Każdy z nas zna słowo „chwasty”. Ma ono zdecydowanie negatywny wydźwięk. Chwast to roślina szkodliwa, niepożądana, którą czym prędzej trzeba usunąć. Tymczasem, chwasty są doskonałymi wskaźnikami stanu naszej gleby, a ich rolą w naturze jest leczyć problemy, z którymi się ta gleba zmaga.
Chwasty są pionierami w sukcesji ekologicznej. Wszędzie tam, gdzie gleba jest zniszczona lub goła, to one pojawiają się pierwsze, aby przygotować grunt dla bardziej wymagających roślin. Bardzo często potrafią bowiem rosnąć tam, gdzie inne rośliny nie mają żadnych szans.
Chwasty posiadają specyficzne przystosowania do życia w glebach ubogich w składniki odżywcze, ale nie tylko. Potrafią radzić sobie z glebami zbyt mokrymi i zbyt suchymi, zbyt zbitymi i zbyt luźnymi, zbyt kwaśnymi i zbyt zasadowymi. W każdej z tych sytuacji, rolą chwastów jest sprawić, że wraz z upływem czasu gleba staje się coraz bardziej przyjazna dla innych gatunków.
Niejednokrotnie, chwasty są jedynym źródłem biomasy, jakim dysponujemy zakładając siedlisko permakulturowe. Pobierają one substancje odżywcze z gleby i magazynują w swoich tkankach. Obumierając, oddają te substancje glebie, wzbogacając ją jednocześnie w materię organiczną, tak potrzebną dla podtrzymania w niej życia i zatrzymywania wody. Korzenie chwastów dodatkowo tworzą kanały, którymi powietrze i woda wnikają do gleby. Jedne chwasty chronią gleby luźne przed erozją, wytwarzając gęste wiązki korzeni, inne rozbijają gleby zbite, posługując się jednym potężnym korzeniem palowym.
Co ciekawe, chwasty potrafią akumulować w swoich tkankach te mikroelementy, których danej glebie najbardziej brakuje. Ich obecność tym samym wskazuje nam, czego naszej glebie brak. Dodatkowo, możemy je wykorzystać na najlepszy dla naszej gleby kompost czy ściółkę, pamiętając, aby ścinać je głównie zanim wydadzą nasiona.
Mniszek lekarski
Pamiętajmy, że oceniając stan naszej gleby na podstawie rosnących w niej chwastów, oceniamy raczej całe zbiorowiska, a nie pojedyncze rośliny. Robimy tak gdyż niektóre chwasty potrafią rosnąć w więcej niż jednym typie siedlisk i oparcie naszej analizy o jeden taki gatunek może być bardzo mylące. Najlepszym przykładem niech będzie mniszek lekarski, który choć uznawany jest powszechnie za roślinę gleb słabych, zbitych, ubogich w wapń, ale bogatych w potas, potrafi rosnąć świetnie w warunkach zgoła odmiennych.
Przyjrzyjmy się teraz głównym typom gleb i roślinom, które na nich rosną.
Pióropusznik strusi
Na glebach bogatych w składniki odżywcze znajdziemy te rośliny:
Bodziszek drobny
Chaber
Cykoria
Dymnica pospolita
Gwiazdnica pospolita
Jasnota purpurowa
Komosa biała
Koniczyna czerwona
Łoboda ogrodowa
Maruna bezwonna
Mniszek lekarski
Podagrycznik pospolity
Pokrzywa zwyczajna
Pokrzywa żegawka
Portulaka
Starzec zwyczajny
Tasznik pospolity
Tobołki polne
Co ciekawe, naturalnie rosnąca paproć pióropusznik strusi wskazuje bardzo bogatą w składniki odżywcze glebę.
