Wojciech Górny Permisie.pl

Życie człowieka jest bardzo krótkie w porównaniu z naturalnymi procesami, takimi jak ewolucja i sukcesja naturalna. Pomimo tego, żaden gatunek nie wywarł takiego wpływu na Ziemię, jak my. Ludzie byli w stanie przykładowo rozprzestrzenić wiele gatunków na całym świecie znacznie szybciej, niż jest w stanie zrobić to Natura - obecnie wiele z nich nazywa się uprawami podstawowymi, inne zaś gatunkami inwazyjnymi, arbitralnie. Człowiek, w zaledwie kilka tysięcy lat, zdołał wyciąć większość lasów, zdegradować większość gleb i zanieczyścić znaczną część środowiska naturalnego. Można powiedzieć, że człowiek swoją obecnością dotknął każdego zakątka Ziemi. Rdzenni Amerykanie zwykli myśleć o swoich działaniach, rozważając, jaki wpływ mogą one mieć na następne siedem pokoleń. Człowiek częściej jednak patrzy na Naturę przez pryzmat swojego krótkiego życia. Jak zmieniłoby się jego rozumienie Natury i jego działania, gdyby mógł żyć tysiące lat?

Gdy robi się gorąco i przychodzi fala upałów, cały kraj zaczyna podlewać swoje ogrody, trawniki i inne uprawy. Od najmłodszych lat uczy się nas podlewać kwiatki, wiemy, że potrzebują one wody. Bywają jednak okresy, kiedy to wody brak, a władze podlewania mogą nam nawet zakazać, o ile korzystamy z wody z wodociągu, lub co gorsza, po odkręceniu kranu nic nie leci. Wprowadzenie strategii permakulturowych w ogrodzie może znacząco pomóc w radzeniu sobie z ekstremalnymi temperaturami, zwłaszcza latem. Poznajmy więc różne techniki, które możesz zastosować, aby Twój ogród lepiej znosił upały.

Gdyby jakiś okrutnik nakazał mi wybrać jedno jedyne drzewo, które wolno mi posadzić w moim ogrodzie i do końca moich dni korzystać z dobrodziejstw, jakie to drzewo daje, mój wybór padłby na morwę - morwę białą. Porozmawiajmy o tej roślinie, jak zawsze, w kontekście jej zastosowania w projektowaniu permakulturowym.

Jeżeli permakultura stanowi dla nas holistyczne podejście do projektowania zrównoważonych systemów zaspokajających ludzkie potrzeby bez szkody dla środowiska, to zwykle mamy świadomość tego, że najlepiej, gdy w tym celu integruje ona harmonijnie elementy nieożywione, roślinne, zwierzęce i ludzkie. Zwierzęta odgrywają w permakulturze niezwykle istotną rolę, pełniąc różnorodne funkcje, które wspierają zdrowie i produktywność ekosystemów, oraz dobrostan nas - ludzi. W zależności od skali i lokalizacji, wybór gatunków zwierząt oraz ich funkcje mogą się różnić, porozmawiajmy więc o zwierzętach gospodarskich na naszych działkach, farmach czy w siedliskach. Spójrzmy najpierw na zwierzęta przez pryzmat etyki permakulturowej, a następnie przejdźmy do bardziej praktycznych zagadnień związanych ze zwierzętami, takich jak Analiza Elementu, dobór zwierząt w zależności od powierzchni działki, ras zwierząt najlepiej sprawdzających się w permakulturowych systemach oraz do niekonwencjonalnych ról jakie mogą zwierzęta pełnić w naszych siedliskach. Biorąc pod uwagę to, że o absolutnie każdym zwierzęciu gospodarskim można by z powodzeniem napisać książkę, siłą rzeczy artykuł ten nie jest nawet próbą powiedzenia o zwierzętach „wszystkiego”, ale raczej sygnalizuje pewne kwestie i zachęca do dalszych własnych studiów i poszukiwań. A zatem – na koń! 😊

Vertical layering, czyli nakładanie warstw w pionie, to najprościej mówiąc układanie czegoś „na kupkę”. Czego? A to, jak zawsze w permakulturze, zależy. O kilku najczęstszych zastosowaniach tej koncepcji w ogrodzie, siedlisku i projektowaniu permakulturowym postaram się w skrócie opowiedzieć.

Uwielbiany i przeklinany jednocześnie, z kilku różnych powodów, topinambur jest niewątpliwie rośliną równie pasjonującą, co kontrowersyjną. Od podkreślania jego „inwazyjności”, po pochwałę właściwości prozdrowotnych - ile osób, tyle opinii o tej roślinie. Postarajmy się spojrzeć na topinambur z permakulturowej perspektywy i ocenić jego potencjał oraz przydatność w permakulturowym ogrodzie i siedlisku.

