Synopsa.pl to projekt translatorski i analityczny zapoczątkowany w 2010 roku.
Synopsa w chwili obecnej obejmuje treść trzech ewangelii (Mateusza, Marka, Łukasza) w układzie polsko-greckim z analizą źródeł oraz treści wspólnych. W odróżnieniu od innych tego typu publikacji niniejsza synopsa wyróżnia się kilkoma aspektami:
– nowy, niezależny przekład pozbawiony cenzury, zmian i wypaczeń występujących w polskich przekładach, wprowadzający nowe słownictwo, obejmujący latynizmy, semityzmy etc.,
– poprawiony tekst grecki koine, stanowiący podstawę przekładu z korektą kilku istotnych błędów "oficjalnej" wersji Nestle-Alanda (NA28), z wykazem ważniejszych wariantów, w tym mniejszościowych, dodatkowe perykopy czy logia występujące jedynie w pojedynczych kodeksach, tekst zawiera wszystkie wersety usuwane we współczesnych przekładach albo wprowadzone z powrotem do tekstu, albo w przypisach w przypadku treści wtórnych
– ujęcie synoptyczne zarówno tekstu w języku polskim jak i w języku greckim koine,
– analiza wewnętrzna (tekstu polskiego i koine) pod względem zależności wewnętrznych i wspólnego słownictwa, przeprowadzona na poziomie pojedynczych zdań, zwrotów i wyrazów a nie tylko całych form (segmentów tekstu).
– analiza źródeł (tzw. tradycja potrójna, Quelle, L i inne) oraz warstw tekstu (np. co najmniej dwie warstwy redakcyjne w Ewangelii Łukasza).
Synopsa stanowi formę publikacji zestawiającą ze sobą teksty paralelne z różnych dzieł literackich. Stanowi podstawowe narzędzie porównywania tekstów podobnych. Synopsy stosowane są najczęściej w biblistyce, choć nie są ograniczone wyłącznie do tekstów biblijnych i chrześcijańskich.
Zapoznając się z treścią ewangelii kanonicznych zauważyć możemy, że trzej pierwsi autorzy, w odróżnieniu od Jana, dysponują niemal identycznym materiałem, ułożonym w mniej więcej podobnym porządku. Prezentują wspólny punkt widzenia (gr. synopsis) przez co zwie się ich synoptykami. Wszyscy trzej korzystają z podobnego schematu kompozycji jak i podobnych założeń chrystologicznych (Pomazaniec = Święty Sługa Boga). Trzy pierwsze ewangelie stanowią
w zasadzie odmienne redakcje jednej i tej samej wersji tradycji, jednego tekstu bazowego. Ustalenie kolejności autorstwa, poszczególnych redakcji, stanowi podstawę problemu synoptycznego, a głównym narzędziem, pomocnym w pracy nad analizą tekstu ewangelicznego, stanowić może zestawienie synoptyczne, szczególnie w wersji obejmującej tekst grecki oraz ważniejsze jego warianty.
W szerokim ujęciu synopsa, czy też zestawienie synoptyczne, oznacza prezentację zbieżnych tekstów, podobnych lub identycznych, tuż obok siebie, w układzie tabeli. Na jednym poziomie ustawia się całe partie, zdania lub pojedyncze wyrazy. W ujęciu węższym synopsą określa się zestawienie porównawcze treści paralelnych zawartych w ewangeliach kanonicznych. Możliwe są też synopsy prezentujące zbieżność ewangelii z innymi tekstami źródłowymi bądź
wykazującymi podobieństwa w treści: ewangeliami apokryficznymi (np. Tomasza), listami apostolskimi, księgami Starego Testamentu czy też tekstami spoza kręgu biblijnego.
Niniejsza synopsa obejmuje trzy ewangelie stanowiące redakcję jednego tekstu bazowego, jedną wspólną tradycję redakcyjną: Marka – Mateusza – Łukasza. Dodatkowo, w przygotowaniu jest nowy przekład Dziejów Apostolskich ze względu na powiązanie redakcyjne z ewangelią Łukasza (druga część dylogii tego samego autora).
Większość synops ewangelii zawiera też Ewangelię Jana. Jednak w jej przypadku mamy do czynienia z odmiennym schematem kompozycyjnym, w którym główny nacisk położono na sześć żydowskich świąt i sześć znaków – cudów Jezusa. Powiązania z tekstem synoptycznym chociaż występują, są nieznaczne, a w każdym razie nieporównywalne z zakresem powiązań pierwszych trzech ewangelii.
Od 2010 r. realizowany jest projekt obejmujący stworzenie nowego, niezależnego przekładu ewangelii – w ujęciu synoptycznym, polsko – greckim, wraz z analityką różnic pomiędzy poszczególnymi ewangeliami i źródłami tekstu. Projekt ten posiada kilka zasadniczych aspektów, wyróżniających go na tle opracowań nie tylko krajowych, ale i zagranicznych.
Przede wszystkim stworzenie nowej, przejrzystej polsko – greckiej synopsy, stanowiącej narzędzie pomocnicze w analityce biblijnej, pozwalające na lepszy wgląd w tekst synoptyczny i w jego wzajemne powiązania, a przez to stanowiące narzędzie pomocne w rozwiązaniu problemu synoptycznego
Cele drugorzędne to: przygotowanie nowego, niezależnego tłumaczenia na język polski tekstu ewangelii w ujęciu polsko – greckim, weryfikacja bazowego tekstu greckiego, w tym weryfikacja błędów powszechnie występujących w kolejnych opracowaniach tego tekstu, ujęcie najważniejszych wariantów tekstualnych, nieobecnych lub nawet nieznanych polskiemu czytelnikowi.
W 2022 roku, dzięki wsparciu patronów, zakończono prace nad częścią analityczną. Główna część publikacji obejmuje 55 rozdziałów, 441 tablic, 1130 stron tablic. Pełna analityka źródeł, wzajemnych powiązań. Dodany aparat krytyczny oraz wersy, fragmenty i wersje tekstu pomijane w innych opracowaniach jak np. Logion Freera w dłuższym zakończeniu Marka.
W chwili obecnej trwają prace nad odrębnym przekładem literackim oraz nad wprowadzeniem do Synopsy.
Wsparcie projektu synopsa.pl umożliwi większe zaangażowanie czasu i środków, prowadząc w efekcie do publikacji opracowanego materiału. Pozwoli również na większą promocję projektu.
Od stycznia 2023 r. bezterminowy dostęp do wszystkich materiałów i plików Synopsy można uzyskać po wpłacie łącznej na kwotę 100 zł.
