Żeby wiedzieć więcej, człowiek chwyta się różnych sposobów. Jednym z nich jest reportaż. Gatunek ten został wymyślony po to, żeby jak najwięcej ludzi zrozumiało innych ludzi.

Fundacja Instytut Reportażu istnieje od piętnastu lat. Powołaliśmy ją do życia, ponieważ polska literatura faktu ma oddaną, dużą grupę odbiorców i odbiorczyń, którym chcemy dostarczać wiedzę nas temat współczesnego reportażu. Jak w przypadku wielu organizacji pozarządowych w Polsce, zwłaszcza tych działających na polu kultury, nasza kondycja finansowa zależy od grantów i programów wsparcia oferowanych przez instytucje europejskie, jednostki administracji centralnej i samorządowej. Cały czas szukamy i korzystamy z pomocy sponsorów i darczyńców - to między dzięki nim udało nam się wyremontować dodatkową salę naszej księgarnio-kawiarni i zorganizować tam darmowy co-work. I to właśnie przy okazji tej inicjatywy wiele osób i firm namawiało nas, byśmy stworzyli możliwość wspierania naszej fundacji w regularny sposób. Zawsze można było to zrobić, po prostu dokonując darowizny na cele statutowe przelewem na nasze konto. Wierzymy jednak, że Patronite będzie dla wszystkich przyjemniejszą komunikacyjnie i wygodniejszą formą.
 

Przy pomocy środków zebranych w ten sposób chcemy przede wszystkim:

• Rozbudować naszą stronę internetową. Prowadzimy wiele działań, o których na bieżąco informujemy. Ponieważ jednak planujemy tworzyć więcej treści dla odbiorców i odbiorczyń współczesnego non-fiction, a także zamieszczać podcasty i relacje z debat, spotkań autorskich i warsztatów, zależy nam na tym, żeby strona była przyjazna w nawigowaniu i czytelna. 
   
• Uruchomić newsletter Instytutu Reportażu, który będziemy cyklicznie wysyłać do zainteresowanych osób. W newsletterze znajdą się m.in.: felietony, komentarze i opinie na temat współczesnego dokumentu, rozmowy, relacje z naszych działań i informacje o planach 
   
• Zorganizować cykl debat na temat nowych form dokumentalnych. Do udziału zaprosimy praktyczki i praktyków fotografii i fotoreportażu, reporterskiego komiksu, wideo, czytań dokumentalnych. Rozmowy będą się odbywać raz w miesiącu w Faktycznym Domu Kultury i online.
   
• Zainaugurować serię autorskich podcastów poświęconych współczesnemu dokumentowi, nie tylko temu literackiemu. Mamy też ogromną bazę nagrań spotkań, dyskusji i debat, w oparciu o którą możemy przygotowywać nowe treści. 

Co już robimy?

W Faktycznym Domu Kultury prowadzonym przez nas przy ulicy Gałczyńskiego w Warszawie organizujemy spotkania autorskie, dyskusje, debaty poświęcone literaturze faktu i innym formom dokumentu. Wszystkie są otwarte dla publiczności, także tej internetowej, z całej Polski - ponieważ od czasu pandemii prowadzimy ich streaming oraz udostępniamy je w formie audio. Organizujemy też warsztaty dla młodzieży i spotkania dla seniorów. To łącznie kilkaset wydarzeń każdego roku!

Tuż obok jest Wrzenie Świata - kultowe już miejsce w Warszawie, od lat ulubiona księgarnio - kawiarnia Warszawianek i Warszawiaków, w której znajdziecie znakomity wybór książek reporterskich, napijecie się dobrej kawy albo w spokoju popracujecie w naszej cichej sali. To tu nagrywane są „Rozmowy (nie)wygodne” Mariusza Szczygła, co miesiąc gościmy u nas także Radio Nowy Świat z audycjami Wrzenie Nowego Świata prowadzonymi przez Weronikę Wawrzkowicz.

W naszym Wydawnictwie Dowody wydają najlepsi polscy reporterzy i reporterki: Mariusz Szczygieł, Hanna Krall, Włodzimierz Nowak, Anna Goc, Joanna Gierak-Onoszko, Jarosław Mikołajewski, Magdalena Grochowska. Ich książki są regularnie nominowane i nagradzane najważniejszymi wyróżnieniami literackimi w Polsce takimi jak Nagroda Nike, Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego czy Nagroda im. Beaty Pawlak.

Coraz więcej młodych ludzi chce się uczyć  pisania reportażu: dlatego właśnie powołaliśmy do życia Polską Szkołę Reportażu. Wśród jej wykładowców są Hanna Krall, Mariusz Szczygieł, Tomasz Patora, Anna Goc, Filip Springer, Ewa Winnicka, Cezary Łazarewicz. Absolwenci i absolwentki szkoły pracują w najważniejszych polskich mediach, piszą książki albo działa na różnych polach twórczości.

Prowadzimy też Szkołę Ekopoetyki, jedyną taką jednostkę w Europie Środkowej. Twórczynią jej programu jest prof. Julia Fiedorczuk, uznana na świecie badaczka zajmująca się ekokrytyką i ekopoetyką.  Celem szkoły jest stworzenie i ugruntowanie w słuchaczach i słuchaczkach głębokiej kompetencji ekologicznej, która przełoży się na ich twórcze i zawodowe praktyki. Hasłem szkoły jest myśl Lawrence'a Buella: "Kryzys klimatyczny to przede wszystkim kryzys wyobraźni". Oprócz działań dydaktycznych szkoła prowadzi szereg projektów popularyzatorskich takich jak debaty, wykłady czy produkcja materiałów multimedialnych. 

Fundacja Instytut Reportażu organizuje także swój literacki festiwal. W latach 2017 - 2019 miał formę stacjonarną i odbywał się w Miedziance na Dolnym Śląsku - niewielkim miasteczku wymazanym z mapy, które w swojej debiutanckiej książce opisał Filip Springer.
Od 2022 roku festiwal ma wędrowną formę - w ostatni tydzień sierpnia przywozimy tę imprezę publiczności w małych i średnich miastach. Odwiedziliśmy już Gliwice, Rudę Śląską, Bytom, Zabrze, Tychy, Dąbrowę Górniczą, Zawiercie, Racibórz, Nysę, Opole, Złoty Stok, Pleszew i Tarnowo Podgórne. W tym roku Festiwal po Drodze odbędzie się w południowej Wielkopolsce i zawita do Mosiny, Śremu, Gostynia, Jarocina, Kalisza, Ostrzeszowa, Ostrowa Wielkopolskiego i ponownie do Pleszewa.

Wspieramy reportaż, ponieważ jak pisał Ryszard Kapuściński w „Podróżach z Herodotem”, wszyscy o wszystkim mało wiemy. Kiedy człowiek wie więcej o otaczającym go świecie, żyje lepiej, bezpieczniej i ciekawiej.