Newsletter o państwie i prawie [1]
1. Próba nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2870
podzieliła opozycję https://oko.press/ustawa-o-sn-glosowanie jak i obóz rządzący https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1508819%2Cziobro-o-noweli-ustawy-o-sn-autorstwa-pis-solidarna-polska-nie-zaakceptuje . Mimo zastrzeżeń co do konstytucyjności ustawy nowelizującej https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8641204,nra-senat-odrzucenie-nowelizacji-ustawy-o-sn.html niemal cały Senat, 96 senatorów i senatorek, zagłosował za projektem, wprowadzając do niego wcześniej 14 poprawek https://oko.press/senat-jednoglosnie-za-ustawa-o-sadzie-najwyzszym-z-poprawkami-tak-pis-zaglosowal-razem-z-opozycja. Nowela, łącznie z poprawkami Senatu pozostaje nadal niekonstytucyjna i nie eliminuje zasadniczego problemu, jakim są same powołania sędziowskie z udziałem obecnej Krajowej Rady Sądownictwa https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/nowela-o-sn-opinia-defensor-iuris,519585.html . Oceniając zmagania parlamentarne dotyczące ustawy o SN, warto przypomnieć sobie istotę sporu o praworządność skomentowaną celnie przez prof. Włodzimierza Wróbla http://konstytucyjny.pl/wlodzimierz-wrobel-prerogatywa-prezydenta-to-nie-hokus-pokus/
oraz dostrzec ryzyka politycznego kunktatorstwa, wskazywane przez prof. Ewę Łętowską https://oko.press/letowska-ustawa-o-sn-kpo.
2. W felietonie „Lex Kaczyński, czyli przeproś się sam” https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/2199768,1,lex-kaczynski-czyli-przepros-sie-sam.read redaktor Ewa Siedlecka opisała istotę i genezę uchwalonej przez Sejm w dniu 26.01.2023 r. zmiany art. 1050 k.p.c., do którego dodano paragraf 4 stanowiący, że : „jeżeli w sprawach o naruszenie dóbr osobistych dłużnik nie składa oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, pomimo wyznaczenia terminu do jego złożenia i zagrożenia mu grzywną, sąd wymierza dłużnikowi grzywnę do piętnastu tysięcy złotych i nakaże zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt dłużnika ogłoszenia odpowiadającego treści wymaganego oświadczenia i we właściwej dla niego formie. Kłamliwe pomówienia, za które mimo wyroku, sprawca nie przepraszał, było dla niego dotychczas kosztowne. Przeprosiny należało bowiem opublikować w takim samym medium, rozmiarze i czasie, co pomówienie. A gdy sprawca wyroku nie wykonywał, pokrzywdzony mógł sam, zastępczo dokonać ogłoszenia i kosztami obciążyć osobę niepodporządkowującą się wyrokowi. Koszt takich przeprosin bywał bardzo wysoki, ale usprawiedliwiały to i waga publicznego, kłamliwego pomówienia, i lekceważenie wykonania prawomocnego wyroku. Zmiana art. 1050 k.p.c. https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2860 radykalnie obniża więc standard ochrony osób publicznie, kłamliwie pomówionych. Publikacja w urzędowym biuletynie nie zapewnia dotarcia przeprosin do osób wobec których dokonano pomówienia, a określona kwotowo sankcja nie będzie miała elementarnej mocy odstraszania przed pomówieniem. Warto dodać, że wobec powszechnego sprzeciwu dla uchwalania ustaw na potrzeby jednej osoby, Sejm zdecydował, że komentowana zmiana k.p.c. nie będzie odnosić się do przypadków mających miejsce przed jej uchwaleniem https://www.newsweek.pl/polska/polityka/pis-pekl-w-sprawie-lex-kaczynski-ale-opozycja-tez-popelnila-blad/7x5n9pv. „Mleko i tak się rozlało” – komentuje zmienione przepisy prof. Marcin Matczak : „nawet jeżeli te przepisy będą na przyszłość, nawet jeżeli nie pomogą Jarosławowi Kaczyńskiemu, to teraz każdy będzie mógł nakłamać wobec każdego innego, jeżeli tylko zysk z tego kłamania będzie wyższy, niż kilkanaście tysięcy złotych. To niewielka kwota np. dla wielkiego tabloidu, który będzie chciał obrazić celebrytę, albo dla polityków partii rządzącej, którzy będą chcieli uderzyć w opozycję” https://audycje.tokfm.pl/podcast/135088,Kultura-prawna-a-polityka-Prawo-pisane-na-potrzeby-politykow.
