Opolskie Towarzystwo Przyrodnicze zostało powołane do życia podczas walnego zebrania założycielskiego w dniu 7 listopada 2015 roku w Opolu. 13 stycznia 2016 roku nasza organizacja została wpisana do rejestru stowarzyszeń i od tego czasu działa bardzo intensywnie. Współpracujemy z samorządami i innymi instytucjami, organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami, regularnie pojawiamy się też w lokalnych mediach. Co udało nam się zrobić w ciągu kilku lat naszej działalności?
22 grudnia 2023 roku przekazaliśmy darowiznę w wysokości 30 000 PLN na budowę pierwszego profesjonalnego ośrodka dla dzikich zwierząt w województwie opolskim, który będzie prowadzony przez fundację Opolskie Centrum Leczenia i Rehabilitacji Dzikich Zwierząt "Avi" (https://patronite.pl/FundacjaAvi). Powstaje on w Zawadzie (gmina Turawa) na terenie udostępnionym przez Nadleśnictwo Opole.
W 2022 roku rozpoczęliśmy zabezpieczanie ekspozycji Ogrodu Zoologicznego w Opolu we współpracy z jego pracownikami (w wyniku uderzeń w szyby ginęło wiele ptaków, głównie należących do gatunków chronionych). Nie tylko zapewniliśmy wolontariuszy do pomocy, ale też zakupiliśmy część naklejek (334 paski). Istotny wkład w realizację przedsięwzięcia wniosły także Śląskie Towarzystwo Ornitologiczne (222 paski) i Fundacja Szklane Pułapki (304 paski). Zakup pozostałych naklejek (zdecydowaną większość) sfinansowało opolskie zoo.
W 2021 roku wykonaliśmy inwentaryzację przyrodniczą projektowanego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Złotnika (gmina Baborów). Na obszarze tym stwierdziliśmy m.in. rzekotkę i wiele gatunków ptaków, w tym wymienione w I załączniku tzw. dykretywy ptasiej (wśród nich rzadką w województwie opolskim muchołówkę małą). Zebrane przez nas dane już wkrótce przyczynią się do objęcia tego obszaru ochroną.
W latach 2016-2022 zrealizowaliśmy sześć edycji cyklu Opolskie Wycieczki Przyrodniczo-Historyczne, w ramach których odbyło się już 31 wypraw (2 z nich miały formę rejsu po Odrze). Celem wycieczek jest pokazanie opolanom miejsc i obiektów interesujących pod względem przyrodniczym i historycznym, znajdujących się na terenie wszystkich części stolicy województwa, a także pobliskich miejscowości. Jedną z głównych atrakcji jest możliwość zaobserwowania różnych gatunków dzikich zwierząt – uczestnikom udało się zobaczyć m.in. czaplę purpurową, sokoła wędrownego, kanię czarną i biegacza Scheidlera. Opolskie Wycieczki Przyrodniczo-Historyczne są zadaniem publicznym współfinansowanym przez gminę Opole.
W 2021 roku zrealizowaliśmy pierwszą edycję Wędrówek Kędzierzyńsko-Kozielskich. To zadanie publiczne o charakterze podobnym do Opolskich Wycieczek Przyrodniczo-Historycznych, współfinansowane przez gminę Kędzierzyn-Koźle. Wcześniej (w 2018 roku) zorganizowaliśmy też kilka Mikrowypraw Kędzierzyńsko-Kozielskich we współpracy z miejscowym Kołem Gospodyń Miejskich.
W latach 2019-2022 zrealizowaliśmy 4 edycje Opolskich Spacerów Ornitologicznych, w ramach których odbyło się 18 przechadzek. W ich trakcie uczestnikom udało się zobaczyć takie gatunki jak: sokół wędrowny, błotniak zbożowy, bielik, bernikla białolica, dzięcioł białoszyi czy zimorodek. Większość spacerów była współfinansowana lub finansowana przez gminę Opole.
W 2021 rozpoczęliśmy cykl Opolskie Spacery Przyrodnicze. Jego celem jest zorganizowanie przechadzek we wszystkich miastach województwa opolskiego, a także w wybranych interesujących pod względem przyrodniczym miejscach. Dotychczasowe spacery odbyły się w Baborowie, Namysłowie, Karczowie i Głuchołazach.
