Marcin Zegadło

"(...) Rozsiadłem się zatem na ławce i palę. Celebruje każde zabójcze uderzenie w krtań trującego dymu. Bo jeśli umierać to z wolna bez pośpiechu. Szukam ci ja sobie cytatów o samobójstwie na wszelki wypadek gdybym kiedyś zapragnął o nim napisać. Nie to żebym rozważał ten szlachetny koniec. Ot tak - z ciekawości, bowiem samobójców zawsze uważałem za jednostki wykazujące się ponadprzeciętną odwagą. Zresztą cóż to znaczy "odebrać sobie życie" jeśli Jassica Au ustami bohaterki swojej powieści "Mógłby spać deszcz" powiada: (...) js jeteśmy niczym więcej jak tylko zbiorem przelotnych wrażeń i pragnień (...)

"(...) Wolbi, Historyk, Pugacz, ja i wreszcie Ali (który jeszcze nie czuł na karku tchnienia tragicznej śmierci) tworzyliśmy bandę nieznośnych dzieciaków, a każdy miał w naszej drużynie przypisaną mu funkcję. Wolbi to był piłkarz pierwszej podwórkowej ligi. Nie było takiej bramki, której by Wolbi nie strzelił i nie było takiego bramkarza, który na widok Wolbiego nie wpadałby w panikę. Zdarzali się i tacy, który podczas dryblingu Wolbiego opuszczali po prostu bramkę i szli do domu na drugie śniadanie. Historyk uczył się z encyklopedii wszystkich haseł na pamięć i wystarczyło rzucić do Historyka: “Ty, kurwa, historyk, a Kopernik, kiedy się urodził”, a Historyk recytował swoim szeleszczącym jak celofan głosem, kompletny biogram Kopernika. Pugacz głównie pluł na chodnik, ale plucie Pugacza to była sztuka i klasa sama w sobie. Gęsta ślina cięłą przestrzeń i z mlaskiem padała na chodnik nie zmieniając swoje zbitej struktury i szałwiowej barwy. Ali jak to Ali - dodawał nam otuchy swoim nihilizmem i założeniem, że i tak “wszystko chuj”. A ja - cóż ja? Przyglądałem im się uważnie, żeby teraz móc o nich (o nas) napisać. Opowiedzieć o nas stojących pod trzepakiem z niemal czystymi biografiami i łbami pustymi jak puchar Zagłoby (...)"

"(...) A skoro kwiecień to i święta. Tym razem zamiast choinek i migotliwych ozdób - jaja. Jaka malowane, farbowane, a w Radomiu na przykład święcone bez skorupek. Dwadzieścia lat temu widziałem to po raz pierwszy, bo Radom to jest miejsce gdzie często te święta spędzałem - więc widziałem te jaja bez skorup jak je radomianie niosą do kościołów i już wtedy nie mogłem się temu nadziwić jako i teraz nie mogę. Rzecz w tym, że przecież takie jajko na twardo to jest swąd siarkowodoru jakby się hutnicze kominy miało pod nosem. Takie jajo bez skorupki kąsane zębami podróżnych w pociągach na wszystkich trasach "tej ziemi", to był jeszcze dwadzieścia, trzydzieści lat temu gastronomiczny horror (...)

"(...) Żeby osłodzić ten kawałek dziegciu przywołam w tym miejscu ducha mojego nieżywego ojca, który w opozycji do mrocznych wizji swoich rodziców powtarzał nader często: “A ja, kochany, wciąż pozostaję niepoprawnym optymistą”. Już wtedy zastanawiałem się co oznacza w tym zdaniu słowo “niepoprawny” i do dzisiaj zachodzę w głowę, bowiem w mojej ponurej opinii (nie stać mnie na inną) każdy optymizm ma w sobie niepoprawność. Jest to niepoprawność “naiwności założeń”. Niepoprawność “niekonsekwencji w wyciąganiu wniosków” (ponieważ przez większośc życia jesteśmy jednak częściej dymani w dupę, zamiast cieszyć się, na przykład, oralem stulecia) Po trzecie wreszcie jest to “niepoprawność beztroski”, bo jak tu się nie martwić co będzie skoro, to co było nie przypomina serialu na TVN, w którym nawet jabłka na stole lśnią światłem odbitym od słońca wpadającego do przestronnego salonu w apartamentowcu w centrum stolicy. (...)"

