Przeczytany artykuł recenzujący badania naukowe i najnowsze odkrycia dotyczące odzyskiwania zdrowia przyszłych, a być może współczesnych pokoleń, zainspirował mnie do analizy materiałów dotyczących zdrowego żywienia oraz wartości poszczególnych składników. W tym artykule skupię się na analizie budulców kości, wpływie produktów spożywczych na kości, zęby, stawy.
Zapewne większość z nas pamięta, jak karmiono nas kiedy byliśmy dziećmi. Zazwyczaj podawano nam na śniadanie zupy mleczne lub inne mleczne przetwory. Dzieci bardzo często ich nie lubiły, ale utrzymywano, iż mleko ma bardzo dużo wartości odżywczych. Mówiono również, iż ma pozytywny wpływ na wzrost, budowę mięśni, kości i zębów. Moje doświadczenia i obserwacje innych całkowicie to potwierdzały. Osoby spożywające duże ilości nabiału, miały piękne, zdrowe i silne zęby. Osoby unikające nabiału, w zależności od diety miały słabe zęby lub bardzo szybko je traciły. Największe straty zauważyłam u osób, którym w dzieciństwie, mleko zastąpiono sokami, zwłaszcza sokami z czarnej porzeczki, które nie tylko zawierały duże ilości cukru, ale i kwasu niszczącego szkliwo. Pozytywnie wpływ tej diety na stan zdrowia był niezauważony, a skutki uboczne w uzębieniu były wręcz zatrważające.
Z tego powodu w wyjątkowym oddaniem podeszłam do analizy tematu i dostępnych materiałów.
Zdaniem naukowców najważniejszym składnikiem, budulcem kości, jest WAPŃ. Wapń, to składnik mineralny powodujący trwałość i wytrzymałość zębów. Wapń znajduje się w mleku oraz produktach mlecznych, rybach, zwłaszcza w puszkach, ponieważ spożywa je z ośćmi, warzywach takich jak fasola, soja, szpinak, kapusta włoska, boćwina oraz w płatkach owsianych, zarodkach pszennych, orzechach, nasionach. Dlatego produkty te powinny być nieodłącznym elementem naszej diety. Osobom z nietolerancją mleka, zaleca się spożywanie produktów pochodnych np. kefirów, jogurtów, maślanek lub produktów wzbogaconych w wapń. Czym niej przetworzony produkt, tym jest zdrowszy, bardziej pomaga, mniej szkodzi.
Kolejnym ważnym składnikiem kości jest białko. Stanowi ono 1/3 masy kości. Warto pamiętać jednak, że szczególnie korzystny wpływ na kości ma spożywanie białka roślinnego, które zarówno zwiększa masę mięśniową jak i wspiera wchłanianie się wapnia. Poziom białka roślinnego jest dla organizmu tak samo ważny jak poziom wapnia.
Bardzo ważnymi budulcami kości i zębów są również fosfor i witamina D. Przez lata utrzymywano, iż witamina D bierze się jedynie z promieni słońca i ciężko ją czymkolwiek uzupełnić, ale i wtedy mówiło się o jej wartości. Obecnie wiemy, że witaminę D można znaleźć w rybach, jajach i mleku oraz olejach roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, olej lniany i rzepakowy.
Dodatkowo do prawidłowego rozwoju kości, potrzebne są również fluor, witamina C, witamina K, witamina A, cynk, magnez, miedź, mangan, znajdujące się w warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych. Witamina C jest niezbędna do produkcji kolagenu, białka budującego stawy i kości.
Warto co jakiś czas robić badania profilaktyczne, kontrolujące poziom minerałów w organizmie. W celu uzupełnienia braków można stosować suplementy diety, ale nie zastąpią one zdrowej diety.
PROBLEMY Z WAPNIEM
Wchłanianie wapnia utrudnia nadmiar białka zwierzęcego, pochodzącego głównie z mięsa lub wędlin, produktów mlecznych, nadmierna ilość błonnika pokarmowego nierozpuszczalnego w wodzie, nadużywanie alkoholu, przetworzonej żywności i nadmiar kofeiny (dopuszczalne jest spożywanie do 5 filiżanek kawy dziennie), zaburzenia przewodu pokarmowego, żeby wysokie PH w żołądku.
Wypłukiwanie się wapnia spowodowane jest skażeniem powietrza, stałym zakwaszeniem organizmu spowodowanym nadmiernym spożyciem mięsa, produktów mlecznych, zbyt dużą ilością kawy i przetworzonego jedzenia, które "wypychają" wapń z organizmu.
Ponadto trzeba pamiętać o tym, iż nie wolno łączyć wapnia z żelazem i cynkiem, natomiast ilość fosforu powinna być identyczna co wapnia (1:1).
Ubywanie wapnia w kościach, podobnie jak osadzanie się go w naczyniach krwionośnych i nerkach (piasek, kamienie), powoduje dieta bogata w sól i kwasy, na przykład kwas szczawiowy, kwas fitynowy (zawarty np. w białym pieczywie).
