Krakowski Szlak Modernizmu

Pornotopia: Architektura rozebrana przez media. Czytając Preciado i Colominę Rozmawiają Dorota Jędruch i Dorota Leśniak-Rychlak Zapraszamy na 11. odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm Znajdziecie nas na Spotify,YT, Apple Podcast i innych popularcnych platformach. https://youtu.be/FbfuZ763aVA Drodzy patroni, drodzy słuchacze. Zapraszamy do poznawania z nami krakowskiej architektury XX wieku. Od października 2023 roku publikujemy podcasty, pt. Przecież to nie jest modernizm!  Zapraszamy do wspierania naszej działalności podcastowej na platformie patronite.

Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu #przeciecieżtoniejestmodernizm  Rozmawiają: Marta Karpińska i Michał Wiśniewski https://youtu.be/dVXG19cuEO8 https://open.spotify.com/episode/4zf24NWL4BVYyHx0S1meGj?si=KceQyQYETHyD2BG76mb7ig Zapraszamy do wspierania nas na: patronite.pl Zapraszamy na rozmowę o Mistrzejowicach, jednym z największych osiedli mieszkaniowych Krakowa. Mistrzejowice to dawna podkrakowska wieś, która w latach 60. XX wieku przeżyła wielką metamorfozę i została przekształcona w modernistyczny zespół mieszkaniowy dla ok. 50 tys. osób. Podobnie jak wiele innych zespołów wiejskich położonych po wschodniej stronie miasta, Mistrzejowice zostały wchłonięte przez szybko rosnący wówczas Kraków i podporządkowane potrzebom mieszkaniowym kolejnych pracowników Kombinatu im. Lenina. Tym co wyróżniało osiedle był jego niezwykły plan przestrzenny. W rozpisanym w 1963 roku konkursie zwyciężyła koncepcja Witolda Cęckiewicza zakładająca budowę czterech zespołów przypominających cztery konary odchodzące od jednego pnia drzewa. Osiedla wiosenne, letnie, jesienne i zimowe stanowiły nową w Krakowie koncepcję urbanistyczną, łączącą technokratyczny, oparty o paradygmat wielkiej płyty model mieszkalnictwa z humanistycznym poszukiwaniem miejsca człowieka w naturze. Projekt wykorzystywał istniejące elementy Twierdzy Kraków oraz wpisywał się w ideę budowy pasmowego, modernistycznego założenia po północnej stronie miasta. Trwająca kilkanaście lat budowa zaowocowała powstaniem spójnego założenia urbanistycznego, które pomimo ograniczeń materiałowych i projektowych swojej epoki śmiało można zaliczyć do jednych z najbardziej udanych przedsięwzięć z zakresu budownictwa mieszkaniowego w Krakowie.

Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm Rozmawiają: Marta Karpińska i Michał Wiśniewski https://youtu.be/IMkp8ytARuM?si=CHxoY1vL_AhFtAsa https://open.spotify.com/episode/3zXYXBgIyv5iwGQ6jcuepC?si=FYM-6_hrQxO-rYxxnbD_tg Zapraszamy do wspierania nad na patronite.pl W tym odcinku podcastu przyglądamy się jeszcze raz całościowo Nowej Hucie ze specyficznej perspektywy – perspektywy tych przestrzeni, które planowano, ale nigdy nie zrealizowano. Zachęcamy Państwa – jeśli nie mieli Państwo wcześniej okazji – do odsłuchania 9. odcinka podcastu, w którym opowiadamy o niezaistniałej Nowej Hucie w okresie stalinizmu. Naszą opowieść skończyliśmy na 1956 roku, w tym odcinku rozmawiamy o kolejnych dekadach. Jak wyglądałaby dzisiaj modernistyczna mapa Krakowa gdyby w obrębie dzisiejszego obszaru Nowej Huty powstały planowane osiedla mieszkaniowe, kampus uczelni, centrum administracyjne, obiekty kulturalne, nad którymi pracowały całe zespoły projektowe w latach 60. i 70.? Czy udałoby się harmonijnie połączyć za pomocą rozwiązań urbanistycznych zachodnią część Krakowa z Nową Hutą? Czy zrealizowane wizje zapobiegłyby powstaniu przestrzennej próżni, w której żywiołowo wyrosła zabudowa deweloperska w ostatnich dekadach? A może to jednak dobrze, że w miejscu planowanego niegdyś wielkiego modernistycznego biurowca czy stadionu mamy dzisiaj przestrzenie parkowe?

Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm i kolejną rozmowę o Adolfie Szyszko-Bohuszu. Tym razem udamy się do krypty. https://youtu.be/g2L_QakTBUI https://open.spotify.com/episode/7hf2djPC9XXJQo5Im2H4fk?si=BG8LjxXsSNaYSJVxWIpsXQ Zapraszamy do wsparcia nas przez: Patronite.pl Rozmawiają: Dorota Leśniak-Rychlak i Michał Wiśniewski Międzywojenna Polska stanęła przed wyzwaniem budowy kanonu pojęć i form, wokół których budowana była nowoczesna, zbiorowa tożsamość. Kluczową rolę w tym projekcie odgrywał Adolf Szyszko-Bohusz, krakowski architekt i konserwator zabytków odpowiedzialny za odnowę Zamku Królewskiego na Wawelu. W ciągu kilku lat stanął przed wyjątkowym zadaniem budowy kilku mauzoleów dla współczesnych i historycznych bohaterów narodowych. Sukces ponownego pochówku Juliusza Słowackiego na Wawelu w 1927 roku sprawił, że w kolejnych latach Adolf Szyszko-Bohusz został zaproszony do przygotowania mauzoleum generała Józefa Bema w Tarnowie i mauzoleum rodziny Mościckich na Powązkach w Warszawie. Najważniejszą kreacją architekta w zakresie form sepulkralnych była budowa mauzoleum Józefa Piłsudskiego na Wawelu. Kolejne projekty i proces dochodzenia do ostatecznej formy stanowią dzisiaj fascynującą opowieść o kreowaniu zbiorowej fantazji i wyobrażeń o własnej tożsamości.

Zapraszamy na kolejny odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm Rozmawiają Dorota Leśniak-Rychlak i Maciej Miłobędzki. https://youtu.be/BHWh5Q16QOI Zapraszamy do wsparcia nas przez: patronite.pl Architektura jest dyscypliną materialną, a jej doświadczanie wiąże się z oddziaływaniem na wszystkie zmysły. W epoce wzrastającej i dominującej wizualnej konsumpcji powracamy do pozycji już klasycznych: Steena Eilera Rasmussena „Odczuwania architektury” i „Oczu skóry” Juhaniego Pallasmy. Skandynawscy autorzy zapraszają swoich czytelników i czytelniczki do innego spojrzenia na otaczającą ich przestrzeń, pokazują jej bogactwo i uwrażliwiają na jej haptyczne i dźwiękowe cechy. Obaj w przystępny sposób opowiadają o potencjale architektury do dawania człowiekowi egzystencjalnego oparcia w świecie. Teksty Pallasmy zawarte w „Oczach skóry” lokują się na styku teorii architektury, filozoficznej i kulturoznawczej refleksji nad kondycją współczesnej cywilizacji oraz pierwszorzędnej eseistyki. Myśl Pallasmy wyrasta z doświadczenia architektury i ogólnej refleksji nad człowiekiem, ale uwzględnia szerokie spektrum kulturowych bodźców, znajduje oparcie w różnych tradycjach filozoficznych i estetycznych i ujęta jest na dodatek w oszczędny, ale wartościowy artystycznie styl.

Zapraszamy na 10. odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm Adolf Szyszko-Bohusz czy Adolf Wszystko-Bohusz. Część 1 Rozmawiają: Dorota Leśniak-Rychlak i Michał Wisniewski. Słuchajcie nas na Spotify, You Tube, Apple Podcast i innych popularnych platformach. Drodzy patroni, drodzy słuchacze. Zapraszamy do poznawania z nami krakowskiej architektury XX wieku. Od października 2023 roku publikujemy podcasty, pt. Przecież to nie jest modernizm! Zapraszamy do wspierania naszej działalności podcastowej na platformie patronite.

Zapraszamy na 9. odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm  Czego nie wybudowano w Nowej Hucie? Część 1, 1949-1956. Rozmawiają: Marta Karpińska i Michał Wisniewski.

