Strategy&Future

Bardzo często w naszych rozważaniach pada określenie: mapy mentalne. Stare mapy mentalne polityków albo społeczeństwa czy poszczególnych ludzi. Czasem wspominamy o mapach amerykańskich albo polskich elit. Innych narodowości też.

W 1995 r. płk John R. Boyd, amerykański pilot i strateg wojskowy w czasie swojego wystąpienia pt. „The Essence of Winning and Losing” [1] zaprezentował ostateczną wersję modelu nazywanego OODA Loop (Observation-Orientation-Decision-Action Loop). Boyd był legendą walki bezpośredniej w powietrzu (ang. air dogfight), a po zakończeniu aktywnej służby poświęcił kilkadziesiąt lat na opracowywanie różnych koncepcji prowadzenia konfliktu kinetycznego, opierając je o swoje własne doświadczenia ze starć powietrznych, jak również ze studiów nad strategią wojskową.

Piątkowy wieczór na ulicy Deribasowskiej, reprezentacyjnym deptaku Odessy. Stoję obok centrum handlowego, prowadząc rozmowę z kolegami po angielsku. W pewnym momencie przerywają nam dwie atrakcyjne Ukrainki, prosząc o wskazanie drogi do pobliskiej fontanny. Spełniamy prośbę kobiet, które dziękują i wdają się z nami w miłą pogawędkę. Coś mi się tu jednak nie zgadza. Czy Ukrainka pytałaby obcokrajowców o drogę?

Skończyłam właśnie czytać świeżo wydaną książkę Marka Budzisza „Wszystko jest wojną. Rosyjska kultura strategiczna” i chciałam się podzielić moimi wrażeniami z tej lektury.

Etapy dojrzewania

Europa stanowi część „cywilizacji zachodniej”, do której, poza samą Europą, zwyczajowo zalicza się wszystkie jej (niestety, z reguły powstałe w wyniku gwałtu) „dzieci”: przede wszystkim Amerykę Północną, ze Stanami Zjednoczonymi w roli mocarstwa globalnego, oraz Łacińską, z rosnącą na znaczeniu w globalnej układance Brazylią, a także obszar Australii i Oceanii.

„Polska od morza do morza”. To hasło najczęściej kojarzone jest z XVI wiekiem i okresem największej potęgi Rzeczypospolitej. I chociaż kwestia faktycznego panowania polskiego nad wybrzeżem Morza Czarnego jest dosyć skomplikowana i nieoczywista, kierunek ten długo zajmował istotne miejsce w dziejach naszego kraju. Jan Kochanowski w swoim dziele pt. „Satyr albo Dziki mąż” napisał: Tymci Polska urosła, a granice swoje Rozciągnęła szeroko między morza dwoje.

Niniejszy esej nie ma charakteru stricte geopolitycznego, jednak poruszane w nim zagadnienia kulturowe z zakresu porównawczych studiów cywilizacji w naturalny sposób są z geopolityką powiązane. Celowo nie porusza także istotnych, ale wielokrotnie w sposób kompetentny na łamach Strategy&Future omawianych, aspektów militarnych. Jego tematem jest – być może na naszych oczach się kształtująca – narodowość europejska – mogąca stanowić jeden z czynników w procesie przekształcania się Unii Europejskiej w samodzielny podmiot geopolityczny. Celem jest analiza charakteru i podstaw tożsamości europejskiej, również na tle porównawczym.

Rywalizacja amerykańsko-chińska zaogniła dyskusję nad przekształceniem Unii Europejskiej w samodzielny podmiot geopolityczny, by stała się w nadchodzącym nowym ładzie graczem, a nie boiskiem. Pozostając zbyt zależną od jednego z gigantów, wspólnota mogłaby być zmuszona do podjęcia tragicznych w skutkach decyzji, podważających jej dobrobyt, bezpieczeństwo i polityczne pole manewru.

„Zdecydowaliśmy się w ciągu nadchodzących dziesięciu lat polecieć na Księżyc i dokonać innych rzeczy nie dlatego, że są łatwe, ale właśnie dlatego, że są trudne, a przez to zmuszą nas do lepszej organizacji i wykorzystania wszystkich naszych umiejętności”. – J.F. Kennedy Przez lata z powiedzeniem „polski program kosmiczny” spotykałem się wyłącznie przy okazji żartów, najczęściej związanych ze skonstruowanym na szybko, dziwnym, często bezsensownym „wynalazkiem”. Do dziś nie za wiele się zmieniło. Chciałbym więc zapytać: Dlaczego pomimo posiadania stosunkowo dobrego zaplecza naukowego i technologicznego nie mamy przemyślanego i ambitnego programu kosmicznego?

Życzyłbym sobie, by nasz kraj i nasi politycy byli w stanie tak samo o nas zadbać…

Zaledwie 90 kilometrów dzieli centrum Helsinek od centrum Tallinna, a to mniej niż z Łodzi do Warszawy. Drogę z Finlandii do Estonii przecina jednak Zatoka Fińska, która w najwęższym miejscu ma tylko 50 kilometrów. Nie powinno więc dziwić, że w głowach włodarzy obu stolic pojawiła się idea zbudowania podziemnego tunelu kolejowego na wzór 50-kilometrowego eurotunelu, który połączył niegdyś Francję i Wielką Brytanię.