„Jeśli się nie będziesz uczyć, to będziesz kopać rowy” – za czasów mojego dzieciństwa wiele matek tak motywowało swoje dziatki do nauki. I cóż, uczyłem się, uczyłem, i nie pomogło – jednak kopię rowy. Rowy konturowe. Rowy takie, zwane z angielska „swale” są ikoniczną, ale często całkowicie niezrozumianą koncepcją stosowaną w permakulturze i umieszczaną w permakulturowych projektach, czasem dobrze, a czasem źle. Postarajmy się więc zrozumieć swale, po to, aby skutecznie i bezpiecznie z tego rozwiązania korzystać.

W bez mała sześćsetstronicowym podręczniku projektowania permakulturowego słowo „zwierzę” w różnych odmianach pojawia się prawie 800 razy, do tego dochodzą wzmianki o poszczególnych gatunkach – krowach (37), koniach (17), królikach (49), rybach (487), świniach (112) i oczywiście kurach (147). Słowo „wegetarianizm” w różnych odmianach pojawia się siedmiokrotnie, a „weganizm” ani razu. Przypadek? Nie sądzę. Oczywiście, w książce pojawiają się tysiące wzmianek o roślinach, statystyka przedstawiona powyżej jest więc przewrotna, ale fakt jest faktem – Mollison wegetarianizm potraktował po macoszemu. Dlaczego twórca permakultury obszedł się tak „źle” z tematem, który dziś podnosi tak wielu? A może zdeklarowanym mięsożercą był i my dziś wiemy lepiej? Trudny temat wyborów żywieniowych oraz permakultury ze zwierzętami lub bez postaram się omówić poniżej.

Zapewne każdy z nas w dzieciństwie zaśmiewał się z dowcipu: „Czym się różni wróbelek? Tym, że ma jedną nóżkę bardziej”. Niepoprawnie sformułowane pytanie skutkowało uzyskaniem absurdalnej odpowiedzi. Ciekawe, że dokładnie tak samo jest w projektowaniu permakulturowym. Porozmawiajmy więc o sztuce zadawania pytań, w kontekście permakultury.

Podstawową cechą permakulturowych projektów jest to, że odpady produkowane przez jeden element stają się zasobami dla innego, a projekt jest tym lepszy, im więcej razy każdy odpad i zasób potrafimy wykorzystać zanim zniknie lub opuści nasze granice. Pamiętamy też, że w centrum permakultury znajduje się człowiek, to w relacji z nim projekt zawsze funkcjonuje. Zadziwiające więc jest, jak mało wagi przywiązujemy często do zagospodarowania tego, co trafia do nas z zewnątrz w postaci zakupów lub darów – od opakowań, poprzez przedmioty codziennego użytku, po materiały i surowce. W tym artykule zajmiemy się sposobami zagospodarowania dóbr zewnętrznych w permakuturowym siedlisku oraz pewną zasadą etyczną, która jest trudna do podważenia, a jednak jakże często ignorowana.

Witaj w fascynującym świecie pałek, roślin należących do rodzaju Typha! Pałka szerokolistna (Typha latifolia) to jedna z najbardziej charakterystycznych roślin bagiennych, które można spotkać w Polsce. Nazwa "pałka" wywodzi się od charakterystycznego kształtu jej kwiatostanów żeńskich, które dla botaników mają kształt nie pałki, a kolby. W Polsce można również spotkać jej kuzynkę, pałkę wąskolistną (Typha angustifolia) i kilka innych rzadziej występujących gatunków, które podobnie jak pałka szerokolistna, występują głównie na terenach wilgotnych, wzdłuż brzegów rzek, stawów i jezior. Gatunki te są obecne w większości polskich ekosystemów wodnych, a ich znaczenie dla różnorodności biologicznej oraz jakości środowiska nie może być przecenione. Oto zaledwie wstęp do fascynującego świata pałek, który czeka na Ciebie w dalszej części artykułu.

Podstawową cechą permakulturowych projektów jest to, że odpady produkowane przez jeden element stają się zasobami dla innego, a projekt jest tym lepszy, im więcej razy każdy odpad i zasób potrafimy wykorzystać zanim zniknie lub opuści nasze granice. Pamiętamy też, że w centrum permakultury znajduje się człowiek, to w relacji z nim projekt zawsze funkcjonuje. Zadziwiające więc jest, jak mało wagi przywiązujemy często do zagospodarowania tego, co trafia do nas samo, czego przykładem mogą być biomasa i powstająca z niej materia organiczna. Są one naprawdę cennym zasobem, który powinniśmy „uwzględniać w projekcie” tak, aby inne jego elementy z nich korzystały. W tym artykule zajmiemy się rolą materii organicznej w permakuturowym siedlisku oraz źródłami biomasy, która materię organiczną pozwala budować.