Marcin Zegadło

"(...) “Co jest w tym dzienniku autentycznego” - pyta Tyrmand, a ja zastanawiam się gdzie leży granica, której nie powinienem tym razem przekraczać, bo zza niej niełatwo wrócić. Zdarza się, że jest to niemożliwe. Szczególnie jeśli bywało się tam często. Nie zawsze znajdą się tacy, którzy wskażą drogę do domu. A jeśli nie do domu to przynajmniej do miejsca zamieszkania, bo przecież tak bywa, że to nie to samo. A zatem nie dzielić się z dziennikiem tym, co szuka ujścia. Czymś, co chce się uwolnić. Jakże prościej byłoby móc opowiadać o wszystkim. To dopiero byłaby wolność, rozpasanie, nieostrożność wpisana w każdy wers, w każde zdanie, w każde lekkomyślnie napisane słówko. Jak trop pozostawiony na ścieżce. Cóż tam trop. To byłoby jak zgubiona mapa. Ten kto znajdzie - wie wszystko. I to jest interesujące dla obu stron. To wartość sama w sobie. Nie ma nic przyjemniejszego niż zdradzanie tajemnic. Ileż w tym władzy nad światem. Naturalnie wyłącznie tym, który mnie otacza. Jakaż to ostateczność, jakaż w tym rozpaczliwość gestu. Mam to przećwiczone. Nic tak człowiekowi nie przynosi ulgi jak wyjawiony sekret. Zresztą pornografia odpręża - nawet ta emocjonalna, a może przede wszystkim ona. (...)"

"(...) więc wybrałem się na kawę w miastko. Rozejrzeć się, na wystawy popatrzeć, ludzi pooglądać jak biegną, jak się krzątają gonieni życiową potrzebą. Wybrałem się na kawę w miastko nacieszyć się wrześniowym słońcem, które sprawia, że główna ulica spacerowa, którą w miastku określa się mianem Alei, miękko gaśnie w świetle jesiennego słońca. Wybrałem się w miastko i widzę jak się Polacy i Polki spieszą. Spieszą się bo to jest kraj, w którym pośpiech widać na pierwszy rzut oka w każdym i we wszystkim. Jakże cudownie byłoby wytracić tempo do standardów Południa. Usiąść na kawę bez zdziwienia, że oto ma się odrobinę czasu. Usiąść i napić się kawy rutynowo, zwyczajnie, bez dręczącej świadomości, że to jest jednak luksus wygenerować z doby odrobinę czasu na stopklatkę. Więc wybrałem się do miastka na kawę i usiadłem w przyjemnej kawiarni, w której zwykle siadam. Miła pania podała mi bezkofeinową, zaproponowała ciastko, ja podziękowałem, bo na ciastko nie miałem ochoty, za to miałem ochotę na papierosa. Paliłem go powoli zaciągając się siwym dymem, który cuchnie i którego smrodu nie znoszę mimo tego że palę, a nie palę mało. Piłem kawę bez książki ponieważ postanowiłem przez chwilę “nie być w pracy” i nie pisać recenzji, bo to jest moje i nikt mnie do tego nie zmusza, sam się zmuszam nie wiedzieć dlaczego. Piłem kawę zajmując się jedynie podsłuchiwaniem rozmów, które toczyły się wokół mnie, bo kilka osób postąpiło podobnie i zdecydowało się na pauzę w tym biegu, gonieniu, krzątaniu się nieustannym po miastku. Mówiono o... (...)"

"(...) Poza tym niepokój i napięcie. Znam ich przyczynę, która może okazać się absurdalna albo wręcz przeciwnie. Zdecyduje o tym kilka wizyt u specjalistów. To dobrze mieć jasność, co do spraw, które nas dotyczą. Szkoda tylko, że to tyle kosztuje. I nie piszę tutaj wyłącznie o kosztach emocjonalnych. Piszę o pieniądzach, które specjaliści biorą ochoczo, a cenią się wysoko - nie po próżnicy, są specjalistami. Tyle tylko, że jakoś nie mogę się u nich dopatrzeć kas fiskalnych, a paragon to jest najwidoczniej luksus. Ale jak człowiek potrzebuje wiedzieć, to płaci i o nic nie pyta. A ja wiedzieć potrzebuję w chuj, więc płacę. (...)

"(...) Coraz mniej serca do tego dziennika. Coraz mniej we mnie potrzeby dzielenia się czymkolwiek. Zresztą bardzo prawdopodobne jest to, że wszystkim czym mogłem się dzielić już się podzieliłem. Wszystko było na sprzedaż i wszystko sprzedane. Puste półki, gołe haki - jak w mięsnym za komuny. Zresztą “mięsa” nie ma w tym dzienniku od dawna. Jeśli w ogóle - to walają się tutaj jedynie podroby i “mielone mieszane”. A przecież “mięso” stanowi o kaloryczności projektów diarystycznych. (...)"

