Marcin Zegadło

"(...) A dzisiaj z włoskich wojaży wraca mój niemal piętnastoletni syn. I to jest coś na czym należy się skupić. To jest ktoś, komu należy poświęcać uwagę. Zresztą cóż to za słowo “poświęcać”. To jest tak jakby tę uwagę składało się w ofierze, a to jest żadna ofiara - być z kimś kogo się bezgranicznie kocha i przyglądać się temu komuś z uwagą. Móc to robić. Wartość sama w sobie. Mieć to od losu - to wygrać. Więc jadę odebrać go z miejsca zbiórki, zapakować jego walizki do bagażnika samochodu i zawieźć go do domu. A później spędzić z nim wieczór i słuchać. To jest jednak wyzwanie - być ojcem dzisiaj, kiedy nie do końca wiadomo, kim jest i jaki powinien być współczesny facet. A przecież, kiedyś ojciec był po to, żeby pokazać chłopcu jak żyć, jak zachować “prawość” - znowu zaplątał się tutaj James Hollis, a skoro już jest, pozwolę mu powiedzieć nieco więcej. Syn - pisze Hollis - “powinien wiedzieć, że jego ojciec zmaga się z własnym życiem, że ulega emocjom, że ponosi porażkę, że upada i znowu się podnosi, że jest człowiekiem. Jeżeli syn nie widzi w swoim ojcu wzorca uczciwego podążania własną drogą, poszuka go gdzie indziej, co gorsza - skazany będzie na nieświadome realizowanie drogi, której ojciec nie podjął. Zgadza się to z obserwacją Junga zgodnie z którą najcięższym brzemieniem jest dla dziecka nieprzeżyte życie jego rodziców.” (...)

"(...) Zaniedbałem ten dziennik. Zaniedbałem go karygodnie. Zaniedbałem go jednak nie bez przyczyny bowiem nic tak człowieka nie zmęczy jak negocjowanie ze sobą samym sensów i przyjemności. Kiedy zaczął powstawać wydawał mi się wentylem dla fikcji, które uchodziły ze mnie mocnym strumieniem obrazów i narracji. Kiedy się rozpędził, rozszczelniał się stopniowo, nie dość mocno jednak, bo przecież o wielu sprawach ten dziennik nie wie, a jeśli nie wie o nich ten dziennik, to po cóż w ogóle opowiadać? Co począć jeśli już się wie, że musi człowiek sam na siebie uważać po doświadczeniach, które niosły ze sobą przeszłe opowieści? Imponująca siła obnażeń, pornografia zwierzeń i zwykłe rżnięcie autofabuł - jak pięknie to było czytane, jak powszechnie, jak urokliwe powstały z tego zgliszcza, ile głupiej krzywdy namnożyło się wtedy przez miesiące? Ale czy rzeczywiście “głupiej?”. Bo przecież bez “tamtego” nie byłoby mnie tutaj z tym co już wiem o sobie i o innych, którzy wtedy wokół tego miotali się tak jak i ja miotałem się w sobie z całą tą idiotycznie bezpośrednią treścią. A przecież pisać należy włącznie ciekawie lub wcale. Więc zaniedbałem ten dziennik, bo przestał mnie w nowej formie ciekawić, przestał mnie interesować i na mnie samym przestał ten dziennik robić wrażenie, a skoro nie robi go na mnie - jak może robić je na kimkolwiek? Skoro wierzę wyłącznie w literaturę, która idzie w “nagość” nie mogę czuć się dobrze odziany “na cebulkę”. A przecież tym mniej więcej stał się ten diariusz w nowej, bezpiecznej koncepcji. Nie negocjuje się ze sobą warunków na jakich powstają treści. Dlatego skończmy z tym na chwilę i opowiedzmy im jak jest. Albo spróbujmy przynajmniej dotknąć tutaj kilku niewygodnych kwestii... (...)"

