wariat i zakonnica w Varaždinie; audycja o Witkacym w Polskim Radiu w Górnej Austrii; książka pt.: Witkacy. Umysł drapieżny wydana po litewsku przez Instytut Polski w Wilnie, Instytut Adama Mickiewicza i wydawnictwo Aukso žuvys, we współpracy z Instytutem Witkacego; wystawa Anioł i Syn w Kownie w Narodowym Muzeum Sztuki, której kuratorem był Stefan Okołowicz; tłumaczenie Pożegnania jesieni na angielski; obecność ożywiającej Kompozycję z 1922 r. animacji Miazmat Klaudiusza Wesołowskiego i Platige Image na festiwalach w Vancouver, Londynie, Tokio – taki jest pokrótce bilans działań na rzecz promowania twórczości Stanisława Ignacego na świecie w roku 2018. Intensywność ta potęguje się i różniczkuje, ponieważ rok 2018 jest również rokiem jubileuszy na wielką skalę. W czerwcu obchodziliśmy hucznie we Wrocławiu 80. urodziny prof. Janusza Deglera. Teraz Wojciech Sztaba i Stefan Okołowicz – artyści i wybitni witkacolodzy – obchodzą 70. urodziny. Główne ich osiągnięcia wyłaniają się z kart numeru. Także sami na naszych łamach zabierają głos. Życzymy Im „możliwości nieskończoności we wszystkich spełnieniach”.
Redaktor Naczelna
Małgorzata Vražić
„Witkacy!" nr 5 – spis treści
Więcej o piśmie i działalności Instytutu Witkacego można dowiedzieć się na stronie http://witkacy.eu/
Poniżej relacja z ostatniego konkursu „Witkacy pod strzechy" zorganizowanego pod patronatem Instytutu Witkacego.
Instytut Witkacego i redakcja „Witkacego!" serdecznie dziękują Katarzynie Wojewódzkiej-Downar za wielki wkład w przygotowanie niniejszego profilu na stronie Patronite.pl
