Strategy&Future

Dotychczasowa historia rosyjskiej „specjalnej operacji” na Ukrainie jest opowieścią o bolesnej, wielowymiarowej porażce Rosjan, tym bardziej bolesnej, że rozegrała się ona na tych wszystkich płaszczyznach, które uważane były powszechnie za źródło rosyjskiej siły. Od zadziwiającej pasywności rosyjskiego lotnictwa przez ograniczoną rolę kompleksu rozpoznawczo-uderzeniowego, WRE i aktywności w cyberprzestrzeni po wojną informacyjną.

Dzisiejszy przemysł wysokich technologii jest zglobalizowany na bezprecedensową wcześniej skalę. Tysiące małych, średnich oraz ogromnych przedsiębiorstw są mocno wpięte w delikatne i niemiłosiernie złożone łańcuchy dostaw, które łączą ze sobą wszystkie kontynenty.

W poprzedniej części niniejszego artykułu przedstawiono historię promów kosmicznych z naciskiem na amerykańskiego Space Shuttle oraz częściowo radzieckiego Burana. Koncepcji statków kosmicznych wielokrotnego użytku podobnych do wspomnianych promów kosmicznych było jednak więcej. Przedstawiono tu także pokrótce dwa eksperymentalne samoloty hipersoniczne, gdyż ich technologia jest mocno powiązana z technikami stosowanymi w statkach kosmicznych.

Inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę trwa już 10. dobę. Codziennie docierają do nas nowe, coraz bardziej drastyczne informacje dotyczące prowadzonych walk i bombardowań. Jednakże konflikt nie sprowadza się wyłącznie do wymiaru kinetycznego, starć w domenie powietrznej, lądowej czy morskiej. Cyber również odgrywa rolę, a aktywność w tej przestrzeni rozpoczęła się znacznie wcześniej, aniżeli nastąpiły pierwsze salwy rosyjskie. Po ponad tygodniu od rozpoczęcia wojny można zacząć powoli wyciągać pierwsze wnioski i opisać pewne nietypowe zjawiska, jakkolwiek niestosownie to brzmi w obliczu ofiar i zniszczeń, jakie ta wojna ze sobą niesie.

Opisane w poprzednich częściach prace nad napędem odrzutowym oraz pierwszymi samolotami zdolnymi do lotu w kosmos stanowiły podstawę do opracowania statków kosmicznych wielokrotnego użytku. Typowe balistyczne kapsuły kosmiczne były sprawdzone i ogólnie spełniały swoje zadanie, ale miały bardzo poważną wadę – były jednorazowe, co znacznie podnosiło koszty. W głowach teoretyków od lat tworzyły się więc wizje aerodynamicznych pojazdów (samolotów) zdolnych do wielokrotnego lotu w kosmos i powrotu na Ziemię [1].

Infrastruktura kosmiczna musi być zaprojektowana, finansowana, wynoszona na orbity, utrzymywana i obsługiwana przez potęgę kosmiczną. To oczywiste. Przez potęgę kosmiczną rozumiemy państwo mające zdolność do działania w domenie kosmicznej, będące w posiadaniu zasobów i możliwości do tego, najlepiej maksymalnie swobodnie i przy maksymalnie niskich kosztach. W naturalnym procesie rywalizacji wpisanej w naturę ludzką potęga kosmiczna będzie chciała ograniczyć możliwości funkcjonowania i swobodnego manewrowania konkurentom, głównie przez zwiększenie kosztów ich działań w kosmosie. Ten mechanizm wyznacza pole rywalizacji.

W pierwszej części niniejszego artykułu przedstawiono ewolucję statków powietrznych, która dała podwaliny pod późniejszy rozwój techniki kosmicznej – od pierwszych odrzutowców z początku XX w. po samoloty, które pokonały barierę dźwięku. W części drugiej skupimy się na historii rozwoju samolotów, które zdołały sięgnąć granicy kosmosu.

Napoleona zapytano kiedyś, co jest potrzebne do prowadzenia wojen. Odpowiedział, że są to tylko trzy rzeczy. Pierwszą są pieniądze; drugą – pieniądze, a ostatnią, ale nie mniej ważną – pieniądze. W dobie digitalizacji informacji w połączeniu z masowymi jej przepływami odpowiedzią Napoleona niewątpliwie byłaby to trzykrotnie: informacja. Dokładnie mówiąc – dominacja informacyjna.

W ciągu ostatnich kilku lat obserwujemy rozwój prywatnej gałęzi statków kosmicznych znanej ogólnie jako New Space [19]. Jej najbardziej spektakularnym objawem są prace nad innowacyjnym statkiem kosmicznym Starship firmy SpaceX, o niespotykanych dotąd możliwościach. Droga do stanu, gdy ludzkość może konstruować takie statki, była trudna, a za jej początek możemy uznać pierwsze badania nad napędem odrzutowym z początku XX w.

Początków niemieckiego przemysłu rakietowego można się doszukać już w okresie międzywojennym. Począwszy od wczesnych lat 30., jeszcze na terenie Republiki Weimarskiej, niemieccy inżynierowie prowadzili eksperymenty z rakietami na paliwo płynne. Dowódca oddziału balistyki i amunicji niemieckiej armii podpułkownik Karl Emil Becker powołał wtedy mały zespół inżynierów, w skład którego wchodzili Walter Dornberger i Leo Zanssen.

Weekly Brief 15–21.01.2022

Człowiek inteligentny, interesujący się światem czyta wiele książek (powiedziałbym wręcz, cytując słynnego aktora Morgana Freemana, że boję się ludzi, których telewizor jest większy niż półka na książki, i unikam z nimi dyskusji). Zdarzają się wśród nich publikacje na swój sposób wybitne. Jedną z nich niewątpliwie jest monumentalne dzieło „Polskie konstrukcje lotnicze” opracowane przez kilku autorów pod redakcją najwybitniejszego historyka polskiego lotnictwa (a zarazem inżyniera lotniczego z wieloletnim stażem m.in. w PZL oraz w Instytucie Lotnictwa w Warszawie) Andrzeja Glassa.