"(...) "Ludzie źle mierzą czas - jest tylko jedna miara czasu, prędkość doznania" - pisze Frigyes Karinthy w "Podróży wokół mojej czaszki" i jeśli przyjąć to za prawdę, należy uznać, że mój czas na przestrzeni ostatnich kilku tygodni rozpędził się do granic wytrzymałości. Wiele się bowiem dzieje w "doznaniach". Szczęśliwie dzieje się pogodnie. Przynajmniej tam, gdzie rzecz dotyczy książki i tego, co się wokół książki wydarza. W pozostałym zakresie - kortyzol. Tsunami kortyzolu. Brzuch mi od tego kortyzolu urośnie, rytm dobowy, który już wcześniej pozostawiał wiele do życzenia, posypie się ostatecznie i definitywnie, a komórki nowotworowe mnożyć się będą bez opamiętania. Oczywiście biorąc pod uwagę obiektywne istnienie kwantowego opisu rzeczywistość można przyjąć, że przeszłość, przyszłość i teraźniejszość już się wydarzyły, a skoro tak, to powstaje przestrzeń w zakresie możliwych, wręcz pożądanych afirmacji, bo skoro można myśleć o przyszłości w kategorii "wspomnienie" to można sobie to wspomnienie dowolnie namalować. Można to zrobić uwalniając się od zarzutu fikcji, który to zrzut ów proces musiałby unieść. Koniec końców jest to jednak jakiś rodzaj zmyślenia. Coś na kształt postulatu czy jeśli ktoś woli - "pobożnego życzenia". (...)"

"(...) A gdyby tak zrobić to głupstwo i "postanowić być szczęśliwym"? Przez chwilę rozmawiamy o tym z Martą posługując się przykładem jednej z debiutujących ostatnio poetek, która ma w sobie ten rodzaj światła, który pozwala na branie z życia witaminy D i endorfin w sposób systemowy. Z drugiej strony zero-jedynkowy charakter wyboru pomiędzy szczęściem bądź świadomością sprawia, że ta alternatywa o charakterze rozłącznym kładzie się cieniem na postulatywnym myśleniu o szczęściu, które można tym samym sprowadzić do kwestii związanych z wyborem. No właśnie. W mojej opinii - nie można. Można jedynie próbować i czuję całym sobą, że jest w tym jednak jakaś nieprawda jeśli nie fałsz - po prostu. Jestem jednak skłonny wziąć to na wiarę i przyjąć, że branie życia tak jak się bierze garść cukierków z dna torebki, wiedząc, że to już wszystko, że nic więcej nie ma i że być może trzeba się będzie obyć bez słodyczy - to jest prawdopodobnie jakaś forma okazywania sobie troski, miłości, a przynajmniej drobiny sympatii. I to jest w pewnym sensie ładne. (...)"

"(...) Naśladując celowo styl wzniosły uciekam w literackość języka, a uciekam przed pustką, którą coraz mocniej odczuwam i która właściwie nie jest sama w sobie niczym złym, bo cóż złego może brać się z “niczego” - nic, albo przynajmniej niewiele. Nie zmienia to faktu, że wypełnia mnie próżnia, bo jeśli zakwestionować kilka form spędzania wolnego czasu oraz wybory, które każą mi wstawać z łóżka i “pójść” - nic nie zostaje. Jakieś widma. Łatwo je rozpędzić. Rozpuszczą się w dziennym świetle, szczególnie teraz, w ostrym słońcu maja. Z drugiej strony to jest doświadczenie co najmniej interesujące, że za oknem soczystość tej wiosny, a w człowieku czarna noc polarna - no kurwa Grenlandia, islandzka magma, lądolód i żadnego pingwina na pociechę. (...)"