"(...) Poza tym monotonia tak zwanego “życia codziennego”. Powszedniość mogłaby się kończyć na chlebie z pacierza. Zawsze, kiedy jako dziecko mówiłem “chleba powszedniego daj nam dzisiaj” zamiast o chórach anielskich myślałem o piekarni “Gigant”, która do końca lat osiemdziesiątych jako i Pan Jezus, mnożyła chleb dla całego miastka. No nie mogłem się od obrazu piekarni “Gigant” uwolnić tak jak się teraz Polska nie może uwolnić z rąk Kościoła, który tę Polskę mocno trzyma w swoich najczulszych objęciach, a Polska się w tych objęciach czuje nie tyle nawet - bezpiecznie, co po prostu - na właściwym miejscu. Więc w pacierzu o “chlebie powszednim”, a w życiu zamiast tego piekarnia “Gigant”. (...)

"(...) Justa pisze do mnie i pyta co u mnie i jak się czuję. I co ja mam jej odpowiedzieć? Że dobrze? Że niekoniecznie? W zasadzie ustawicznie jestem gdzieś pomiędzy. Ale dobrze, że się odzywa bo odkąd Justa wróciła na stare śmieci praktycznie się nie widujemy, a w końcu Justa poetka i ja poeta, więc chcąc nie chcąc mówimy jednym językiem. Justa coś tam teraz dłubie przy prozie, a i do wierszy wróciła. Cieszy mnie to niezmiernie bo to jest poetka pierwszej ligi, a od ostatniego tomu wierszy milczy, co z kolei budzi mój niepokój, bo wbrew pozorom chociaż poetów w tym kraju zatrzęsienie, to większość pisze tak samo, a Justa pisze inaczej i pisze lepiej niż dobrze. Więc do Justy do Krakowa w najbliższym czasie się nie wybiorę, a i jej do miastka nie ciągnie, bo i po co. Tak. Wracam do “miastka” ponieważ inaczej o tym miejscu pisać nie potrafię. Po pierwsze dlatego bo to jest jednak konsekwencja w nomenklaturze, jakieś kontinuum w narracji, która pierwszy dziennik łączy z drugim. Po drugie nie chcę przecież nikogo obrazić. Miastko to miastko z charakteru, specyfiki i skali. To wystarczająco dużo, żeby trzymać się tego określenia i nie jebać się z “podoba się - nie podoba”. (...)"

"(...) Jestem po czterdziestce. Być może nie czuję tego, a nawet o tym zapominam, tymczasem mam wrażenie, że z wolna zaczynam się sypać. A to duszność, a to dłoń drży mi bez wyraźnego powodu, a to bóle głowy i karku, a to w kolanie strzyka, a to gardło stale pobolewa. Nie to, żebym na siłę szukał sobie chorób, zauważam jednak, że to już nie to samo co dziesięć lat temu. Krzywy wysyła mnie do lekarza: “Idź do lekarza” - mówi, by po chwili dodać - “Albo przynajmniej lecz się sam” - bo Krzywy siedzi w literaturze medycznej i zdobywa wiedzę o tym jak unikać specjalistów, którzy ze specjalistami mają najczęściej wyłącznie to wspólnego, że posługują się ich cennikiem. I w tym Krzywy ma rację. Wystałem się ostatnio u specjalisty, wszedłem na dziesięć minut, wystawiłem język i z tym wystawionym językiem opuściłem gabinet, ponieważ nie zdążyłem się zorientować, że jest już po wszystkim. Oczywiście zapłaciłem 250 złotych, żeby nie było, że się specjalista nie ceni. Ostatecznie buduje sobie markę przez progi cenowe. Ja to rozumiem i ja to szanuję, ale niechże wizyta trwa przynajmniej minut dwadzieścia. Nie oczekuję natychmiastowego uzdrowienia. Wiem, że lekarz to nie Jezus, a ja koniec końców jestem w stanie dużo lepszym niż Łazarz. Ale nie o tym. (...)

"(...) Więc chodzimy z Krzywym po lesie w milczeniu i każdy w swoich myślach zanurzony wdycha zapach iglaków, które się ku nam wdzięczą. Wiatr lekko nimi kołysze i gdyby był tutaj z nami zdawana zmarły Ali powiedziałby z całą pewnością, że ma zarówno na ten las jak i zapach sosen “wyjebane”. Filozofia Aliego, o czym była mowa, nie brała pod uwagę istnienia zjawisk, których istnienie pozbawione jest ściśle określonego sensu. Ali szukał w świecie znaczenia mimo, że deklarował wyraźnie, że go świat nie obchodzi. Szukał sensu skoro go brak sensu wyprowadzał z równowagi. Oznacza to, że nawet abnegat Ali liczył się z tym, że to wszystko dokądś jednak zmierza i z planem lub bez planu, coś miota nami z prawa w lewo, z góry na dół, albo bezładnie szarpiąc nas, żebyśmy przypadkiem nie znaleźli spokoju, którego szukam przez całe życie nie znajdując. Krzywy zdaje się znalazł spokój w swoim podmiejskim szańcu, Ali natomiast ostatecznie sięgnął po spokój wieczny, jeżeli jakaś wieczność istnieje poza tą, którą mamy tutaj “na chwilę”. (...)"

