Co idzie uwidzieć po ćmoku? Na ganc nic, bo sie prawi, że jak je ćma to tak, jakby człowiek siedzioł w rzici u murzina. Kiejsi hań downij było tak, że człowiek se musioł wiela razy światło sóm zrobić, nie jako dzisio, że sie roźnie cykocz a uż dóma je widno. Ćmok dycki przidzie – w lecie nieskorzij a w zimie rychlij, tóż na pozoryndziu dycki worce mieć baterke a hań downij Stareczka mieli dycki kole siebie świyczke, petryolke a maszynki. Po ćmoku nie lza było nic zrobić a jak sie szło bez światła, to trzeja było pómału drepsić, coby na placu abo na schodach do czegosik nie zakopnónć. Ponikierzi wierzili tymu, że pospołu z ćmokiym dycki prziszły jakisik beboki, lebo podciepy co sie za dnia chowały pod dłaszkóm, lebo pod liściami w lesie a dziepro w nocy wylazowały. Tóż jak baji dziecka były przeciwne, to gaździno yny sie podziwała za okno a jak sie uż zaczło ćmić, to wtynczas prawiła dzieckóm, że jak bydóm gónić a dobrobiać, to jich zebiere baba jaga, bo sie uż dziwała przez okno do postrzodka. Potym jak uż dziecka poszły spać a w izbie było ganc ćma, to lepszy sie było przikryć pierzinóm pod sóm kinol, oczy zawrzić a raczy ani nie dychać. Ale baji gazda, lebo Starziczek byli radzi jak se lygli do legiera a dokoła było ćma jak w rzici, bo prawili, że sie jim wtynczas ganc dobrze spi. Żodno petryolka ani świyczka sie nie śmiała polić a jak baji miesiónczek jim świycił do izby to byli fest nasrani. Bo jak człowiek legnie, to ćmok je jego nejlepszy kamrat – oczy se spocznóm po całym dniu, co sie dziwały dokoła na świat. Ale wiela razy je tak, że w nocy człowiek musi iść baji do hażla, tóż jak je ganc ćmok w izbie, to trzeja fest macać ściany, coby sie dochledać jakigo cykocza a hań downij to uż Stareczka mieli wyćwiczóne, kany majóm drepsić po ćmoku, coby sie nie obalili. Ale żodyn nie poradził nigdy spokopić, jako to robióm ożralcy, że wylazujóm z aryndy aji w postrzodku nocy, potym idóm po ćmoku do chałupy a dycki trefióm. Mój Starzik dycki prawili, że óni majóm w rzici motór, co jich ciśnie do przodku a w głowie jakisik komputer, co klepetami regiruje, kany majóm drepsić. Ale dyć se spóminóm, że wiela razy Staro Ciotka Malka po ćmoku poradzili przynść przez las, przez miedze a chodniczkiym zaszli ku chałupie, jak byli u nas na nawszczywie. To je tak, że jak człowiek kupa razy idzie fórt tóm samóm cestóm, to se jóm rozum poradzi zapamiyntać a potym choć sie oczy zawrze, to klepeta dreptajóm same. To mocie baji tak, jak po ćmoku chłop z babóm leżóm w legierze a jedno chce cosik po drugimu, to styknie że sie rynkóm kansik pomaco a uż to dali idzie samo – nie trzeja ani świyczki ani petryolki, choć dokoła je fest ćma. Je i tak, że aji za dnia idzie zrobić tak, coby było ćma – styknie zawrzić oczy, bo dziepro jak je czorno przed oczami, to se człowiek spómino to, co było kiejsi hań downij. Wiela razy Stareczka se zawrzili oczy a pusa sie ji zaśmioła, bo se spómnieli jak za młodu drepsili na muzyki, ale potym sie jim gymba skrzywiła, bo se spómnieli ty gorsze wieca, co sie jim trefiły w długim żywobyciu. Jak je ganc ćma w izbie a człowiek uż leży w legierze, to se idzie porozmyślać o swojim żywocie, bo oczy widzóm yny to, że wszyndy je czorno, ale rozum może wtynczas medytować. Ćmoka sie boły dziecka, ale mieli z niego strach aji starzi, bo wiym że Starka mi wyrzóndzali jak jejich Tacik, co robił na szachcie wyrzondzoł, że wiela razy jim na dole zgasła bateryja a wtynczas na isto słyszeli Pusteckigo, co rzóndził kansik w tych czornych chodnikach. A moja Starka pore razy mi rzóndzili, że szli po ćmoku pod las a tam cosik zaczło szuścieć – to na ozajst był tyn leszy, co o nim słyszała pogodke, jak była dzieciym. Dzisio mómy baterki, tóż ćmok uż ni ma takowny straszny, ale kiejsi ludzie go mieli barży w zocy, bo wszystki diobły, nocznice a mory w nim bezmala siedzóm.
Gwara Śląska Cieszyńskiego
Trwa ładowanie...