"(...) Głowa mi pęka, a przecież nic się nie wydarzyło. Wi szczęśliwie wróciła z Edynburga pełna wrażeń z wycieczki do Szkocji. Syn obejrzał ze mną “Romea i Julię” Luhrmanna, wyraził zadowolenie, a może nawet odrobinę się wzruszył, bo to byli przecież ludzie niemal w jego wieku, więc śmierć stała się przez chwilę obecna w jego nastoletniej głowie, stała się możliwa i to przez zbieg okoliczności, przez pomyłkę. Córka mówi: “kocham cię, kocham”, a ja to biorę do wiersza, albo tego do wiersza nie biorę, bo przecież znów zacząłem pisać wiersze, czego efektem jest powstanie trzech nowych tekstów po niemal rocznej przerwie. Zdawać by się mogło, że wszystko się układa, że jest słonecznie, pogodnie, a burze przechodzą bokiem z odległym, wszak niegroźnym pomrukiem. Tymczasem nie czuję tego w ten sposób i od bladego świtu - kortyzol. A brzuch rośnie. (...)"

"(...) Więc czekam na to wszystko, chociaż udaję sam przed sobą, że to się dzieje obok. Co ciekawe doświadczam wielu życzliwych gestów ze strony niemal obcych ludzi, w związku z wydaniem książki i z tym, że zaczęły pojawiać się już o niej informacje. Przyznaję, że odwykłem od tego, bo to co mnie w miastku spotyka od życzliwości dzielą lata świetlne i jakoś zacząłem wierzyć w miastka na temat mnie samego, narrację. Być może jest to zwierzenie na poziomie dość łzawym, ale co mi tam. Koniec końców to jest mój dziennik i mogę w nim robić, co zechcę. Zresztą można się również w tym wypadku zasłaniać Gombrowiczem, który mówił w rozmowie z Dominique de Roux: “Czy widział pan kiedykolwiek dziennik szczery? Dziennik szczery to właśnie dziennik skłamany (...). I przecież szczerość to nudziarstwo. To nieefektowne.” Załóżmy więc, że plotę co mi ślina na język przyniesie i nie ma sensu szukać w tym ani prawdy, ani dosłowności. (...)"

"(...) W następstwie niedopuszczalnie długiej przerwy w czynieniu notatek zmuszony jestem zacząć od końca, ponieważ moja pamięć zadomowiła się w “tu i teraz”, czego konsekwencją jest trudność przywoływania wspomnień z nieodległej przeszłości. Być może jest to podana wprost przez życie oznaka starzenia, bo jak mawiała moja babka: “Bez trudu jestem w stanie przypomnieć sobie, gdzie byłam na wakacjach w 1938, natomiast za nic w świecie nie przypomnę sobie, Drogie Dziecko, co jadłam przedwczoraj na kolację”. Tak mawiała i ja to zaczynam czuć, chociaż do wieku mojej z dawna zmarłej babki brakuje mi jeszcze kilku dziesięcioleci. Zacznę zatem od końca. (...)"

"(...) Życie poprzez śmierć mówi w ten sposób człowiekowi, mniej więcej coś takiego: “A ty cóż znowu? Cóż to są za kaprysy, cóż to za minki - Cipko, Miękka Fajo? Cóż zatem w szczególe oraz w ogólności wyobrażałeś sobie Ludzka Istoto na swój, zasrany, temat? Jaką w tej kwestii uknułaś narrację? Gdzie widziałaś Ludzka Istoto swój koniec i dlaczego upatrywałaś w tym końcu jakiejś doniosłości? Skąd pomysł, że śmierć twoja ma mieć charakter wzniosły lub zasługiwać na powagę - nazwijmy to - chwili? Czyż nie jest tak Ludzka Istoto, Pizdo, Miękka Fajo, że to, co po ciebie przychodzi jest Wielkie, a przez to nie jest ani smutne, ani wesołe, ani poważne, ani niepoważne, nie jest spóźnione i nie jest przedwczesne, a wszystkim, co przesądza o jego istocie jest skala? I właśnie wobec tej skali giną wszelkie dzienne smutki, nocne sprawki i wszelkie rozkminy. (...)"

