Zawał - czym jest. Co zrobić by go uniknąć i kiedy nastąpi?

Darmowy! · 0 · 02.03.2024

Zawał jest to martwica skrzepowa, spowodowana skrajnym brakiem dopływu krwi do potrzebującego jej organu. Brak dopływu krwi powoduje brak jego dotlenienia. Brak tlenu skutkuje obumieraniem komórek, czyli martwicą.

Zawał może dotyczyć różnych organów, na przykład serca, mózgu, płuc, krezki, nerek, wątroby, jelit, niekiedy śledziony...

Wyróżniamy zawał przekrwienny i niedokrwienny. Pierwszy spowodowany jest blokadą w tętnicach. Zatrzymaniem krążenia lub jego ograniczeniem. Drugi jest skutkiem zatrzymania lub ograniczenia krążenia w żyłach.

Zawały powstają najczęściej z powodu zatorów, ucisku na naczynia krwionośne, skurczu mięśni, zakrzepicy mającej miejsce w miażdżycy, zapaleniach naczyń, zapaleniu opon mózgowych. Zawał płuc może być spowodowany niewydolnością serca.

Zejście zawału może następować w różny sposób. Poprzez zastąpienie tkanki martwiczej tkanką łączną tworzącą w ten sposób bliznę. Poprzez strawienie tkanki przez bakterie lub enzymy proteolityczne granulocytów. Poprzez zwapnienie tkanek martwiczych. Poprzez oddzielenie się tkanek martwiczych od zdrowych.

Odstępstwem od opisanych powyżej zawałów jest zawał moczanowy. Jest on spowodowany zwyrodnieniami w nerkach, powodującymi wytrąceniami kwasu moczanowego. Na ten rodzaj zawału nie mają wpływu procesy przepływu krwi.

ZAWAŁ SERCA

Zawał serca następuje zwykle z powodu jego niedotlenienia serca. Przyczyną zawału serca, podobnie jak zawału mózgu (udaru) jest zazwyczaj zator w żyłach. Blokada tętnic dostarczających krew, a tym samym tlen, spowodowana może być na przykład miażdżycą, podczas której ścianki żylne oklejają się. W chwili oderwania się fragmentu masy oklejającej żyły, zwanej blaszką miażdżycową, i przesunięcia się w poprzek, dochodzi do zatoru, wywołującego zawał.

Zdarza się też, że zawał może być wywołany niedokrwieniem mięśnia sercowego, spowodowanym arytmią serca, nadciśnieniem lub niedociśnieniem, niedokrwistością, skurczem tętnicy, rozwarstwieniem ściany tętnicy wieńcowej.

Im dłuższej nie dochodzi krew, tym większe są obszary niedotleniania i obumarcia komórek.

JAK ROZPOZNAĆ ZAWAŁ SERCA

W 60% przypadków zawał serca poprzedzony jest bólem w klatce piersiowej, w nadbrzuszu lub za mostkiem. Ból ten może być kłujący, piekący, rozsadzający. Może promieniować w stronę lewego barku. Zazwyczaj trwa powyżej 20 minut.

Ponadto pacjenci zwykle odczuwają pieczenie przypominające zgagę, duszności, kołatanie serca. W wielu przypadkach następuje stan podgorączkowy, potliwość, nudności i wymioty, zbyt szybkie tętno lub odwrotnie, zbyt niskie tętno, uczucie lęku, bladość, osłabienie, zawroty głowy, omdlenie.

JAK UDZIELIĆ POMOCY

Jeżeli widzimy osobę z bólem klatki piersiowej utrzymującym się dłużej niż 5 minut, należy natychmiast wezwać lekarza, a choremu niezwłocznie podać odpowiednie leki. Każda minuta zwiększa ryzyko jego śmierci. Następnie pacjenta należy przewieźć do szpitala. Nie ma możliwości, aby uratować chorego bez hospitalizacji i specjalistycznego leczenia.

JAK UCHRONIĆ SIĘ PRZED ZAWAŁEM

Ryzyko zawału serca podwyższają takie choroby jak wspomniana już miażdżyca, będące jej następstwem nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nadwaga, otyłość. Mniejszy, ale zawsze realny wpływ na stan zdrowia mają czynniki genetyczne.

Aby uchronić się przed zawałem, powinniśmy prowadzić zdrowy, aktywy tryb życia, korzystać ze zdrowej żywności bogatej w błonnik, ziarna, owoce, warzywa, zdrowe tłuszcze. Zrezygnować z alkoholu, tytoniu, innych mocnych używek lub przynajmniej je ograniczyć.

Należy pamiętać też o regularnych badaniach profilaktycznych.

DIETA PO ZAWALE

Francuscy naukowcy udowodnili, iż korzystna w regeneracji organizmu po zawale jest dieta śródziemnomorska.

W braku możliwości jej zastosowania warto przynajmniej ograniczyć ilość spożywanych tłuszczy, zwłaszcza zwierzęcych. Spożywane tłuszcze nie mogą przekroczyć 30% spożywanego pożywienia. Przy diecie 2000 kalorii, spożycie tłuszczu nie powinno przekroczyć 67 g. Powinno się unikać kwasów tłuszczowych nasyconych i trans, które znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego, margarynach, śmietanie, wyrobach cukierniczych, fast fudach, chipsach. Wskazane jest również ograniczenie spożywania soli oraz dostarczanie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego (30 g dziennie), witamin, składników mineralnych, antyoksydantów.

Dieta powinna być bogata w oleje roślinne, zwłaszcza olej rzepakowy, ryby, orzechy, nasiona (2 g dziennie), na przykład pestki dyni, słonecznika, ziaren sezamu.

Dieta po zawale powinna być bogata w białko. Znajdujemy je w dużej ilości w mięsie, jajach, nabiale, czyli mleku, przetworach mlecznych, zwłaszcza chudych i o średniej zawartości tłuszczu twarogach, kefiach, jogurtach, maślankach. Mniejsze ilości białka znajdują się również w roślinach strączkowych.

Ponadto dieta powinna zawierać witaminy antyoksydacyjne oraz antyoksydanty w postaci flawonoidów zawarte w warzywach zielonych, strączkowych, owocach, orzechach, nasionach, niektórych przyprawach oraz witaminy z grupy B.