IMPERIUM ROMANUM

Edykt Dioklecjana o cenach maksymalnych z roku 301 n.e., znany jako Edictum Diocletiani et Collegarum de Pretiis Rerum Venalium, miał na celu walkę z postępującą inflacją w Imperium Rzymskim, poprzez wyznaczenie maksymalnych cen na ponad 1400 produktów, niewolników czy usługi. Edykt zachował się do naszych czasów częściowo za sprawą fragmentów inskrypcji (w grece i łacinie) na płytach kamiennych odnalezionych głównie na terenach wschodnich Imperium, w 42 miejscach.

Nierówności społeczne panujące w antycznym Rzymie zawsze były duże i wraz z postępującym rozrostem terytorialnym Imperium jedynie się umacniały. Bazując na zachowanych źródłach jesteśmy w stanie zebrać informacje o tym, jak duże dysproporcje panowały w społeczeństwie rzymskim, i jak duży majątek lub zarobki mogli uzyskać obywatele.

Marsz Hannibala na Italię w roku 218 p.n.e zaskoczył Rzymian. Aby zapobiec ewentualnemu wsparciu jego wojsk dodatkowymi siłami i zaopatrzeniem wysłano do Hiszpanii wojska rzymskie, którymi dowodzili przedstawiciele rodu Scipio. Rywalizacja na półwyspie miała decydujące znaczenie dla przebiegu wojny.

Kalikrates, polityk Związku Achajskiego, po klęsce Kartaginy w II wojnie punickiej, postulował wierną kooperację z Rzymianami. Określany jest przez historyków niewybrednymi epitetami: „kolaborant” czy „starożytny Quisling”, a źródła podają, że Achajowie unikali go i nie chcieli się z nim nawet kąpać.

W 168 roku p.n.e. król macedoński Perseusz poniósł klęskę pod Pydną, co zadecydowało o zakończeniu tzw. trzeciej wojny macedońskiej. Rzym planował umocnić swoje panowanie na półwyspie bałkańskim tworząc w regionie sieć klienckich państewek, które zapewnią Rzymianom wpływy, a zarazem zapobiegną potrzebie utrzymywania stałego kontyngentu wojskowego.

Antyczni Rzymianie, ich dorobek, kultura czy język uważane są za fundamenty cywilizacji europejskiej. Jak się jednak okazuje we współczesnych społeczeństwach można zaobserwować niezwykle zaskakujące podobieństwa do „synów Wilczycy” w kwestiach codziennych, prozaicznych, a niekiedy niestety także niezbyt chlubnych. Poniżej lista 10 najciekawszych (moim zdaniem) i mało znanych rzeczy, które niewiele nas różnią od antycznych Rzymian.

Sergiusz Orata był przedsiębiorcą, o którym kilka razy w swoim dziele Historia naturalna wspomina Pliniusz Starszy. Na podstawie tych wzmianek część badaczy uznała, że Orata był wynalazcą tzw. wiszących kąpieli, które utożsamiono z systemem podgrzewania podłogi i basenów w łaźniach – hypocaustum. Nic bardziej mylnego. Hypocaustum to wynalazek grecki, nieco tylko ulepszony przez Rzymian, natomiast Sergiusz Orata był hodowcą ryb i to właśnie w tej dziedzinie był innowatorem.

Gry wykorzystujące różnego rodzaju drobne przedmioty, takie jak m.in. astragale czy kostki, cieszyły się wśród starożytnych Rzymian dużą popularnością, co potwierdzają w pewnym zakresie znaleziska archeologiczne. Jak się jednak okazuje, kostka kostce nierówna – rzymskie przybory do gier przybierały zróżnicowane, czasem wręcz zaskakujące formy, nie zawsze podobne do tych, które znamy współcześnie.

Książka „Caesar’s Greatest Victory: The Battle of Alesia, Gaul 52 BC” autorstwa Johna Sadlera i Rosie Serdiville opowiada o jednym z najbardziej niesamowitych zwycięstw Juliusza Cezara, który pomimo znacznej przewagi liczebnej Galów był w stanie przeciwstawić się i pokonać wroga pod Alezją. Książka wydana została przez Casemate Publishers.

Dzieje antycznego Rzymu są najbardziej znaną współcześnie częścią świata starożytnego. Najczęściej kojarzą się one nam z wielkim imperium, licznymi podbojami, republiką i cesarstwem. Myśląc o wiecznym mieście, najczęściej mamy przed oczyma uzbrojonych legionistów, Nerona czy Koloseum.

Akropol w Atenach, w pierwszej chwili kojarzy nam się głównie z zabytkami pochodzącymi z czasów antycznej Grecji. Ale w okresie rzymskim, a dokładnie w latach 114–116 n.e. powstał pomnik grobowy Gajusza Juliusza Antiocha Epifanesa Filopappusa. Pomnik o tle ciekawy, ponieważ inskrypcje znajdujące się na nim, są napisane zarówno w języku greckim jak i łacińskim. Oba mają różne przesłania.

Postać Hannibala jako największego wroga Rzymu jest dość dobrze znana wśród ludzi uczących się historii starożytnej. Uznawany za jednego z najlepszych wodzów starożytności, zwycięzca spod Kann, Trebii czy Jeziora Trazymeńskiego znika jednak z podręczników wraz z ostateczną klęską Kartaginy w II wojnie punickiej i klęską pod Zamą w 202 r. p.n.e. Czasem można odnieść wrażenie, jakby Hannibal zginął w tej bitwie, ponieważ w szkolnych zeszytach jest to często ostatnie wydarzenie związane z punickim wodzem.