Jarek Holden

Mikroopowiadania, miniatury to coś, co mnie „bierze”, co mnie chwyta za gardło. Dlatego w tym roku TY.TU.Ł będzie miał swój almanach krótkich form i z wielką radością przyjąłbym każdy tekst zawarty w nowej książce Moniki Mostowik.

Tłumaczka jest zachwycona wierszem „Sztuka Kochania” i rozumiem ten zachwyt, bo zaczyna się to tak: „ i tak opowiadając ci historie oraz deklamując wiersze zakochiwałam się”

Poezja, a jednak formy podawcze, bo mamy tu i opowiadania, oraz opisy, a także dialogi i monologi. A może to forma otwarta, luźna? Może powinienem porzucić i odrzucić patos i potraktować „Karnister” mniej poważnie?!

Wydawnictwo Czarne wydaje rewelacyjny cykl „Opowiadania amerykańskie”. Zastanawiałem się, czy opowieść Piotra Mareckiego można było podzielić na rozdziały i stworzyć polskie nowele o USA? Truizm! Oczywiście, że można byłoby to zrobić, ale autor — co jest moim największym zarzutem — wybrał łatwiejszą drogę. Tylko pobyt w amerykańskim Radomiu ma potencjał na opowiadanie, cała reszta to marudzenie i ośmieszanie Ameryczki.

„Czy wielkość w literaturze wciąż jest możliwa?" - pytała niegdyś Susan Sontag. Po lekturze „Zapomnianych” stanowczo stwierdzam: - TAK!

Zadziwiająca jest konstrukcja tych tekstów, subtelny smutek, który nie jest pisany wprost. Autor zaprasza czytelnika do współpracy. Czytaj, mój drogi, czytaj i myśl!

„Starodrzew” Katarzyny Zając to naprawdę niezła książka z dobrymi wierszami i pięknymi fotografiami oraz zbędnym wstępem. Ale zostawmy wstęp, zajmijmy się poezją. To liryka odręczna, spisywana po przebudzeniu, by sen nie uciekł i również wtedy, gdy autorka chowa się a drzewami, bo codzienność jest okrutna.

Moim ulubionym utworem jest „Ośmiu pisarzy”. Michelle Mari jednocześnie z nas kpi i prowadzi, „zapewniając fantastyczną ciągłość”. Osiem nazwisk tego pisarskiego giganta to; Joseph Conrad, Daniel Defoe, Jack London, Harman Melville, Edgar Allan Poe, Emilio Salariat, Robert Louis Stevenson, Juliusz Verne”.

UCZTA. Doskonale przetłumaczona książka składająca się z trzech części. Ale jazz jest nieprzerwany, gra muzyka, jest taniec. Nawet wtedy, gdy ktoś pisze książki, chodzi do szkoły, kupuje w kiosku gazety sportowe, to nie ma nic ważniejszego niż pląsanie.

Klatka po klatce, papieros po papierosie, pustynia i lodowce. PORÓWNANIA. Tak, Maciej Bieszczad miłuje się w nieoczywistych porównaniach, bo przecież „ultradźwięki” to też forma porównań, nieprawdaż, czyli alegorie.

Wertując stare książki, zastawiłem się jakim ojcem jest nasz bohaterem? Dla niektórych wątek poboczny, ale mnie wagi ciężkiej. I wyszła mi szarada „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej, „Lalka” Bolesława Prusa oraz „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza. Porównania porównaniami, ale mnie ciekawi jak ten temat („zagrywania żalu”) rozpisałby Dickens, i jak sfilmowałby to Bergman?

Katarzyna Zwolska – Płusa obdarzyła nas lawiną słów. My – pewnie – niezdarnie byśmy je ułożyli w liche kopczyki-limeryki, a pisarka świadoma, co pasuje, do czego i dlaczego interpunkcja w tej książce ma spore znaczenie. Każdy przecinek, każda kropka to pauza, dodatkowy oddech lub bezdech; trzeba te teksty czytać na głos, koniecznie pamiętając o „przystankach”.