Zapraszamy na 8. odcinek podcastu #przecieżtoniejestmodernizm Czy ornament to zbrodnia? Jak czytać dzisiaj Adolfa Loosa. Rozmawiają: Dorota Jędruch i Dorota Leśniak-Rychlak https://youtu.be/vZLKtQatTfY Drodzy patroni, drodzy słuchacze. Zapraszamy do poznawania z nami krakowskiej architektury XX wieku. Od października 2023 roku publikujemy podcasty, pt. Przecież to nie jest modernizm! Odnajdziecie je na spotify, you tube i innych platformach. Ósmy odcinek dotyczy ornamentu i zbrodni, przełomowej narracji Adlofa Loosa. Kontynuując dyskusję na temat ważnych tekstów nowoczesności, rozmawiamy o Adolfie Loosie i jego teorii architektury – głównie, ale nie wyłącznie w kontekście tekstu Ornament i zbrodnia. Przyglądamy się okolicznościom powstania tego wywodu, środowisku Wiednia z początku XX wieku, ale też problematyczności niektórych aspektów argumentacji Loosa. Pokazujemy też myśl Loosa w zderzeniu z projektowaną przez niego architekturą i objaśniamy, czym jest gra na przestrzennych szachach w budowaniu.

Drodzy patroni, drodzy słuchacze. Zapraszamy do poznawania krakowskiej architektury XX wieku wraz z podcastem #przecieżtoniejestmodernizm ! Odnajdziecie je na Spotify, You Tube, Apple Podcast i innych platformach. Siódmy odcinek prowadzi nas do świata sukcesów i propagandy II Rzeczpospolitej. ​​​​​​​Architektura II RP: mity, narracje, realia. Rozmawiają: Grzegorz Piątek i Michał Wiśniewski https://youtu.be/jwJls5sBXp8?feature=shared W tym odcinku prezentujemy nagranie rozmowy Michała Wiśniewskiego z Grzegorzem Piątkiem, która została zarejestrowana 9 listopada 2023 roku w Księgarnia Karakter. Wydarzenie realizowane było w ramach 8. edycji projektu „Krakowskie Księgarnie na Medal” prowadzonego przez Fundację Miasto Literatury i współfinansowanego ze środków Miasta Krakowa.

W lutym 1989 roku, kiedy trwały już obrady okrągłego stołu, a Polska czekała na skok w nieznane, miesięcznik Architektura opublikował cykl artykułów poświęconych współczesnej architekturze Krakowa. W jednym z nich Barbara Bułdus zadawała w tytule pytanie Czy postmodernizm w Krakowie. Lektura tych tekstów po ponad trzech dekadach pokazuje Kraków, jako miasto gdzie wrażliwość na lokalne dziedzictwo oraz sprzeciw wobec pospiesznej industrializacji i związanej z nią degradacją środowiska pchnęły lokalne środowisko architektoniczne w stronę postmodernizmu. W okresie permanentnego kryzysu i niedoboru w spowitym przemysłowym dymem mieście zaczęły powstawać budynki wyróżniające się oryginalną kolorystyką, detalem oraz wrażliwością na kontekst.

W połowie drogi z centrum Krakowa do Nowej Huty znajduje się jedna z najbardziej niezwykłych i przykuwających wzrok realizacji krakowskiej architektury końca XX wieku - wysoki blok mieszkalny, który swoimi dekoracjami przypomina średniowieczny zamek. Ta wyjątkowa realizacja powstała w 1989 roku, chwili politycznego i ekonomicznego przełomu i stanowiła ważny element i dominantę przestrzenną krakowskich Czyżyn. Swoją niezwykłą, baśniową dekoracją i symetryczną kompozycją wpisywała się w rozwijający się w Polsce już od blisko dekady postmodernizm. 

Drodzy patroni, drodzy słuchacze. Zapraszamy do poznawania z nami krakowskiej architektury XX wieku. Od października 2023 roku publikujemy podcasty, pt. Przecież to nie jest modernizm! Odnajdziecie je na spotify, you tube i innych platformach. Czwarty odcinek dotyczy kosmicznego kampusu uniwersyteckiego, który powstał w latach 60. dla krakowskiej AGH. Zapraszamy do słuchania i wspierania. https://youtu.be/rR1-MHKPh8A?si=Ie2zWF6CbcEbzg5h https://open.spotify.com/episode/5qutByGeRlPgPJ3jBvUCQG?si=ed5631a2d49349cc