"(...) To był okropny czas pod wieloma względami, bo dzieciństwo to są czary-mary w sensie ścisłym. Raz mary, innym razem czary. Więc dorbiazgi. Smak donaldówek, który na samo wspomnie wywowłuje u mnie ślinotok. Rower Pelikan i ojciec na Wigry 3. Przypalone mleko na szkolnej stołówce (za dziesięć lat od wtedy Bogusław Linda powie w telewizyjnej reklamie: “Pij mleko, będziesz wielki”, a ja poczuję w ustach wyłącznie ohydny smak mlecznego kożucha). Zapach pierwszego tornistra i spleśniałej w nim pierwszej kanapki. Zabawki zrobione na wtryskarce i niedostępne, mityczne klocki Lego. Buty Sofixa, na które mówiło się wtedy “adidasy”, zresztą na wszystkie buty sportowe mówiło się “adidasy”, natomiast na zimowe buty “Relax” mówiło się “Relaxy” - to akurat ma sens. (...)"

"(...) Tymczasem za ścianą, tam gdzie zamieszkali moi ukraińscy sąsiedzi - płacz dzieci. Płacz dzieci budzi we mnie niepokój i czułość - jednocześnie. Za oknem pulsuje światło lampy. Przedmioty zamieniają się w kształty buszujące po ścianach. Ktoś pijany głośno rozmawia na ulicy. Po pierwszej w nocy wracają z knajp jedząc kebaby kupione w nieodległym barze. Dzwoni tramwaj. Jakiś facet krzyczy: “Spierdalaj”. Dziewczyna odchodzi. Kołysze się paląc papierosa. Od czasu do czasu Bolt, albo taksówka. Każdy gdzieś. Po coś. (...)"

"(...) Ktoś napisał, że jeśli można by zmierzyć długość własnego ego, to byłaby ona odległością, która dzieli nas samych od naszej wolności. Jakże układne byłoby życie gdyby doczłapać do tej chwili. Jakiej harmonii to zapowiedź. Przestać miotać się i szarpać z innymi, ale głównie szarpać się i miotać w samym sobie. Ileż spraw okazałoby się bez znaczenia, ileż znaczeń całkiem nowych wyłoniłoby się z dala od histerycznego “ja”, które obsesyjnie domaga się uwagi. “Ja”, które wypełnia całą przestrzeń, odbija się w lustrze, mizdrzy się i wdzięczy. “Ja”, które zanurzone w gniewie i frustracjach niszczy, urąga i kąsa. “Ja” żałosne w makabrycznym tańcu. “Ja” śmieszne w swoim przekonaniu, że znaczy więcej niż znaczy, a znaczy przecież niewiele, bo kiedy “ja” wypali się organicznie i zniknie, słonko na wysokim niebie wschodzić będzie i zachodzić, inni będą się budzić i będą zasypiać, a planeta będzie obracała się tak jak się obraca bez poczucia straty, które miałoby zdaniem “ja” po nim samym pozostać (...)"

"(...) Dwadzieścia dwa lata temu wróciłem ze sklepu z plecakiem pełnym wiktuałów, a następnie w telewizji, którą jeszcze wtedy oglądałem wyświetliły się dwa amerykańskie wieżowce znajdujące się w centrum Manhattanu. Jeden z nich płonął. Chwilę później zadzwoniła moja matka informując mnie, że “awionetka” uderzyła w jedną z wież World Trade Center. Poźniej WTC stanie się tatuażem współczesności. Ale wtedy jeszcze tego nie wiem. Obserwuję w relacji na żywo moment, w którym kolejny samolot uderza w kolejny budynek. Kilkadziesiąt minut później WTC przestaje istnieć. Jeszcze jesienią 2001 roku Amerykanie będą w Afganistanie, później w Iraku i chociaż zabrzmi to jak frazes (w rzeczy samej będzie to frazes do bólu) - “Wszystko się zmieni”. Dwadzieścia dwa lata, a mnie wciąż wydaje się to tak niedawno. Dwadzieścia dwa lata to połowa mojego życia. WTC w pewnym sensie dzieli je na pół. Jakkolwiek to brzmi 11 września, tamtego lata stało się coś, co sprawiło, że wszystko gwałtownie zaczęło się pierdolić. (...)"

