Jarek Holden

Wiara, nadzieja, miłość. Wytarte, przetarte kolory flagi, symbole człowieczeństwa, leitmotiv – tej z pozoru – niewinnej przypowieści. Wygładzona, kolorowa, przybrudzona, niejednoznaczna „Biała wstążka”. „Haneke pokazuje niebezpieczeństwo, jakie grozi nam, kiedy zamkniemy się w sztywnym zestawie reguł”.

„Uśpione” poleca Annie Ernaux. Ta wskazówka nie dziwi, bo podczas czytania czujemy literackie współistnienie. Noblistka i debiutujący pisarz wywodzą się z twego samego pnia. Ich słowa rosną i pęcznieją. Ich frazy mają nieobliczalną siłę przekazu. Ich literatura jest faktograficzna, a jednocześnie bardzo osobista, osobna.

Monika Helfer pisze od dziesięcioleci. Urodzona w 1947 roku Austriaczka miała swoich odbiorców we wszystkich grupach wiekowych, jednak to, co stworzyła w „Die Bagage”, czyli „Hałastrze” spowodowało, że i my możemy cieszyć się tym pisarstwem.

„O tobie” – czyli o kim? Bohaterem książki jest Grzech. Chociaż „wierszyk” odnosi się do innych postaci, innych momentów, skojarzeń, wyobrażeń, marzeń…

Sam wybieram, co czytam, jak czytam i dlaczego? Jest jeszcze „prawo bogów”; tajemnice, sytuacyjne stękanie i szukanie pocieszenia w ramionach innych kobiet i mężczyzn. Czy to jest dziedziczne? Ta złość, ten slalom w przeszłości ugnieciony.

„Klasztor” i „Żałoba” to teksty, które czytelnika poruszają, momentami wzruszają, ale przede wszystkim skłaniają do refleksji. Wspomnienia okrążają i duszą świadomość. Tożsamość zaniepokojona i jest przedmiotem rozważań; fakty kontra wyobrażenia!

„Jednej nocy mogłaby tańczyć na stole, a następnej ukryłaby się w cieniu. Kiedy stwierdzę, że ją rozumiem, może rozpłynąć się i stać zupełnie nową osobą, a ja będę musiał zacząć wszystko od nowa. Tak właśnie było z Anną”.

Oszczędna w formie i treści okładka to znak firmowy Wichy. Profesjonalna zawartość również. A jednak wygląda to tak, jakby Wicha wywiązywał się z kontraktu wydawniczego i po prostu musiał wydać „nową” książkę.

„Historia syna”, powieść wyróżniona Nagrodą Renaudot oraz Międzynarodową Nagrodą Literacką Kulturhuset Stadsteatern. 180 000 sprzedanych egzemplarzy. Zadziwiający jest ten sukces rynkowy, bo nie czyta się tego łatwo. Krótkie To, a gęste jak dwunastogodzinny sen.

Pisarka używa tak wielu życiorysów, jakby chciała opisać, rozpisać cały kraj. Oto macie Finlandię w miniaturze (sic!).