Poprawa stanu kości jest możliwa. Wymaga zwiększenia spożywania odpowiednich składników zgodnie z ich zapotrzebowaniem i zachowaniem proporcji wapnia do fosforu (1:1). Posiłki powinno się spożywać pięć razy dziennie w niewielkich ilościach, aby udostępnić organizmowi stałe uzupełnianie składników. Posiłki powinny zawierać odpowiednie warzywa, owoce, nabiał, ryby, produkty nieprzetworzone lub mało przetworzone. Ograniczyć należy tłuszcze zwierzęce zwłaszcza mięso czerwone oraz węglowodany. Ograniczyć do niezbędnego minimum należy sól, która wypłukuje wapń oraz potas.
W diecie wegetariańskiej należy koniecznie zwiększyć, spożywanie roślin strączkowych (soja, fasola) do tego stopnia, aby zaspokoiły zapotrzebowanie organizmu na wapń i białko.
Co jeszcze zwiększa gęstość kości? Dla wielu osób może okazać się zaskoczeniem informacja, iż objętość kości może zwiększać nie tylko dieta, ale również uprawianie sportu. Podczas ćwiczeń, w których mięśnie przeciwdziałają grawitacji (ćwiczenia obciążeniowe, oporowe, bieganie, aerobik), zwiększają nie tylko objętość mięśni, o czym wszystkim wiadomo, ale również zwiększają objętość kości, o czym zwykle się nie informuje.
Troszcząc się o kości warto pamiętać również o chrząstkach stawowych, które składa się również z białka. Odpowiednią dla nich dietą, podobnie jak w przypadku kości jest dieta zawierająca pełnowartościowe białko, znajdujące się między w chudym mięsie, twarogu, mleku, kefirze, jogurcie, roślinach strączkowych. Wybierając dietę jarską lub wegetariańską, należy odrzucony produkt zastąpić dodatkową ilością roślin strączkowych, które zawierają największe ilości odpowiednich składników spośród roślin.
Aby wzmocnić stawy, należy spożywać produkty bogate w kwasy omega-3. Kwasy omega-3 znajdują się w owocach morza, rybach morskich, orzechach, migdałach, olejach roślinnych, pestkach, nasionach, awokado.
Warto również pamiętać, iż dieta musi być zbilansowana. Dieta wysokobiałkowa prowadzona nieostrożnie i zbyt długo (mięso i nabiał bez warzyw) może prowadzić do problemów i chorób stawów. Może powodować i nasilać stany zapalne, problemy dermatologiczne, przyspieszać starzenie się skóry, pojawianie się zmarszczek. Dieta z nadmiarem białka jest niezdrowa i ma wiele skutków ubocznych, podobnie jak niezdrowe są inne diety, na przykład ubogie w białko, fosfor, wapń, albo zawierające nadmiar cukru, soli, tłuszczy, konserwantów, produktów gazowych.
Nadmiar białka w diecie może prowadzić również do obciążenia nerek, wątroby, zaburzeń metabolicznych, problemów z układem trawiennym, zmian w nastroju, pogorszenia się wyglądu skóry.
Ból stawów spowodowany jest niedoborami witamin: C, E, D, K, prowitaminy A, witamin z grupy B szczególnie B1 i B6. Brak witaminy B1 I B6 mogą wywołać sztywność, bolesność stawów oraz ograniczoną ruchomość stawów. Może również pojawić się przy przedawkowaniu białka. Negatywny wpływ na stawy mają również niektóre warzywa, zwłaszcza warzywa bogate w solaniny, czyli warzywa psiankowate, do których należą ziemniaki, pomidory, bakłażan czy papryka.
Dlatego bardzo ważne jest ostrożne ustalanie diety, uwzględnienie w niej wszystkich potrzebnych minerałów, witamin, kwasów omega-3, kolagenu.
W przypadku chorych stawów należy unikać czerwonego mięsa, olejów roślinnych zawierających dużo kwasu omega-6, który sprzyja stanom zapalnym stawów; białego, pszennego pieczywa; smażonych, pieczonych i grillowanych potraw, w których tworzą się związki prozapalne. Warto natomiast pić tran, który zmniejsza bóle stawowe, a zawarte w nim substancje opóźniają procesy degeneracji tkanki chrzęstnej, wzmacniają naturalne mechanizmy jej regeneracji. Ponieważ 97% mazi stawowej to woda, należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu.
W diecie regenerującej stawy warto uwzględnić ogórki, kapustę, marchew, pietruszkę, selery, buraki, brokuły, jagody, żurawinę, truskawki, cytrusy, cebulę, pory, cukinię, sałatę, czerwone owoce, marchewkę, jabłka, banany, winogrona, owies, produkty pełnoziarniste, zieloną herbatę.
Podczas leczenia warto zrezygnować ze spożywania nasyconych kwasów tłuszczowych (mięso, wędliny, mleko, produkty mleczne), kwasów tłuszczowych trans, tłuszczy kokosowych, palmowych.
---
Artykuł nie jest poradą medyczną
Opracowała: mgr Emilia Ewa Szumiło
Emilie Eve Stahl
Trwa ładowanie...