"(...) To jest jednak doświadczenie szczególne nie rozumieć niczego, a jednocześnie chcieć w czymś uczestniczyć. Bo przecież nikt mnie nie zmusza, żebym przed zaśnięciem siedział na Tik Toku zamiast na przykład słuchać Bacha, co zwykle robią autorzy dzienników. Bo autorzy dzienników uwielbiają pisać o muzyce klasycznej, której słuchają albo o winach, które piją i są to zawsze wina wytwornie wytrawne, których zwykły śmiertelnik nie pija, bo nie pisuje dzienników, a tym samym nie musi robić wrażenia ekskluzywnego dziwaka. W dobrym tonie u autorów dzienników jest również zajadać grzaneczki z rukolą, albo inne takie, zamiast kajzerek z żółtym serem. Kajzerka z żółtym serem nie pasuje do diarystyki. Kajzerka z żółtym serem pasuje do tramwaju lub autobusu, którym się jedzie do pracy i którym z pracy się powraca trawiąc kajzerkę z żółtym serem. Bo z tego zbudowane jest prawdziwe życie, a grzanki z rukolą jedzone o dziewiątej rano w przestronnej kuchni w kamienicy, która przypomina luksusową szkatułkę, to jest fikcja. A jeśli nie jest, to z całą pewnością musi to być fragment czyjegoś dziennika (...)"

"(...) W zasadzie mam dzisiaj swoje święto. Mianowicie powinienem świętować Światowy Dzień Poezji. (...) Zatem poezja bardziej lub mniej mułem zajebana to jest jednak komunikat. To jest opowieść, która może być narracją o miłości i śmierci, bo to są ostatecznie dwa zagadnienia będące istotą dobrej literatury - w końcu bowiem każde pisanie się do nich sprowadza. Na przykład Baczyński, z którym przyjaźnię się bardzo blisko od bez mała lat dwudziestu pięciu - to nie jest wyłącznie “Elegia o chłopcu polskim” to są naręcza przecudownej liryki. To jest miłość, to jest utrata, to jest tęsknota. To tylko przykład. Takich autorów z tamtej epoki będzie przecież wielu. A zatem nie tylko barykady, ale też serca. Nie tylko sztandary ale również rozpacz po klęsce uczucia. Nie tylko “głowa na karabinie” ale także trafny komentarz do tamtej rzeczywistości, dowód jej istnienia, świadectwo epoki. Podobnie przecież z poezją jest teraz. Jest w pewnym stopniu dowodem naszego istnienia. Tego kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. (...)

Czytam u Ryszarda Koziołka w jego wyśmienitej książce “Czytać, dużo czytać” takie zdanie: “Fikcja jest wtedy, kiedy ręka opiera się o powietrze” - to zdaje się z Herberta. Mniejsza o to. "(...) Fikcja fikcją, ale przecież ten świat trzeba stworzyć wiarygodnym. Należy solidnie się do tego przyłożyć bo przecież musi powstać z tego jakieś uniwersum postaci, miejsc, zdarzeń i niestety, ale jednak koniecznie - uczuć. To jest praca nader przyjemna. To jest opatrunek na ranę jaką jest - nie bójmy się tego okropnego słowa - rzeczywistość, czy jeśli ktoś woli - realność. Fikcja jest od życia dużo trudniejsza w procesie powstawania, bo fikcje trzeba uzasadnić. Trzeba ją w życiu osadzić, a przecież życie jest w niej przekłamane, uszyte na miarę. Trudno powiedzieć czyją. Najłatwiej przyjąć, że na miarę autora. A życie jako takie to jest siła inercji. To jest nurt zdarzeń, na które najczęściej pozostajemy bez większego wpływu i tylko nam się zdaje, że jest zupełnie inaczej. (...)"

"(...) Rozszczelnił mi się ten dziennik. Widzę to wyraźnie. Miał być odrobinę dęty i polemiczny, a staje się ponownie prywatną opowieścią zanurzoną w bieżączki. Nic w tym złego w zasadzie. Chodzi tylko o to, żeby mnie znowu nie poniosło. A lubię ten stan, kiedy mnie ponosi. Nic tak człowieka nie cieszy jak to, kiedy mu się pisze lekko i ze “szczerego serca”. Problem w tym, że jak mawiał bohater “Jeziora Bodeńskiego” Dygata - “wiele złego z tego wynika”. Więc szykuję się mężnie do wieczornego spaceru. Playlisty czekają żeby je odpalić i iść. W odwrotnym kierunku niźli szedłem przez ostatnie miesiące, ale jednak iść. Co z tego marszu w przeciwną stronę wyniknie - czas pokaże. (...)"