Wojciech Górny Permisie.pl

W sercu miasteczka Strychowice grupa sąsiadów zebrała się wokół zakurzonego kawałka ziemi ukrytego między starą biblioteką a torami kolejowymi. Ten kawałek gruntu, kiedyś uważany za jałowy i zapomniany, miał stać się czymś niezwykłym. Pomysł kiełkował od jakiegoś czasu — wszyscy byli zmęczeni uprzejmym machaniem do siebie na ulicy lub zdawkowymi pogawędkami w kolejce do sklepu na rogu. Pragnęli czegoś głębszego, sposobu na poznanie się, integrację rodzin, wyhodowanie czegoś wspólnie w swojej okolicy, poza tym, co we własnych ogródkach i na miejskich trawnikach.

Kiedy nadchodzi jesień, natura prezentuje jeden ze swoich najbardziej zapierających dech w piersiach spektakli - żywą przemianę zielonych liści w bogate odcienie czerwieni, pomarańczy, żółci i brązu. Ten hipnotyzujący proces, w którym drzewa powoli zrzucają swój letni strój, od dawna fascynuje ludzi na całym świecie. W wielu kulturach jesienne liście symbolizują cykl życia, zmiany i upływ czasu.

„Panie, tu nic nie urośnie” – gdybym dostawał złotówkę za każdym razem, gdy to słyszałem, pewnie jeździłbym Porsche. Jednakże, z upływem lat, coraz częściej zacząłem słyszeć „Panie, ale tu Panu rośnie” – poczucie beznadziejności i negacja zastąpione zostały zachwytem i entuzjazmem. „Cholera, może i ja u siebie coś posadzę?” - słyszałem coraz częściej, pokazując swoje uprawy na glebie klasy VIz, miejscami jako żywo podobnej do piasku na helskiej plaży. Po latach doświadczeń z uprawą w takich warunkach mogę powiedzieć z czystym sumieniem, że nawet w miejscu, gdzie nie bardzo chce rosnąć trawa czy chwasty, można założyć permakulturowy, produktywny ogród, nie wydając na to miliona monet. Trzeba tylko wiedzieć jak.

Tereny zalewowe od wieków stanowiły atrakcyjne miejsca osiedlania się ludzi. Położone wzdłuż rzek i na nizinach, były naturalnym wyborem dla dawnych społeczności, które czerpały korzyści z dostępności wody, żyznej gleby i możliwości transportowych. Jednak w obliczu współczesnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, wymieranie gatunków, utrata siedlisk i rosnące ryzyko powodzi, konieczne staje się bardziej zrównoważone podejście do użytkowania tych obszarów. Właśnie tutaj pojawia się koncepcja permakultury, która promuje etyczne, długoterminowe planowanie przestrzeni, uwzględniające potrzeby zarówno ludzi, jak i ekosystemów.

Zielone nawozy odgrywają kluczową rolę w permakulturze, oferując zrównoważone podejście do dbania o glebę, które wpływa zarówno na jej zdrowie, jak i na odporność całego ekosystemu. W świecie, w którym degradacja gleb i utrata żyzności stanowią coraz większe zagrożenia, zielone nawozy stanowią naturalne i skuteczne rozwiązanie tych problemów. Poprzez włączenie zielonych nawozów do praktyk permakulturowych ogrodnicy, rolnicy i hodowcy mogą przywrócić witalność gleb, zmniejszyć zależność od środków chemicznych i jedocześnie tworzyć na swojej ziemi bardziej zrównoważony i produktywny ekosystem.

Uprawa w pojemnikach jest jedną z permakulturowych form miejskiego ogrodnictwa, pozwalającą każdemu spróbować choć w części uprawiać własną żywność. Od parapetu, balkonu czy tarasu, poprzez pojemniki ustawiane na dachach, podjazdach czy w ogrodach, uprawa taka jest często punktem wyjścia do większej samowystarczalności żywnościowej. Aby takie uprawy miały szanse powodzenia, ważnym jest, czym napełniamy nasze pojemniki, zarówno z praktycznego, jak i z etycznego punktu widzenia. Wokół podłoża do doniczek i pojemników narosło wiele mitów, jak również nieścisłości. Postaram się w tym artykule nieco spraw wyjaśnić, na bazie tego, co sam robię u siebie, od bardzo wielu lat.

W polskiej permakulturze raczej nie mówi się o alkoholu. Czy to dlatego, że to wstydliwy temat, czy też może zasadniczo Polacy mają problem z alkoholem? Tymczasem, z perspektywy permakultury rozumianej jako nauka o projektowaniu systemów zaspakajających wszelkie ludzkie potrzeby bez szkody dla natury, alkohol jest jednym z ważniejszych produktów i zasobów, jaki może być wytwarzany i używany w permakulturowym siedlisku. I nie, nie o istotność permanentnych libacji tu chodzi.