"(...) Zabawne, że wciąż to robimy, a przecież jesteśmy dorośli. Wciąż nam na tym zależy, żeby nas inni nie widzieli w “cieniach niepowodzeń”, żeby nam inni uwierzyli, że jest lepiej niż było i że w chuj się zanosi na lepiej. Zresztą to jest dużo głębsze, dużo bardziej poważne u mężczyzn, którzy przez większość dnia po prostu coś udają. Udają twardszych niż są lub bardziej obojętnych niż mogliby się wydawać. Udają, zdecydowanych. Udają dowcipnych. A już najlepiej udawać, że ma się wyjebane. To zawsze można znaleźć w “dobrym tonie”. A wyjebane to miał Ali, o którym było już w tym dzienniku i może warto żeby o Alim wspomnieć ponownie - wyciągnąć go spod kół rozpędzonej ciężarówki, która wtarła Aliego w asfalt i powiedzieć Aliemu prosto w oczy: “Chuj ci w dupę Ali. Całe życie kłamałeś, Kochany. Sobie kłamałeś i innym. Sam siebie dymałeś cwelu swoją życiową filozofią, która wisiała na wyjebaniu jak trup na szubienicznym sznurze. Nie ma takiej siły, głupi fiucie, która mogłaby wydrzeć ze mnie promil wiary w to, że po nocach nie wirowały w tobie takie światy, w których byłeś otwartą, niegojącą się raną, tęgi chuju”. Tak należałoby Aliemu powiedzieć gdyby jakimś cudem dało się cofnąć czas i nakłonić go żeby tamtego popołudnia nie wsiadł na swój dopieszczony motocykl i nie dał sobie urwać łba razem z kaskiem jakiemuś kierowcy Jelcza, albo Stara. (...)"

"(...) Bo to nie było dobre życie, a był talent. Tyle że ten Julkowy talent był krnąbrny i niechętny światu. Co zresztą stanowi jakąś tam miarę talentów, które mają w swój los wpisaną śmierć przedwczesną. Tak jakby tę śmierć chciały sprowokować, jakby się z nią droczyły. A śmierć jest wielka. Śmierć jest zupełnie obojętna na fochy, foszki, rozmach gestów i na żałosną chociaż piękną - nonszalancję - bo przecież pozwalamy sobie czasem na nią wobec śmierci. To pomaga. W ten sposób sięga się po godność tam, gdzie tej godności nie ma lub rozpaczliwie jej brakuje, a Julek umierał niefotogenicznie. Julek umierał świadomie, bo serce to jest czasami tylko i wyłącznie mięsień, a człowiek koniec końców, to jest wyłącznie mięso, kości, ścięgna oraz stawy, a przede wszystkim woda - dużo wody. A w wodzie ludzie się topią. Więc i Julek utonął. (...)"

"(...) Zresztą jak świat światem najmocniej uwagi pragną ci, którzy wiedzą niewiele i w gruncie rzeczy nic specjalnego w nich nie siedzi. To jest przewrotna umiejętność - traktować własne opinie tak - jak by to były fakty. Trzeba w życiu kilka razy upaść, żeby to zauważyć. Zresztą wiele jest w upadku dobrodziejstw i mądrości. Upadek nie musi być zły - sam w sobie. Zresztą Kingsnorth również wspomina o tym dość wymownie. Znajduje też u niego ciekawe uwagi o samobójstwie, które mniej więcej rok temu eksplorowałem "na bazie" Stefana Chwina i jego "Samobójstwa jako doświadczenia wyobraźni". A teraz Kingsnorth dorzuca swoje pięć groszy, kładzie mi je na powieki - jak miedziaki: " Zdradzę wam tajemnicę samobójstwa. Tajemnicą tą jest jego pociągający charakter. (...)"