Marcin Zegadło

"(...) Swoją drogą, co musi się wydarzyć w czyjejś głowie, żeby z filmu oryginalnie noszącego tytuł “Good Will Hunting”, zrobić “Buntownika z wyboru”. A przede wszystkim, czy istnieją jacyś buntownicy “nie z wyboru”? Czy bunt nie jest wyborem co do zasady. Czy można buntować się nie dokonując wyboru zmierzającego w kierunku buntu? Czy można zbuntować się niechcący, mimochodem, przez przypadek, przez pomyłkę lub wbrew sobie? Być może. Ja natomiast stał będę na stanowisku, że każdy buntownik jest buntownikiem z wyboru, więc umieszczanie słowa “wybór” obok słowa “buntownik” jest masłem maślanym, tym samym przez to samo, czy jeśli ktoś woli - głupotą. (...)"

"(...) Pisali piosenki. O tym, że idą chłopcy na wojnę, bo ich “panny” nie chciały, a taki był w narodzie mental, że wymieniało się przez lata miłość do człowieka na miłość do ojczyzny i nikomu ten absurd nie przeszkadzał. Otóż wolałbym żeby moje dziecko nigdy nie musiało dokonywać podobnej podmiany i żeby swojej miłości do ojczyzny nie musiało w żaden sposób przeżywać. Bo jeśli mężczyzna świadomie przeżywa miłość do ojczyzny to znaczy, że wcześniej czy później polegnie na jakiejś wojnie. (...)"

"(...) “Dzieci posiadają właściwości takie, jakie posiada gaz - mówi Radek - Nie zrozum mnie źle, być może brzmi to fatalnie, ale zauważ. Gaz wypełnia sobą całe naczynie niezależnie od tego jaką naczynie ma pojemności oraz od tego, ile znajduje się w nim gazu. Zupełnie inaczej zachowa się ciecz. Czy nie uważasz, że podobnie jest z dziećmi? Niezależnie od tego, czy jest ich w domu dwoje, czy sześcioro, zawsze wypełnią sobą całą przestrzeń.” Słyszę jak Radek chichocze do słuchawki wyraźnie zadowolony z porównania. I słusznie, bo porównanie przednie, chociaż ten gaz i dzieci to nie jest szczególnie udany tandem na poziomie skojarzeń. (...)"

"(...) Tymczasem powrót do spacerów. Jakaż to jednak przyjemność - przebierać nogami. Jakież to cudowne uczucie - kiedy stopy mają kontakt z ziemią, która spod stóp ucieka. Ileż dobrego dzieje się dla głowy, kiedy idzie się i patrzy przed siebie. Niemal zapomniałem jak bardzo to dla mnie ważne - ta droga, która w zasadzie jest sama dla siebie i która nie prowadzi w żadne konkretne miejsce. Idzie się zawsze tylko po to żeby iść. Tylko takie chodzenie ma sens i jest samo w sobie coś warte. Celem jest ruch. Zmiana położenia. Czas, który płynie, a wraz z nim płynie wokół przestrzeń. Więc szedłem tak przedwczoraj i wczoraj i szedłem tak dzisiaj z Wi, bo oboje potrzebujemy przestrzeni. Potrzebujemy rytmu, który jest w stąpaniu, bo jest w tym coś mantrycznego i gdybym był człowiekiem wierzącym i mógł wybrać sobie formę modlitwy - modliłbym się przebierając nogami spod których uciekała by ziemia. (...)"

"(...) Radek to jest taki gość, który żywi pamięć. Przy Radku pamięć nigdy nie chadza głodna. Radek potrafi pamiętać i pamięta pięknie. Radek jest ogrodnikiem pamięci. Radek pamięć uprawia i pielęgnuje, Radek dogląda pamięci. Dzięki Radkowi - myślę, że wyłącznie dzięki niemu - pamięć o Julku i o jego wierszach wciąż żyje. Ostatecznie mówimy o poecie w czasach “nie dla poetów”. Mówimy o poecie prowincjonalnym, którego “osobność” była jego siłą, a to jest sytuacja, w której siła, potrafi okazać się słabością, bo pamięć potrzebuje wiedzieć. A jeśli ktoś jest osobny, to zdarza się tak, że można o nim zapomnieć. W poezji, w literaturze w ogóle, bronią się niemal wyłącznie konfraternie. Na osobnych mówiło się kiedyś “wyklęci”. Dzisiaj brzmiałoby to cokolwiek niepoważnie. Dzisiaj wyklęty jest niemal każdy poeta, ponieważ jak już się rzekło, żyjemy w czasach piętrowo “nielirynych”. (...)"

