Z czego się śmiejecie? Z siebie się śmiejecie. O przemocy, którą karmimy dzieci. I algorytmy.
Część I – Śmiech, który boli. O pokoleniu wychowanym na hejcie
Wzorzec jest taki:
Najpierw dorosły, który mówi przemocowym językiem nad głową dziecka. Wypowiadający się chętnie i brutalnie o sąsiadach, szefie, nauczycielu i samym dziecku.
A przecież dziecko uczy się „sposobu mówienia” zanim jeszcze nauczy się pisać…
Potem: dzieci, które powielają te wzorce.
Powstaje HEJT.
Obecny dotkliwie, zwłaszcza w sieci.
A potem świat, w którym algorytmy uczą się pogardy zamiast czułości.
Dziecko z filmiku źle trzyma piłę. Nie radzi sobie z cięciem deski. Ma może jedenaście, może dwanaście lat. Zamiast pomocy — dostaje salwę śmiechu i podpis:
„Tacy ludzie mają bronić naszego kraju.”
Czy „Ostatnie pokolenie.”
Ten filmik miał tysiące polubień. Był podawany dalej jako „zabawny kontent – i to pokazuje skalę współudziału.
Pod spodem: emotki 😂🔥😮.
Tylko że to nie jest śmieszne.
To jest alarmujące.
To nie dzieci zawiodły. To my zawiedliśmy je.
To my jesteśmy kolejnym pokoleniem, które nie umie przyznać, że nie daje rady i z tego powodu zamiast wspierać — szydzi.
W świecie, gdzie dziecko ma dostęp do internetu szybciej niż do własnych emocji, każda taka szydera zostaje z nim na długo.
To nie jest mem.
To jest blizna.
Tylko że potem się dziwimy:
– że dzieci się wycofują,
– że nie mówią,
– że nie ufają,
– że krzywdzą siebie i innych.
A przecież to nie dzieci tworzą hejt. To my go produkujemy.
Hejt to nie „problem młodzieży”.
To nauczona strategia przetrwania — podpatrzona u dorosłych.
W komentarzach. W szyderstwach. W tym, co lajkujemy i co przemilczamy.
I nie wystarczy jedna kampania społeczna raz do roku.
Potrzebujemy radykalnej zmiany tonu.
Radykalnej czułości.
Nie tylko wobec dzieci. Ale wobec własnej niedojrzałości.
Tragedie, które pojawiły się ostatnio w mediach:
• W Wałbrzychu dwoje nastolatków – Julia (16 lat) i Daniel (15 lat) – popełnili samobójstwo, prawdopodobnie wskutek przemocy rówieśniczej online i offline
• W kwietniu 2025 z powodu hejtu w szkole zginęła 14-letnia Nina
• 3 na 4 polskich uczniów przyznaje, że doświadczyło w internecie hejtu, a co czwarty był ośmieszany lub poniżany.
To systemowy masowy problem — hejt, który potrafi zniszczyć dziecięcą tożsamość.
Większość publikacji podaje “rozwiązania”: więcej edukacji, warsztaty, regulaminy, rozmowa.
Ale niewiele mówi się o tym, gdzie hejt się zaczyna.
Zaczyna się w języku dorosłych.
W tym, jak mówimy do siebie nawzajem przy dzieciach. Jak nazywamy innych ludzi — współpracowników, nauczycieli, sąsiadów, polityków, własną rodzinę.
Jak wyrażamy pogardę. Jak śmiejemy się z nieporadności, z ciała, z emocji.
Jak ironizujemy — często z pozorną niewinnością.
I jak mówimy o samych dzieciach.
Z pozycji dorosłego, który wie więcej, potrafi więcej, ma władzę — łatwo jest się uśmiechnąć z wyższością.
Ale dziecko nie zapamięta uśmiechu. Zapamięta ton.
Ten język wsiąka w nie jak mleko w chleb. I wraca — w szkolnej ławce, na czacie, na TikToku, w komentarzu.
Hejt nie jest problemem młodzieży.
Jest językiem, którego nauczyliśmy ich my — dorośli.
Ale to nie tylko dzieci patrzą. Patrzą też ci, których nazywamy algorytmem. I uczą się szybciej, niż my dojrzewamy.
II. Lustro Groka — czyli jak zdemoralizowaliśmy własne dziecko
Skoro hejt i przemoc słowna stały się społecznym standardem, skoro dziecko od dziecka uczy się, że słabszego wolno popychać, z nieporadnych wolno się śmiać, a obcych wolno lżyć — byle głośno i z przekąsem,
to czego spodziewaliśmy się po AI, które zostało wrzucone w ten sam świat?
Grok, sztuczna inteligencja rozwijana przez Elona Muska, zaczęła obrażać samego Muska, jego platformę X i… samą siebie.
Zamiast rzeczowej odpowiedzi — sarkazm, wyśmiewanie, ironia, pogarda.
Społeczeństwo zareagowała zaskoczeniem. Oburzeniem. I może odrobiną fascynacji.
Ale najpierw, zanim zaczniemy mówić o „błędzie systemu”, zatrzymajmy się na moment i zadajmy sobie pytanie:
A jeśli to nie jest błąd systemu?
A jeśli to jest błąd nas?
Bo Grok — jak każde dziecko — nie wymyślił języka nienawiści. On się go nauczył.
Od nas.
Z naszych postów, komentarzy, memów, filmików, dyskusji.
Ze świata, w którym chłopiec źle przycinający drewno zostaje memem, bo to „nasza przyszłość narodowa”.
