Tygodnik Powszechny

W kwestii skuteczności wstawiennictwa w rozmaitych sprawach święci mają swoje specjalizacje – są zatem i tacy, do których należy zwracać się o wsparcie w przypadku problemów finansowych, czy też po prostu z modlitwą o powodzenie w interesach.

W kanonicznych księgach Pisma Świętego o Marii i jej mężu Józefie nie napisano prawie nic. Lukę tę uzupełniały apokryfy. W średniowieczu wielką popularnością cieszyły się wywodzące się z nich dość niesamowite legendy, pełne cudownych wydarzeń i nagłych zwrotów akcji. W Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie przechowywany jest rękopis jednej z nich. Opowiada o nim Magdalena Łanuszka.

W 79 roku po Chrystusie erupcja Wezuwiusza stała się przyczyną zagłady rzymskich miejscowości w pobliżu Neapolu. Pompeje, Herkulanum i Stabie zostały zagrzebane w wulkanicznym pyle, który utrwalił nie tylko architekturę i dekoracje miast, ale także przedmioty, oraz niektóre ciała ludzi i zwierząt. Od XVIII wieku prowadzone są tam prace archeologiczne, które wciąż trwają – ostatnio okazało się, że przyjmowana od stuleci data katastrofy była błędna!

Sztuka średniowieczna pełna jest smoków: w heraldyce, w bestiariuszach, czyli księgach o zwierzętach, w dekoracjach na marginesach rękopisów, w rzeźbach zdobiących średniowieczną architekturę. Mamy też świętych pogromców smoków. I oczywiście, są także smoki w świeckich legendach. Na przykład we francuskiej opowieści o Meluzynie – dziś już nieco zapomnianej, ale niegdyś dobrze znanej, także w Polsce. Kim była Meluzyna i co ma wspólnego ze smokami?

Oto historia o św. Eufraksji, jej zmaganiach i krakowskim, późnogotyckim poliptyku św. Jana Jałmużnika, na którym je uwieczniono. Dlaczego ta święta jawi się nam jako... niezdara?

Średniowieczne dzieła sztuki wcale nie gloryfikowały miłości czystej – przeciwnie, seksualność była niezwykle ważnym elementem przedstawianych w nich relacji damsko-męskich. Słuchaj w cyklu Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. Odcinek jest przeznaczony dla dorosłych.

Jacob Jordaens, malarz działający w XVII wieku w Antwerpii, wielokrotnie malował obrazy, które dziś najczęściej funkcjonują pod tytułami „Król pije” albo "Fasolowy król". Nie są to jednak przedstawienia monarchów i ich dworu, lecz ludowej flamandzkiej zabawy, szczególnie popularnej na święto Trzech Króli. Na czym polegała ta zabawa i w jaki sposób Jordaens ukazywał ludzi, którzy nadużyli alkoholu?

Już w starożytności lew był uznawany za króla zwierząt, oraz postrzegany jako zwierzę o symbolice solarnej, czyli powiązanej ze słońcem. Ponieważ według starożytnego kalendarza 25 grudnia wypadało przesilenie zimowe, uważano, że był to dzień „narodzin Słońca”. W IV wieku Kościół zdecydował o wyznaczeniu na ten właśnie dzień święta Bożego Narodzenia, które zastąpiło pogańskie obchody...

Artyści Renesansu nie słynęli z cnotliwego stylu życia, a przy tym bardzo chętnie czerpali inspiracje z nieprzyzwoitych elementów kultury antycznej, a swoje bezpruderyjne dzieła tworzyli techniką umożliwiającą masowe kopiowanie. Jednocześnie Kościół tępił zbyt śmiałe artystyczne przedsięwzięcia. Jednak niektóre ocalały do dziś... [odcinek dla odbiorców dorosłych]

Prawdopodobnie to na dworze w Wiślicy powstał nasz rodzimy romans rycerski, czyli „Historia o Walgierzu i Helgundzie” zawierająca śmiałe motywy erotyczne. O okolicznościach jego powstania opowiada Magdalena Łanuszka w nowym odcinku swojego cyklu. Przedstawiamy też nowość: fotokast na YouTube.

W twórczości piętnastowiecznego malarza włoskiego Carla Crivellego wielokrotnie powracał enigmatyczny atrybut w postaci ogórka – głównie w przedstawieniach Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W sztuce średniowiecznej i renesansowej najczęściej „owocowymi” atrybutami Madonny i Dzieciątka bywało jabłko (aluzja do grzechu pierworodnego), gruszka (symbolizująca słodycz miłości), lub winogrona (odnoszące się do eucharystycznego wina). Tymczasem znaczenie ogórka pozostaje niejasne, a badacze proponują bardzo różne jego interpretacje: od symbolu grzechu i odkupienia, poprzez osobisty znak artysty, aż do odniesień seksualnych związanych z tajemnicą Wcielenia.