"(...) Nie mówiliśmy wiele, bo to jest luksus, na który mogą pozwolić sobie ludzie, którzy znają się bardzo długo i niemal wszystko o sobie już wiedzą, niemal wszystkiego byli już świadkami i nie są w stanie przed sobą udawać. Co oczywiście nie oznacza, że wciąż nie mogą wyrządzić sobie krzywdy. Mogą. Ale są również w stanie dać sobie taką rzeczywistość, żeby od niej nie trzeba było uciekać w fikcję. A to jest wartość sama w sobie, żadna tam “wartość dodana.” Bo z fikcji wcześniej czy później trzeba się będzie rozliczyć. Nie ma takiej fikcji, żeby człowiekowi uszła na sucho. Przed każdą fikcją jest ściana i właśnie w kierunku tej ściany fikcja się rozpędza. Później decyduje już tylko odległość. I prędkość. Na końcu tej drogi zawsze jest katastrofa. A to był wieczór, który wydarzył się naprawdę. (...)'

"(...) Kilkanaście minionych miesięcy przeorało mnie i moich najbliższych. Paradoksalnie jestem za to życiu wdzięczny, bo chyba zaczynam rozumieć, co ma dla mnie największe znaczenie, a to jest zawsze jakiś spokój. Lepiej jest wiedzieć niż nie wiedzieć. Chociaż lepiej nie wiedzieć zbyt wiele. Nic tak człowieka nie pozbawia radości w tak zwanym życiu codziennym niż to, że wie za dużo. Wolałbym na przykład nie wiedzieć, że trwa wojna, która wcześniej czy później się tutaj zjawi i wszystko odmieni. Wolałbym nie wiedzieć, że moje dzieci będą tego świadkami i wolałbym nie wiedzieć jak to się może dla nich skończyć, a wiem to ponieważ pół życia czytałem o wojnach i niezdrowo interesowałem się ich wpływem na ludzkie życia. Wpływem na poziomie codzienności, bo to, że wojna to jest mundur i pocisk to jest jasne, ale wojna to jest w równym stopniu stan ducha, to jest niepokój i gotowość na to, że nie ma żadnego “kiedyś”. Sam fakt istnienia “teraz” powinien być czymś z czego czerpie się radość i za co jest się życiu wdzięcznym. Z drugiej strony można przecież uprawiać tę filozofię w “czasie pokoju” jak chcieliby na przykład buddyści i ci, którzy myślą podobnie. (...)"

"(...) Gdyby tak móc popaść w “bezczynność beztroską” zamiast znosić obecność tej drugiej, pełnej napięcia i poczucia winy. Bezczynność mogłaby stać się wtedy formą medytacji. Siedziałbym sobie bezczynnie bezczynny, nieczynny, bez kontaktu, bezwzględnie odcięty i beznamiętnie odległy od tego, co mi nie daje spokoju. Siedziałbym sobie w ciszy mojej nieogarniętego mieszkanka, kurz wisiałby w powietrzu w leniwych fluktuacjach, od czasu do czasu przestrzeń pomieszczenia przeciąłby drżący lot mola, a z mieszkania ukraińskich sąsiadów dochodziłyby zaśpiew ich języka. Tymczasem żre mnie w środku i nie wiem, co mam z tym “zajęciowym refluksem” zrobić, bo cofa mi się wszystko do gardła, pod mózg mi podchodzi i jeszcze chwila, a rozerwie mi głowę. Po dwóch tygodniach znajdą mojego zdekapitowanego trupa, na którym żerowały będą tabuny wampirycznych moli. (...)"