Zdecydowana większość ogrodników twierdzi, że ma za mało kompostu. Dotyczy to szczególnie tych, którzy prowadzą swoje ogrody w oparciu o to, czym dysponują, bez sprowadzania zasobów z zewnątrz. Jak radzić sobie w sytuacji „krótkiej kołdry”, czyli takiej, gdzie kompostu nie mamy tyle, aby starczyło go wszędzie? Postaram się zaproponować parę rozwiązań w poniższym artykule.

Życie człowieka jest bardzo krótkie w porównaniu z naturalnymi procesami, takimi jak ewolucja i sukcesja naturalna. Pomimo tego, żaden gatunek nie wywarł takiego wpływu na Ziemię, jak my. Ludzie byli w stanie przykładowo rozprzestrzenić wiele gatunków na całym świecie znacznie szybciej, niż jest w stanie zrobić to Natura - obecnie wiele z nich nazywa się uprawami podstawowymi, inne zaś gatunkami inwazyjnymi, arbitralnie. Człowiek, w zaledwie kilka tysięcy lat, zdołał wyciąć większość lasów, zdegradować większość gleb i zanieczyścić znaczną część środowiska naturalnego. Można powiedzieć, że człowiek swoją obecnością dotknął każdego zakątka Ziemi. Rdzenni Amerykanie zwykli myśleć o swoich działaniach, rozważając, jaki wpływ mogą one mieć na następne siedem pokoleń. Człowiek częściej jednak patrzy na Naturę przez pryzmat swojego krótkiego życia. Jak zmieniłoby się jego rozumienie Natury i jego działania, gdyby mógł żyć tysiące lat?

Gdy robi się gorąco i przychodzi fala upałów, cały kraj zaczyna podlewać swoje ogrody, trawniki i inne uprawy. Od najmłodszych lat uczy się nas podlewać kwiatki, wiemy, że potrzebują one wody. Bywają jednak okresy, kiedy to wody brak, a władze podlewania mogą nam nawet zakazać, o ile korzystamy z wody z wodociągu, lub co gorsza, po odkręceniu kranu nic nie leci. Wprowadzenie strategii permakulturowych w ogrodzie może znacząco pomóc w radzeniu sobie z ekstremalnymi temperaturami, zwłaszcza latem. Poznajmy więc różne techniki, które możesz zastosować, aby Twój ogród lepiej znosił upały.

Gdyby jakiś okrutnik nakazał mi wybrać jedno jedyne drzewo, które wolno mi posadzić w moim ogrodzie i do końca moich dni korzystać z dobrodziejstw, jakie to drzewo daje, mój wybór padłby na morwę - morwę białą. Porozmawiajmy o tej roślinie, jak zawsze, w kontekście jej zastosowania w projektowaniu permakulturowym.

Jeżeli permakultura stanowi dla nas holistyczne podejście do projektowania zrównoważonych systemów zaspokajających ludzkie potrzeby bez szkody dla środowiska, to zwykle mamy świadomość tego, że najlepiej, gdy w tym celu integruje ona harmonijnie elementy nieożywione, roślinne, zwierzęce i ludzkie. Zwierzęta odgrywają w permakulturze niezwykle istotną rolę, pełniąc różnorodne funkcje, które wspierają zdrowie i produktywność ekosystemów, oraz dobrostan nas - ludzi. W zależności od skali i lokalizacji, wybór gatunków zwierząt oraz ich funkcje mogą się różnić, porozmawiajmy więc o zwierzętach gospodarskich na naszych działkach, farmach czy w siedliskach. Spójrzmy najpierw na zwierzęta przez pryzmat etyki permakulturowej, a następnie przejdźmy do bardziej praktycznych zagadnień związanych ze zwierzętami, takich jak Analiza Elementu, dobór zwierząt w zależności od powierzchni działki, ras zwierząt najlepiej sprawdzających się w permakulturowych systemach oraz do niekonwencjonalnych ról jakie mogą zwierzęta pełnić w naszych siedliskach. Biorąc pod uwagę to, że o absolutnie każdym zwierzęciu gospodarskim można by z powodzeniem napisać książkę, siłą rzeczy artykuł ten nie jest nawet próbą powiedzenia o zwierzętach „wszystkiego”, ale raczej sygnalizuje pewne kwestie i zachęca do dalszych własnych studiów i poszukiwań. A zatem – na koń! 😊