3. Poprawkami do rządowego projektu ustawy o zmianie kodeksu postępowania cywilnego https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/8B1250A1108B8ECFC125894300435BA2/%24File/954-A.pdf Sejm przeniósł na dzień 01.10.2023, uchwalony pierwotnie na 14.03.2023 r. termin wejście w życie noweli do kodeksu karnego. O dewastującym kodeks karny charakterze noweli z dnia 7 lipca 2022 r. alarmowali wybitni naukowcy i praktycy prawa, apelując do Prezydenta o jej zawetowanie https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/zmiany-w-kodeksie-karnym-apel-o-weto,518493.html. Prezydent ustawę podpisał https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2024,akceptując jej wady opisane z licznych krytycznych opiniach https://www.dogmatykarnisty.pl/2022/12/prezydent-duda-podpisal-bubel-ziobry/, https://www.defensoriuris.pl/opinie-prawne/opinia-prawna-do-projektu-ustawy-z-dnia-7-lipca-2022-r-o-zmianie-ustawy-kodeks-karny-oraz-niektorych-innych-ustaw-druk-senacki-nr-762/. O represjach, jakie spotkać mogą obywatela w związku z uchwalaniem populistycznych przepisów zmieniających prawo karne warto przeczytać w wywiadzie udzielonym przez dr hab. Szymona Tarapatę z UJ: https://oko.press/ziobro-zaostrzenie-kar-kodeks-karny.
4. Tortury w Polsce to nie historia! Zastraszanie, przemoc fizyczna i słowna, podtapianie (waterboarding), pobicia do utraty przytomności – to niektóre z przejawów nieprawidłowości, do jakich miało dojść w Zakładzie Karnym w Barczewie. Wizytację przeprowadzili pracownicy działającego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur. Prokuratura w Olsztynie wszczęła śledztwo w tej sprawie https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/tortury-w-barczewskim-wiezieniu,519615.html. Warto przypomnieć, że Polska była czwartym państwem w Europie, w którym oficjalnie zniesiono tortury (w 1776 r., wcześniej uczyniono to Anglii, Szkocji i Austrii). Zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania ma charakter absolutny i bezwzględny, co wynika z Konstytucji RP (art. 40) oraz przepisów prawa międzynarodowego, w tym art. 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r., ratyfikowanej przez Polskę w 1993 r. Mimo to, każdego roku zapadają w Polsce kolejne wyroki w sprawach czynów wypełniających znamiona tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania albo karania. Ostatecznie winę za to należy przypisywać sprawcom, niemniej obowiązkiem władz jest stworzenie regulacji, które zapewnią obywatelom maksymalną ochronę. Takich rozwiązań wciąż jednak nie ma https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/przestepstwo-tortur-w-polsce-publikacja-kmpt.
5. Służby mogą uzyskać dalsze instrumenty inwigilacji obywateli za sprawą procedowanego w Sejmie projekt nowej ustawy - Prawo komunikacji elektronicznej: https://konkret24.tvn24.pl/polska/inwigilacja-sluzby-dostana-dostep-do-naszych-maili-i-komunikatorow-niebezpieczny-artykul-43-nowej-ustawy-6640950?fbclid=IwAR1XVEpmXC_RxJcPPHW3B5KAkY0fjwnkQLTx6-nrEMoXTV7ORvW0fdB-IAo Warto śledzić dalsze losy tego projektu z perspektywy ochrony prawa obywateli do prywatnościhttps://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=66C7F7C637867159C12589170035C136.
6. Ważny wyrok sądu za brak biletu w komunikacji miejskiej: Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie uznał, że brak biletu spowodowany awarią biletomatu, nie może obciążać pasażera https://www.money.pl/gospodarka/wazny-wyrok-sadu-ws-kary-za-brak-biletu-w-komunikacji-miejskiej-pasazerka-uratowana-6861792086288960a.html .
Redakcja Newslettera: adw. Beata Czechowicz
Tour de Konstytucja
Trwa ładowanie...