"(...) Więc zdarza mi się, że jątrzę. Zresztą to jest wyjątkowo polskie, że obrażamy się na potęgę żądając przeprosin. Obrażamy się z wielu powodów. Poza przyczyną tkwiącą w narodowej mentalności, chodzi po świecie wielu, którym “się wydaje”. A że im się “wydaje”, to wychodzą z założenia, że “tak jest”. A jeśli “tak jest” jak im się wydaje, to nie mają za grosz ochoty, żeby im ktoś starał się uzmysłowić, że tak być nie musi. Nie daj Bóg jeśli stara się im uzmysłowić, że tak nie jest. Tak że nie zawracam sobie tym głowy i piszę, co mi się rzewnie podoba. No dobrze. Nie do końca “rzewnie”, ale jak się okazuje z informacji zwrotnych - i tak piszę zbyt wiele. Tak się jednak składa, że nie mam ochoty nikomu sprawiać przyjemności, bo delikatny powinien być papier toaletowy, a nie dziennik. A to dlatego, że dziennik nie powinien być do dupy. (...)"

"(...) Tymczasem - niepostrzeżenie, podstępnie i podle rozpoczął się rok szkolny. Początek roku szkolnego to jest definicja tego, czym są “mieszane uczucia”. No bo z jednej strony, będąc pacholęciem cieszyłem się na to, że właśnie rozpoczyna się kolejny rok nauki, kiedy to mogę ponownie zacząć od zera. Z drugiej strony wiedziałem, że owa radość skończy się po tygodniu, a reszta to już będzie wyłącznie biblijny płacz i zgrzytanie zębów. Córka i syn poszli do “klas pierwszych” i mają przed sobą to, czego ja już mieć przed sobą nie będę, za czym nie wiadomo dlaczego w jakiś tam sposób dzisiaj zatęskniłem. No bo cóż piękniejszego może się w człowieku wydarzać niźli narodziny “wielkiej niewiadomej”, “czystej karty nieba”, po którym suną oceny roczne i semstralne, uwagi w dzienniczku ucznia, zebrania rodzicielskie, wezwania matki lub ojca do dyrekcji, szkolne wycieczki, fluoryzacja, wizyty w izbie pamięci, w której strzaskany odłamkiem stalowy hełm “Kościuszkowca” przypominał nie tylko o kruchości stali, ale również (a może przede wszystkim o tym), przypomina o tym, że “cud życia”, to jest iskierka, która gaśnie szybciej niźli się rozpala. (...)

"(...) A z tym dziadkiem i jego Panem Bogiem to jest zupełnie inna historia. Dziadek wierzył naiwnie, bo w gruncie rzeczy nie ma innej wiary. Dziadek wierzył jak dziecko, bo dziecko wierzy mocno i jest mu z tą wiarą dobrze i kojąco. Dziadek wierzył i nie zadawał pytań, bo wiara nie na zadawaniu pytań polega - wiara polega na człowieku i tym, że mu z pewnymi pytaniami po prostu niewygodnie. Na dodatek dziadek swoją wiarę umocnił. Otrzymał swojej wiary potwierdzenie, dowód jej skuteczności. I chociaż był to dowód anegdotyczny - jak się okazuje, dziadkowi wystarczył. Za dowód sensu wiary mojego dziadka posłużył jego pobyt w niemieckich obozach koncentracyjnych. W sensie ścisłym w Gross Rosen i w Buchenwaldzie. W rodzinnej opowieści, którą od początku do końca wykreował dziadek to Matka Boska i modlitwa do niej ocaliła go od śmierci za drutami i być może rzeczywiście siłę, która pozwoliła mu przetrwać czerpał z wiary w cud ocalenia. (...)"

"(...) Świecą mieszczanie światła po nocy. Krzątają się w kuchniach i salonach, zasiadają przed telewizorami, które migotliwie dają o sobie znać pulsując obrazem, tu i ówdzie sobotnia impreza, głośna i swawolna. Bliżej centrum tłumy. A tłumy w miastku to nie jest miastka codzienność. Zwykle miasto gaśnie jak i gasną kury i z kurami się budzi jak Pan Bóg przykazał. W sobotnie wieczory natomiast miastko kwitnie, kipi, pije, staje się hałaśliwe i błyszczy jak cekiny na cyrkowej kamizelce. Snują się po miastku opalone panny i kawalerowie cali w tatuażach. Przed kawiarniami w miastkowych Alejach parkują wytworne pojazdy, które są definicją takiego luksusu jak sobie ten luksus wyobraża mieszczanin z pretensjami. Zapach perfum - przyznaję, że dosyć dobrych. Śmiech pijących i głośna muzyka. Lokale jasne złotym światłem, a nad tym wszystkim noc sierpniowa z księżycem jak na zamówienie. A ja na tym rowerze nieelegancki, jakby na to wszystko spóźniony. Ubogi krewny - cyklista. Ale przynajmniej napatrzyłem się na blichtr i dobrą zabawę. Tak że po powrocie do domu cisza mojego mieszkania stała się niemal udręką. Dopóki nie przypomniałem sobie, że właśnie tę ciszę zdarza mi się lubić i cenić najbardziej, więc zacząłem ją natychmiast i cenić i lubić. (...)"