Dorota Bawołek

W Brukseli trwają pracę nad 12 pakietem sankcji wobec Rosji. Komisja Europejska zaproponowała by w jego ramach między innymi wprowadzić zakaz importu skroplonego propanu, diamentów i paliwa jądrowego z Rosji oraz dokładniej określić zasady stosowania pułapu cenowego na ropę. Choć te ograniczenia dotkną wiele państw zakaz importu gazu płynnego, najbardziej odczują jeżdżący na tym paliwie Polacy, którzy stanowią największą grupę użytkowników gazu płynnego wśród europejskich kierowców, to największy sprzeciw wobec nowego pakietu ze względu na zawarte w nim ograniczenia dla handlu diamentami zgłaszają Belgowie. Zablokowaniem nowego katalogu unijnych kar grożą też Słowacy, bo ich elektrownie nuklearne korzystają z rosyjskiego paliwa jądrowego. Dlaczego nakładanie sankcji na Rosję i ich przestrzeganie przez unijne kraje jest tak trudne, o to pytam eurodeputowaną PiS i byłą szefową polskiej dyplomacji Annę Fotygę.

Polscy przewoźnicy mogą liczyć na przynajmniej częściową przychylność unijnego trybunał sprawiedliwości. Rzecznik TSUE w swojej opinii właśnie przyznał, że unijny przepis nakazujący powrót ciężarówek, nawet bez towaru, do kraju rejestracji co 8 tygodni należy usunąć z pakietu mobilności. W Trybunale odrzucono za to dwa inne przedmioty polskiej skargi na unijne przepisy, dotyczące uznawania kierowcy za pracownika delegowanego już od jego pierwszego dnia w międzynarodowej trasie; obowiązku jego powrotu do kraju po 4 tygodniach jazdy i nakazu odbycia tygodniowego odpoczynku w hotelu, zamiast w kabinie ciężarówki. Ostateczny wyrok w tych sprawach unijny sąd wyda na początku przyszłego roku, ale zazwyczaj jest on zbieżny z opinią rzecznika, która zdaniem europosła PiS Kosmy Złotowskiego, od lat zabiegającego o interesy polskich przewoźników w Brukseli przynajmniej w części jest słuszna.

Na mieszkanie ponad 40% swoich dochodów wydaje w Unii Europejskiej aż 15 milionów rodzin. 34 miliony żyje w trudnych warunkach, a najbardziej przeludnione mieszkania w Unii są w Polsce. W Unii rośnie też liczba bezdomnych. W ciągu dekady praktycznie się podwoiła i wynosi ok. 900 000 osób. Kryzys mieszkaniowy staje się ogólnoeuropejskim problemem, dlatego choć polityka mieszkaniowa należy do kompetencji państw członkowskich, to unijne władze, jak tłumaczy eurodeputowany Nowej Lewicy Bogusław Liberadzki czują się zobowiązane do pomocy w jego rozwiązaniu.

Od zamachu Hamasu w Izraelu, który zapoczątkował kolejny krwawy konflikt w Strefie Gazy minął miesiąc. Unijni przywódcy na ostatnim szczycie w Brukseli po wielogodzinnych negocjacjach zgodzili się jedynie na wspólny apel o przerwy humanitarne. Na wezwanie do zawieszenia broni „27” się nie zdecydowała. Kraje członkowskie Unii są podzielone na te, którym bliższy jest los Izraela i te, które bardziej przejmują się wielotysięcznymi ofiarami w Strefie Gazy. W Brukseli nikt za to nie ma wątpliwości, że ofiarom konfliktu należy się unijna pomoc humanitarna, której Europa jest zreszta największym obok Amerykanów dawcą na świecie. A w polityce rozwojowej nie ma sobie równych, także w Strefie Gazy, gdzie najwięcej szkół, szpitali, czy oczyszczalni do tej pory budowano z unijnych pieniędzy. Większość tej infrastruktury została zniszczona w trwającym od miesiąca konflikcie zbrojnym z Izraelem. Dlatego w Brukseli trwają dyskusje na temat tego, jakie wsparcie będzie potrzebne po zakończeniu bombardowań i jaka pomoc humanitarna jest potrzebna już teraz. Jak przyznaje w podkaście Dyrektor Generalny Komisji Europejskiej ds.Prowadzonych przez UE Operacji Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej - Maciej Popowski, potrzeby w Stefie Gazy są olbrzymie, a problemy w dostawie wsparcia pozostają niezmienne.

Komisja Europejska w przyszłym tygodniu oficjalnie oceni przygotowania Ukrainy do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych. Prezydent Zełenski już na ubiegłotygodniowym szczycie przekonywał unijnych przywódców, że jego kraj spełnił wszystkie 7 zaleceń Brukseli. Jeśli unijne władze to potwierdzą, to już w grudniu Kijów może otrzymać zielone światło dla rozmów prowadzących do członkostwa. To przyspieszone tempo, zdaniem eurodeputowanego Leszka Millera, który 20 lat temu wprowadzał Polskę do Unii wcale nie oznacza jednak, że finał jest na horyzoncie.

