Śląska Szkoła Ikonograficzna

Istnieje wiele ikon Pana Jezusa. Jednak jak w tym gąszczu je pogrupować, sklasyfikować, znaleźć ścieżki zrozumienia? Jak sobie w umyśle uporządkować ikony w główne typy? Wykład jest pewną propozycją, opierającą się na pracach K. Klauzy, J. Charkiewicza i D. Klejnowskiego-Różyckiego.

Sobór Trydencki zreformował wszystko: sakramenty, Biblię, klasztory, urzędy, teologię, obrazy... Jest wielkim soborem Zachodu, na podstawie którego budowano świątynie, wyposażano je, organizowano życie parafii, diecezji, Europy. Dekret o obrazach jest podstawową wiedzą chrześcijańskich ikonografów Wschodu i Zachodu. Wykład analizuje treść dekretu oraz objaśnia okoliczności jego powstania. W Kościele Zachodnim wciąż obowiązuje.

Sobór Konstantynopolitański IV (869-880) jest istotnym krokiem w kierunku rozwoju sztuki sakralnej. Odpowiada m.in. na pytania: Kto może tworzyć sztukę kościelną? Czy ikona ma być czczona na równi z Ewangeliami? itd. W tle pojawia się postać wielkiego erudyty Focjusza. Sobór ten - niestety - jest kolejnym etapem pogłębiającego się podziału chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu. Znajomość orzeczeń tego soboru należy do Elementarza Ikonografa.

Skutki Soboru Nicejskiego II i jego niepełnej recepcji odczuwalne są w Europie do dzisiaj. Różnice w sztuce sakralnej Wschodu i Zachodu mają swoje źródło właśnie w tym soborze. Elementarz Ikonografa

Czy ikonograf to ktoś, kto po prostu maluje ikony? Ktokolwiek, jakiekolwiek, jakkolwiek? Jak Kościół odpowiada na to pytanie? Elementarz Ikonografa

Czym jest ikona w szerokim pojęciu powstałym w Bizancjum i kontynuowanym m.in. przez Kościół katolicki, a czym jest ikona w wąskim sensie, który zastrzegł Kościół prawosławny? Elementarz Ikonografa

Chrześcijanie inaczej interpretują przykazania Dekalogu, niż wynikałoby to z literalnego tekstu biblijnego. Zrozumienie tego przez ikonografów jest istotne dla istnienia ikony, obrazów, rzeźb itd. w Kościele w ogóle. Elementarz Ikonografa

Ikona Zesłania Ducha Świętego jest namalowaną eklezjologią i pneumatologią. Zawiera wiele wątków symbolicznych zarówno sięgających do żydowskiego święta Szawuot, jak i ukazujących nowość chrześcijaństwa.

Każda cywilizacja wypracowała własny język symboli. Kolory należą do sfery kultury, będąc specyficznym kodem, językiem, komunikatem. Ikony w swej teologii wypracowały specyficzny kod symboliki kolorów. Jest odmienny od zachodniego kodu, czy np. kodu kultury chińskiej. Na zasadzie kontrastu i różnic można lepiej zrozumieć odmienność źródeł symboliki każdej z kultur.

"Kanon ikony" i "teologia ikony" to pojęcia używane wszędzie tam, gdzie ikony są tworzone. Są to pojęcia z jednej strony finezyjne, z drugiej strony stosunkowo nowe, a z trzeciej strony - problematyczne. Jednak każdy, kto zajmuje się ikonami musi się w nich orientować. Elementarz Ikonografa