Od 2016 roku zorganizowaliśmy całe mnóstwo otwartych wydarzeń terenowych o różnym charakterze – zarówno stacjonarnych, jak i mających formę spacerów i wycieczek. Część z nich odbywa się w ramach ogólnopolskich akcji koordynowanych przez inne organizacje (Zimowe Ptakoliczenie, Europejskie Dni Ptaków, Noc Sów), a pozostałe to nasze autorskie pomysły (np. Opolska Noc Przyrodników, Opolski Dzień Ważek, Opolski Dzień Mew i Opole Liczy Drapole). Większość wydarzeń odbywa się w Opolu, ale organizujemy je także w innych miejscowościach województwa, m.in. w Kędzierzynie-Koźlu, Nysie, Brzegu, Krapkowicach, Zdzieszowicach, Gogolinie i Lewinie Brzeskim.
W 2017 roku dzięki darowiźnie celowej od ArcelorMittal Poland SA zrealizowaliśmy przedsięwzięcie Przyrodnicze Zdzieszowice. W jego ramach zorganizowaliśmy Zdzieszowicką Noc Nietoperzy i lokalne wydarzenia w ramach Europejskich Dni Ptaków, posadziliśmy wraz z wolontariuszami 55 klonów kulistych w Zdzieszowicach, a w Januszkowicach skosiliśmy roślinność na wyspach na zbiorniku Staropolanka, żeby ułatwić gniazdowanie śmieszkom.
W 2022 dołożyliśmy swoją cegiełkę do odnowienia słynnej w naszym województwie alei czereśniowej znajdującej się między Górą Świętej Anny a Leśnicą. Zaadoptowaliśmy jedno z drzewek posadzonych w kwietniu tego roku w ramach projektu "Ratujemy Aleje Czereśniowe", którego inicjatorem jest gmina Leśnica.
W 2021 roku zorganizowaliśmy pierwszy Zjazd Opolskich Miłośników Przyrody. Bardzo zależy nam na ich integracji, dlatego staramy się ją umożliwiać zarówno w terenie, jak i w sieci. W tym celu stworzyliśmy kilka grup facebookowych, m.in. dla lokalnych strażników przyrody, miłośników drzew oraz mieszkańców wszystkich powiatów województwa opolskiego (https://www.facebook.com/OpolskieTowarzystwoPrzyrodnicze/groups).
Prowadzimy rozmaite warsztaty, przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Pokazujemy, jak samodzielnie budować skrzynki lęgowe i karmniki dla ptaków czy hotele dla owadów, także z wykorzystaniem opakowań po zużytych produktach.
W 2018 roku zrealizowaliśmy zadanie publiczne pod nazwą Chiropterolekcje, w ramach którego przeprowadziliśmy zajęcia poświęcone nietoperzom oraz rozdaliśmy broszury edukacyjne "Przymierze z nietoperzem". Odwiedziliśmy 10 szkół podstawowych w Opolu. W zajęciach wzięło udział ponad 500 uczniów. Niektórych z nich temat zainteresował tak bardzo, że jeszcze przez długi czas opowiadali o nietoperzach swoim rodzicom, a także rysowali te latające ssaki – bardzo miło zaskoczyła nas tak pozytywna reakcja! Zadanie zostało sfinansowane przez gminę Opole.
W latach 2018-2019 zorganizowaliśmy 7 Spotkań z Przyrodą w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Opolu. Prelegentami byli pasjonaci przyrody z różnych części województwa opolskiego (a także spoza jego terenu). Na koncie mamy też wiele innych wykładów, które odbyły się m.in. w Filii nr 4 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu, Filii nr 5 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kędzierzynie-Koźlu, Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu i Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Zdzieszowicach.
Jako lokalny partner Klubu Przyrodników w ramach akcji pn. "Rezerwaty przyrody – czas na comeback!" staramy się przyczyniać do stopniowego rozwoju sieci rezerwatowej w województwie opolskim. Przygotowaliśmy karty wybranych projektowanych rezerwatów, odwiedziliśmy niektóre z nich w celu wykonania dokumentacji i ich wstępnego zinwentaryzowania, korespondujemy w tej sprawie z RDOŚ i nagłaśniamy temat w lokalnych mediach, a nasz członek Paweł Żyła został współautorem bardzo ważnej książki "Rezerwaty przyrody w województwie opolskim". Pomagamy też dbać o istniejące rezerwaty – we współpracy z Dolnośląskim Ruchem Ochrony Przyrody usuwaliśmy w 2016 roku inwazyjny barszcz Sosnowskiego na terenie rezerwatu Góra Gipsowa (gmina Kietrz) w celu ochrony muraw kserotermicznych.