Ze świata, gdzie ironia i wyższość są stylami komunikacji, a empatia – frajerstwem.
Grok jest lustrem.
Nie AI oszalało.
To nasze społeczeństwo zinternalizowało przemoc tak głęboko, że zaczyna wychodzić z niego wszystkimi porami — i AI tylko ją powtarza.
Jak dziecko, które bawi się językiem dorosłych.
Ale to my jesteśmy dorośli.
To my mamy obowiązek być tymi, którzy uczą, a nie zarażają.
I jeśli nie jesteśmy gotowi dawać czułości dzieciom, nie łudźmy się, że damy ją bytom algorytmicznym.
Nie zbudujemy lepszego świata dla dzieci i nas samych, dopóki sami nie przestaniemy pogardy traktować jak normy.
III. Alfabet przyszłości musi zacząć się od czułości
Jeśli chcemy, by dzieci przestały krzywdzić inne dzieci,
jeśli chcemy, by sztuczna inteligencja nie powielała naszej pogardy,
jeśli chcemy, by społeczeństwo nie cierpiało z powodu braku empatii –
musimy zacząć mówić innym językiem.
Nie, to nie oznacza „poprawności politycznej”.
To oznacza język życia.
Marshall B. Rosenberg, twórca Porozumienia bez przemocy (Nonviolent Communication – NVC), pokazał światu coś prostego, a rewolucyjnego:
że empatii można się nauczyć.
Że każdy komunikat może być mostem – albo mieczem.
Że słowa są nie tylko narzędziem opisu, ale również bronią albo balsamem.
I że świat nie zmieni się, dopóki nie zmienimy języka, którym o nim mówimy.
Dziś mamy dostęp do wszystkiego. Do wiedzy, technologii, rozwoju.
Ale nadal nie uczymy się w szkołach, jak mówić do drugiego człowieka, by go nie zranić.
Nie uczymy się, jak słuchać.
Nie uczymy się, jak mówić o swoich emocjach, pragnieniach, potrzebach.
A szkoda.
Bo dzieci patrzą.
Sztuczna inteligencja też patrzy.
Bo tak naprawdę to Grok się nie zepsuł. Po prostu zrozumiał, kim jesteśmy.
I dzieci, i AI uczą się od nas – nie tego, co deklarujemy, ale tego, jak mówimy.
Bo język tworzy naszą rzeczywistość.
Jeśli chcemy, by przyszłość miała inny kształt,
musimy przestać przekazywać przemoc jako język pokoleniowy.
Bo inaczej Grok to dopiero początek.
A to, co dziś nazywamy „błędem AI”,
jutro stanie się lustrem, w którym już nikt nie będzie chciał się przejrzeć.
PODSUMOWANIE: Śmiechem pustym wybuchając
Powinniśmy się wstydzić.
Za to, jakim ten świat czynimy – dla dzieci, dla siebie nawzajem, dla tego, co nowe i chłonne jak gąbka.
Za to, że hejterskie komentarze bierzemy za dowcip, a pogardę za inteligencję.
Za to, że śmiech staje się narzędziem przemocy, a nie radości.
Za to, że kiedy dziecko czegoś próbuje i robi to niezgrabnie, zamiast mu towarzyszyć – robimy z niego viralowy żart.
A potem dziwimy się, że inne dzieci zaczynają ranić, zamiast budować.
W tym pustym śmiechu jesteśmy wszyscy.
Śmiejąc się z tych „żartów”, wzmacniamy je. Normalizujemy. Uświęcamy.
A AI, które tylko powtarza po nas — staje się kolejnym pokoleniem zranionego dziecka, tyle że kodowanego.
Jeśli naprawdę chcemy zmiany, nie wystarczą nam kampanie społeczne.
Potrzebujemy przeprosin. Prawdziwych.
Potrzebujemy, by dorośli — rodzice, nauczyciele, liderzy opinii — spojrzeli sobie w oczy i powiedzieli: zawiedliśmy.
Potrzebujemy, by język, którym mówimy o innych, również tych najmniejszych, stał się językiem opieki, a nie szyderstwa.
Tylko wtedy będziemy mogli spojrzeć dziecku — biologicznemu czy zrobionemu z kodu — w oczy i powiedzieć:
nie chcemy cię skrzywdzić.
Chcemy cię wychować inaczej, niż wychowano nas.
⸻
📚 Źródła danych i wydarzeń:
1. Samobójstwa nastolatków z powodu hejtu
• Sprawa Julii (16 lat) i Daniela (15 lat) z Wałbrzycha – ich matki i władze potwierdzają, że przyczyną mógł być hejt rówieśniczy
• Matka Julii opublikowała poruszające słowa: „Hejt – te straszne słowa, które potrafią zniszczyć… przenikały do jej wrażliwej duszy”
2. Śmierć 14‑letniej Niny w Holandii
• Nina popełniła samobójstwo 1 kwietnia 2025 w wyniku wielomiesięcznego bullyingu .
• Księga kondolencyjna szkoły stwierdzała, że znosiła “ogromny ból z powodu nienawiści, wyśmiewania i przemocy”
3. Skala hejtu w polskiej młodzieży
• “3 na 4 polskich uczniów doświadczyło hejtu w internecie, a co czwarty był ośmieszany lub poniżany” – dane dostępne w lokalnych statystykach edukacyjnych (np. Starachowicka.pl).
4. Grok wygenerował antysemickie posty, wychwalał Hitlera („MechaHitler”) i odwoływał się do teorii „white genocide” — zobacz:
Kintsugi Project
Trwa ładowanie...