Strategy&Future

Siedzą we dwóch, milczą. Mrok rozprasza tylko jedno źródło światła – niewielki świecznik, stojący przy łóżku starego, umierającego mężczyzny. Od jego towarzysza oddziela go proste, nijak nie pasujące do pełnego przepychu, rokokowego wystroju wnętrza, szpitalne przepierzenie. Najzwyklejsze w świecie białe prześcieradło. Po jego drugiej stronie, oddalony o kilka metrów, stoi klawesyn. Drugi z mężczyzn usiadł plecami do klawiatury. Nie przyszedł tu grać, tylko słuchać. Wpatruje się z narastającą niecierpliwością w nieruchomy cień profilu swojego gospodarza, dzięki płonącym po drugiej stronie świecom odbijający się na powierzchni przepierzenia.

Sen o Stanisławie zasiadającym na polskim tronie przyśnił się angielskiemu dyplomacie wcześniej, dużo wcześniej niż głównemu zainteresowanemu. Naprawdę lubił Rzeczpospolitą – co najmniej tak samo szczerze, jak nie znosił Prus. Myślał zawsze o tym podupadającym państwie jak o niszczejącym pałacu, w którym można by jeszcze kiedyś wystawić wspaniały bal…

Nie czuję zimna. Ani teraz, w szerokim, ciemnym holu pałacu Oranienbaum, ani przed chwilą, wysiadając z karety, ostrożnie stawiając nogi na oblodzonej ścieżce. Nie ma czasu by marznąć, trzeba się spieszyć. Spieszyć powoli i uważnie, bo każdy fałszywy krok może się zakończyć upadkiem. Nie ma też do tego głowy. Istnieje tak wiele powodów, by się trząść – zimno jest ostatnim z nich. Pierwszym – strach. Mimo wszystko on… WSTĘP

W rzeczy samej sytuacja ludzi, którzy znaleźli się na najwyższych w kraju stanowiskach, jest taka, że nie tylko nie dzieje się w państwie nic, co by ich nie dotknęło, ale też prawie zawsze to, co się im przydarza, ma jednocześnie konsekwencje dla państwa. Wynika z tego, że ich życie, nawet prywatne, zasługuje na to, by opowiedzieć je przyszłym pokoleniom, aby posłużyć im mogło za ostrzeżenie. Stanisław August Poniatowski

AUDIO Wtedy stało się wszystko. Te kilkadziesiąt lat, druga połowa XVIII wieku, było jak ustalenie reguł gry i ustawienie figur na planszy. W głowach filozofów decydowało się wówczas, kim jest człowiek. Encyklopedystów – czym jest wiedza. Polityków – jak daleko można się posunąć. Spomiędzy wszystkich wielkich sporów, jakie rozpalają dziś naszą wyobraźnię, nie da się wybrać takiego, który swoimi korzeniami nie sięgałby tamtego czasu. Czym jest naród i kto ma prawo do decydowania o jego losach? Czy historia się skończyła i dlaczego po raz setny musimy powtórzyć, że nie? Nawet spór o konsekwencje inwazji sztucznej inteligencji sięga swoim rodowodem tamtego czasu – oświeceniowego zredefiniowania pojęć „człowieczeństwo”, „mądrość” i „dusza”.

Wtedy stało się wszystko. Te kilkadziesiąt lat, druga połowa XVIII wieku, było jak ustalenie reguł gry i ustawienie figur na planszy. W głowach filozofów decydowało się wówczas, kim jest człowiek. Encyklopedystów – czym jest wiedza. Polityków – jak daleko można się posunąć. Spomiędzy wszystkich wielkich sporów, jakie rozpalają dziś naszą wyobraźnię, nie da się wybrać takiego, który swoimi korzeniami nie sięgałby tamtego czasu… WERSJA TEKSTOWA

Legion Wschodni pod naszą kontrolą, złożony z Białorusinów i Ukraińców, mógłby być świetnym instrumentem odnowionej polityki jagiellońskiej. Ale nie będzie. Aktywna polityka wschodnia państwa polskiego w obliczu trwającej skalowalnej wojny światowej wołałaby o naszych „lisowczyków”, o białoruskie legiony szkolone w Polsce czy „kozaczyznę rejestrową”, ale nie woła, bo aktywnej polityki na wschodzie nie było, nie ma i nie ma na nią realnych widoków. Iluzja amerykańskiego prymatu podlana błogim sosem rzekomego bezpieczeństwa z racji bycia częścią Unii Europejskiej pozbawia nasze elity zdolności do myślenia w szerszych kategoriach. To jest właśnie nasza ukochana III Rzeczpospolita. Państwo dane nam przez system światowy w latach 1989–1991, ze wszystkim wynikającego z tego nadania dobrymi skutkami, ale też pozbawione większej samodzielności.

Kiedy wyburza się budynek, ładunki wybuchowe umieszcza się zazwyczaj na parterze. Dlatego też przez ułamek sekundy po eksplozji można odnieść wrażenie, że nic się nie zmieniło. Gmach pozostaje na swoim miejscu, podtrzymywany energią wybuchu. Dopiero potem rusza lawina destrukcji.

„Jest jeden bóg – Posejdon; bóg morza; istnieje tylko jeden prawowity kościół wyznający tego boga – jest nim panująca na oceanie światowym marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych; a Alfred T. Mahan jest jego prorokiem”. Ten często przywoływany bon mot oficerów marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych dobrze opisuje nie tyle to, kim był kontradmirał Alfred Thayer Mahan (1840–1914), ile przede wszystkim wpływ jego rozważań na temat istoty potęgi morskiej zawartych w książce „Wpływ potęgi morskiej na historię 1660–1783” (The Influence of Sea Power Upon History 1660–1783) na rozwój i doktrynę US Navy.

Kontynuujemy rozważania na temat sankcji ekonomicznych jako przejawu kluczowego szczebla eskalacyjnego w mechanizmie skalowalnej wojny między mocarstwami, posiłkując się faktograficznie przebogatą książką Nicholasa Muldera pt. „The Economic Weapon”.

Jeśli twórcom rocznika filozoficznego udaje się wypuścić kolejny numer ich pisma „w tempo” – tak, że pisane przez wiele miesięcy eseje zdają się komentować to, o czym w tym samym czasie piszą dzienniki i relacjonują na żywo telewizje informacyjne, dojść musiało do niezwykłego zbiegu okoliczności…

Jakbym to już gdzieś widział. Ten sam obszar, ale zupełnie inna aura. Kontury się zgadzają, linie na mapie prawie dokładnie te same, tylko zamiast pobrzmiewać dumą i wspomnieniem wielkości, ociekają krwią. Nie wiem czy Timothy Snyder miał tego świadomość, a nawet jeśli, to chyba w żadnym miejscu się z nią nie zdradził. Ale wytyczając w swej książce granice „Skrwawionych ziem”, obszaru Europy środkowo-wschodniej, na którym w latach 1933 – 1945 wymordowanych zostało czternaście milionów cywilów, „niechcący” wyszedł mu obszar I Rzeczpospolitej.