Przymiotno kanadyjskie
Na glebach ubogich w składniki odżywcze rosną:
Ambrozja
Babka wąskolistna
Bylica zwyczajna
Chłodek drobny
Chroszcz nagołodygowy
Dziewanny
Dzika marchew
Koniczyna polna
Krwawnik pospolity
Mniszek lekarski
Osty
Palusznik
Prosienicznik gładki
Przymiotno kanadyjskie
Stokrotka
Turzyca piaskowa
Wyka
Gwiazdnica pospolita
Rośliny gleb bogatych w azot to:
Bniec biały
Chwastnica jednostronna
Dymnica pospolita
Gwiazdnica pospolita
Komosa biała
Mlecz zwyczajny
Palusznik krwawy
Pokrzywa żegawka
Przytulia czepna
Psianka czarna
Rdest plamisty
Starzec zwyczajny
Tasznik pospolity
Wilczomlecz
Włośnica
Żółtlica
Babka wąskolistna
Rośliny gleb ubogich w azot:
Babka zwyczajna
Babka wąskolistna
Koniczyna biała
Wyka drobnokwiatowa
Wyczyniec polny
Bylica pospolita
Na glebach gliniastych rosną:
Bylica pospolita
Komosa biała
Kurzyślad polny
Mlecz kolczasty
Podbiał pospolity
Rumian pospolity
Szczaw kędzierzawy
Rzeżusznik piaskowy
Na glebach piaszczystych znajdziemy:
Czerwiec roczny
Mak piaskowy
Przymiotno kanadyjskie
Rzeżusznik piaskowy
Sporek polny
Szczaw roczny
Podbiał pospolity
Na glebach wapiennych czują się najlepiej:
Blekot pospolity
Cykoria podróżnik
Czyściec prosty
Czyściec roczny
Groszek bulwiasty
Lepnica rozdęta
Miłek wiosenny
Pierwiosnek lekarski
Podbiał pospolity
Przetacznik lśniący
Rolnica pospolita
Żywokost lekarski
Rośliny gleb mokrych to:
Bobrek trójlistny
Czerniec gronkowy
Czyściec błotny
Gwiazdnica pospolita
Jaskry
Kozłek lekarski
Mydlnica lekarska
Nawłoć kanadyjska
Perz
Podbiał pospolity
Powój
Rdesty
Rzeżucha włochata
Sadziec konopiasty
Skrzyp polny
Szalej jadowity
Szczawie
Żywokost lekarski
Takie gleby uwielbiają też mchy.
Paprotnica krucha
Rośliny gleb suchych to:
Babka wąskolistna
Koniczyna biała
Mak piaskowy
Przymiotno kanadyjskie
Rzeżusznik piaskowy
Co ciekawe, gleby takie lubi też paproć - paprotnica krucha
Oset
Na glebach zbitych znajdziemy następujące rośliny:
Babki (zwyczajna i lancetowata)
Gwiazdnica
Kapusta właściwa
Mniszek lekarski
Osty
Perz
Pokrzywa
Powoje
Rdesty
Szczawie
Skrzyp polny
Gleby kwaśne porastają:
Babka wąskolistna
Czerwiec roczny
Dziewanny
Fiołek trójbarwny
Iglica pospolita
Jaskry
Koniczyna polna
Mniszek lekarski
Pokrzywa
Rdesty
Rumian polny
Rzodkiew świrzepa
Skrzyp polny
Sporek wiosenny
Stokrotka
Szczaw polny
Charakterystyczna dla gleb kwaśnych jest również obecność mchów.
Cykoria podróżnik
Na glebach zasadowych rosną:
Cykoria podróżnik
Bodziszek łąkowy
Dymnica pospolita
Dzika marchew
Fiołek polny
Gorczyca polna
Jasnota biała
Krwiściąg lekarski
Lucerna siewna
Mak polny
Ostróżeczka polna
Owies głuchy
Pieprzyca
Pięciornik rozłogowy
Pokrzywa żegawka
Poziewnik polny
Szałwia łąkowa
Tobołki polne
Tasznik pospolity
Obojętny odczyn gleby lubią natomiast:
Jasnota purpurowa
Przetacznik polny
Tasznik pospolity
Żywokost lekarski
Nawłoć pospolita
Niektóre chwasty uznawane są za rośliny wskaźnikowe dla bardzo specyficznych sytuacji. Przykładowo:
Portulaka wskazuje dużą zawartość fosforu w glebie.
Szczawik rośnie na glebach ubogich w wapń, ale bogatych w magnez.
Mak polny rośnie najlepiej na glebach bogatych w bor.
Skrzyp polny do wzrostu potrzebuje choćby minimalnej ilości złota w glebie.
Szczaw jest wskaźnikiem gleb o wysokiej zawartości krzemionki.
Mlecz zwyczajny wskazuje obecność wód podziemnych.
Mniszek pospolity sygnalizuje możliwą obecność w glebie metali ciężkich.
Nawłoć pospolita świadczy o tym, że oglądamy dawne pola orne pozostawione odłogiem.
Stulicha psia to wskaźnik gleb kamienistych.
Jak widać, poprzez samą obserwację chwastów, wiele się możemy dowiedzieć o glebie w miejscu, które zamierzamy projektować. Wykorzystajmy to, wraz z testem słoikowym gleby do lepszego jej poznania, po to, aby łatwiej dobierać rośliny funkcjonalne do naszego ogrodu, sadu czy żywopłotu. Mam nadzieję, że powyższe zestawienie okaże się w tym pomocne.
Pokrzywa
Artykuł powstał dzięki wsparciu udzielonemu za pośrednictwem witryny https://patronite.pl/Permisie
Patroni Artykułu:
Mariusz
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Patron Anonimowy
Dziękuję!
Wojciech Górny Permisie.pl
Trwa ładowanie...