"(...) A zatem przestrzeń w estetycznym upadku. Przestrzeń porzucona, choć przecież potrzebna, bo wprawdzie nie spędzam w tej przestrzeni większości mojego czasu, ale jednak używam jej i było nie było jest to mój dach nad głową. Dlatego może wypadałoby od czasu do czasu ten dach załatać. Tymczasem kurz osiada na powierzchniach i piętrzą się przedmioty. Tak to jest jeśli człowiek spędza w domu wyłącznie wieczory i noce. Zresztą zupełnie zapomniałem jak wygląda w tych wnętrzach dzienne światło. Żyję tutaj jak w krypcie i przyznam szczerze jest to krypta przytulna. Nie narzekam. Co nie zmienia faktu, że należałoby tę kryptę przewietrzyć i w końcu posprzątać, w przeciwnym razie, wcześniej czy później, mieszkanie zacznie wydzielać ten szczególny zapach, którym pachną incele lub po prostu część starych kawalerów, nieszczególnie dbających o higienę - mianowicie będzie pachniało połączeniem zapachu stęchlizny, kurzu i potu. Szczęśliwie, co do higieny osobistej nie mam sobie nic do zarzucenia, więc upadek tego domu zakończy się smrodkiem, który emituje biblioteka, w której pani sprzątające przebywa na dramatycznie przewlekłym L4. Tak to się może skończyć. Jak będzie? Zobaczymy. (...)"

"(...) Kiedy byłem dzieckiem wojna była dla mnie czarno - białym filmem, który głosem zapiekłego sensaty komentował Bogusław Wołoszański. Kiedy byłem dzieckiem wszystkie wojny toczyły się wyłącznie w podręcznikach od historii. Co oczywiście nie oznacza, że świat był wtedy bezpiecznym miejscem. Kipiał Afganistan, buzowało na Bliskim Wschodzie, na kasetach VHS Sylvester Stallone w pojedynkę zwyciężał wietnamskich komunistów i nawet sowieccy doradcy wojskowi, grani przez amerykańskich aktorów nieudolnie naśladujących rosyjski akcent, nie byli w stanie odmienić losów tamtego konfliktu. W tle niemiecki lektor przekrzykiwał się z lektorem polskim, aktorzy natomiast rozpływali się w geometrycznej mazi pikseli, bo przecież kaseta VHS to był nośnik zapisywany wielokrotnie. “Rambo III” przykryty był “Akademią Policyjną”, “Akademia Policyjna” musiała ustąpić miejsca Bondom, a ci z kolei znikali z magnetycznej ścieżki, bo ktoś nagrał na nich pornosa, w którym rosyjska caryca spółkowała z koniem. (...)"

"(...) Dwa spacery z W. Kilka filmów obejrzanych z córką. Wizyta u dentysty. Dwie rozmowy z Justą. Wiele rozmów z Radkiem. Szachy z synem. Kilka napisanych recenzji. Zbyt wiele czasu na fejsbuku. Za mało czasu na świeżym powietrzu. Bezsenność. Melatonina w dużych dawkach. Falowanie nastroju. Nieposprzątane mieszkanie. Stos naczyń. Kontakt z wydawcą w sprawie książki. Zero ćwiczeń fizycznych. Przypadkowe posiłki. Wzrost wagi. Papierosy. Leki. Suplementy. (...)"

"(...) Dlaczego zatem to robię? Otóż wydaje mi się, że odpowiedź na to pytanie udzieli w tej chwili noblista Orhan Pamuk. Niechże to będzie noblista. Ostatecznie mamy nowy rok i możemy odrobinę zachłysnąć się wysokim tonem. A zatem odpowiedź na pytanie, dlaczego wciąż piszę tam i publikuję, brzmi (za Pamukiem): “Piszę, bo mam ochotę. Piszę, bo jestem bardzo zły. Piszę, żeby siedzieć zamknięty w pokoju (...). Piszę, bo boję się popaść w zapomnienie. Piszę, żeby być szczęśliwym”. Jean-Jaques Schuhl II pytany przez Frederica Beigbedera o to samo, odpowiedział, że pisze, ponieważ wtedy w ciemności pojawia się, ktoś inny, niemal obcy, który jednak jest mną. I to mnie przekonuje. To mówi do mnie i o mnie opowiada. (...)"