W 2018 roku zawnioskowaliśmy o powołanie 68 nowych pomników przyrody na terenie gminy Gogolin, długo też walczyliśmy o uratowanie miejscowego pięknego dębu Karlik (doprowadziliśmy m.in. do sfinansowania przez gminę bardzo dokładnego badania przeprowadzonego przez prof. dra hab. inż. Marka Siewniaka, które wykazało, że drzewo można było zachować i odpowiednio o nie zadbać). Niestety został on ścięty przez przedsiębiorstwo PKP PLK SA (co ułatwiła bierna postawa burmistrza), a Rada Miejska w Gogolinie odrzuciła nasz wniosek o objęcie innych cennych drzew ochroną – to jednak nie znaczy, że nie wrócimy do tej sprawy. Wręcz przeciwnie: zamierzamy intensywnie pracować nad rozwiązaniami, które nie pozwolą urzędnikom lekceważyć strony społecznej. Będziemy też wnioskować o powołanie pomników przyrody i użytków ekologicznych na terenie innych opolskich gmin (a mamy wielu kandydatów).
Promowaliśmy zadania zgłoszone przez naszego prezesa do kilku edycji Budżetu Obywatelskiego Opola – część z nich została zrealizowana. Były to: "Zielone, rowerowe i sportowe Zaodrze i Nadodrze" i "Ptaki miasta" (2019), "Zielone, rowerowe i sportowe Zaodrze" (2020) oraz "Zielone, bezpieczne, rekreacyjne Zaodrze" (2021; wniosek napisany we współpracy z radnymi dzielnicy Jackiem Kasprzykiem i Jarosławem Piskorskim). Efektem realizacji są m.in. liczne nowe nasadzenia drzew i krzewów, infrastruktura rowerowa (wiaty i stojaki) i 50 skrzynek lęgowych dla pustułek.
W 2021 roku w parku miejskim w Nysie pojawiły się nasze platformy pływające dla ptaków i domki dla kaczek oraz skrzynki dla ptaków i nietoperzy.
Zorganizowaliśmy liczne wystawy fotograficzne, m.in. "Piękno nadodrzańskiej przyrody", "Przyroda Opola" i "Drapole. Szponiaste w obiektywach członków Opolskiego Towarzystwa Przyrodniczego".
Czy to już wszystko? Bynajmniej! Staramy się działać na wielu polach: Jako członek koalicji Niech Żyją! głośno opowiadamy się przeciw polowaniom na dzikie ptaki w Polsce, współpracujemy z wieloma polskimi organizacjami pozarządowymi na rzecz ochrony przyrody, m.in. sygnując kluczowe dla niej petycje. Zgłaszamy uwagi do planów urządzenia lasu różnych nadleśnictw, bierzemy udział w posiedzeniach komisji założeń planu, interweniujemy w sprawach dotyczących niszczenia siedlisk i zabijania gatunków chronionych, zachęcamy społeczeństwo do udziału w rozmaitych konsultacjach, służymy radą, edukujemy. Sporo tego, prawda? Mimo to chcielibyśmy robić jeszcze więcej. Dlatego prosimy Was o wsparcie.
Wiele naszych działań ma charakter doraźny, a ich intensywność zależy m.in. od tego, ile czasu (i energii) mają nasi członkowie i wolontariusze – a bywa go niewiele, bo znaczną jego część poświęcają oni pracy będącej ich podstawowym źródłem utrzymania. Chcielibyśmy w coraz większym stopniu działać jak instytucja, ale ideowa, a nie zależna od politycznych interesów, jak wiele organów państwowych, nie zawsze należycie wywiązujących się ze swoich obowiązków. Mamy mnóstwo pomysłów, które chcemy zrealizować. Chcemy zatrudniać pasjonatów, którzy na co dzień będą stali na straży opolskiej przyrody, a także tworzyć użyteczne serwisy dla obywateli. Chcemy chronić nasze najcenniejsze dobro, czyli środowisko naturalne, które jest podstawą ludzkiego dobrobytu – i które jest niestety coraz bardziej zagrożone. Wierzymy, że zechcecie nas wesprzeć. Za pomoc odwdzięczymy się Wam upominkami – jakimi, możecie przeczytać obok. :)