Niszczenie zasad "fair play" przez olbrzymie zagraniczne dotacje dla klubów, przemoc i dyskryminacja ze względu na płeć czy pochodzenie - to tylko niektóre problemy europejskiego futbolu. Dlatego unijne władze coraz częściej próbują wyjść na przeciw tym nie-sportowym wyzwaniom, z jakimi musi mierzyć się najpopularniejszy sport w UE. O tym, jak w Brukseli próbuje się pomóc europejskiej piłce nożnej rozmawiam z byłym pikarzem, a obecnie europosłem PO, Tomaszem Frankowskim.

W Brukseli trwają pracę nad budową Europejskiej Unii Zdrowotnej. Do takiego kroku państwa członkowskie przekonała pandemia koronawirusa. Wspólne zakupy szczepionek i leków oraz mechanizmy solidarnościowe umożliwiające dzielenie się produktami medycznymi postanowiono na stałe wpisać do zakresu działań UE. W ramach unijnej strategii farmaceutycznej Komisja Europejska jeszcze w tym roku ma przedstawić wspólną listę leków krytycznych. Bruksela w ten sposób chce wyjść na przeciw niedoborom lekarstw w Europie. O tym jak wielkie to wyzwanie, rozmawiam z ekspertem ds. rynku farmaceutycznego, Grzegorzem Rychwalskim.

Po 2 latach prac na pakietem przepisów klimatycznych „Fit For 55” w Brukseli właśnie zatwierdzono jego ostatnie elementy. A w Luksemburgu Trybunał Sprawiedliwości UE zaczął zajmować się złożonymi tego lata polskimi skargami na te przepisy i właśnie oddalił pierwszy wniosek Warszawy, dotyczący natychmiastowego wstrzymania regulacji zmniejszających liczbę bezpłatnych uprawnień do emisji CO2. Pozostałe 5 polskich skarg, które trafiły do Luksemburga dotyczą między innymi zakazu rejestracji nowych aut spalinowych po 2035 roku i ingerencji Unii w gospodarkę leśną państw. Eurodeputowana PiS, Anna Zalewska przekonuje, że w sprawach walki ze zmianami klimatu to stanowisko Warszawy, a nie Brukseli jest racjonalne.

Wstrzymane wypłaty z KPO i ostatnia groźba utraty pieniędzy z głównych unijnych funduszy, ale również niekończące się spory Warszawy z Brukselą o prawa mniejszości seksualnych, przepisy klimatyczne czy udział w relokacji migrantów - sprawiły , że stosunki Polski z Unią Europejską nigdy dotąd nie były w tak złym stanie. Przed polexitem w przypadku trzeciej kadencji rządów Prawa i Sprawiedliwości ostrzega opozycja w Polsce. Europoseł PiS Ryszard Czarnecki ręczy za to, że nie jest to planem jego partii. Polexit jego zdaniem to tylko "strachy na lachy".

W Brukseli trwają pracę nad unijnym prawem jazdy. Ujednolicony, cyfrowy dokument ma ułatwić życie kierowcom podróżującym po Europie, utrudnić - piratom drogowym, którzy nie będą już mogli unikać płacenia mandatów za wykroczenia popełnione zagranicą. Lista zmian, jakie unijni prawodawcy chcą przy okazji wprowadzić do zasad wydawania i odbierania prawa jazdy jest długa, bo celem jest zmniejszenie do 2050 roku liczby ofiar śmiertelnych na europesjkich drogach do zera! O tym, jak UE chce to osiągnąć rozmawiam z eurodeputowaną PO, Elżbietą Łukacijewską, która nadzoruje prace nad unijnym prawem jazdy w Parlamencie Europejskim.

W Brukseli nie cichną echa ubiegłotygodniowego orędzia o stanie UE. Przewodnicząca KE wzywała w nim "27" do dalszego wspierania Ukrainy, jak najszybszego przyjęcia pakietu migracyjnego i realizacji kolejnego etapu Zielonego Ładu - wdrożenia pakietu unijnych przepisów ekologicznych w unijnym rolnictwie. Ursula von der Leyen zapowiedziała też śledztwo w sprawie chińskich elektryków, które zalewają europejski rynek. Które z jej zapowiedzi powinny być najważniejsze dla rządu w Warszawie - o tym rozmawiam z byłym szefem polskiej dyplomacji - Radosławem Sikorskim. Europoseł PO komentuje również aferę wizową w Polsce i brak przedłużenia embarga na ukraińskie zboże przez KE.

Od unijnego szczytu w lipcu 2021 roku, na którym przywódcy uzgodnili Fundusz Odbudowy (750 mld euro dla "27") minęło 783 dni...Polska wciąż pozostaje jednak w wąskim gronie 5 państw, które z tej puli nie otrzymały ani jednego euro. Lista mitów i faktów, jakie pojawiają się w Polsce na temat przyczyn blokady KPO jest długa i wyraźnie obecna w trwającej kampanii wyborczej. Dlatego z europosłem PO, Janem Olbrychtem, który uchodzi w Brukseli za "alfę i omegę unijnych funduszy" rozmawiam o faktach i mitach, jakie narosły wokół KPO.