Jarek Holden

Christoph Heubner, pisarz i zarządzający wiceprezydent Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego w podziękowaniach podaje nazwiska tych, którzy pomogli mu stworzyć trylogię prawdy. Poprzednie książki to „Widzę psy, szarpiące się na smyczy” (2019) i w „Samo serce” (2021). Całość kończy posłowie, w którym autor cytuje fragment wiersza Zbigniewa Herberta.

Poezja, a jednak formy podawcze, bo mamy tu i opowiadania, oraz opisy, a także dialogi i monologi. A może to forma otwarta, luźna? Może powinienem porzucić i odrzucić patos i potraktować „Karnister” mniej poważnie?!

Filmowo. Każda scena pachnie chemią fotograficzną. Nie jest to jednak zakład szybkich odbitek z maszyny C-41. To obrazy na szkle; kolodion.

Schmerz — pain — боль — la douleur — כְּאֵב —… ból. I ryk kibiców, śmiech żołdaków, syczenie (ledwo słyszalne) gwałconych kobiet…Dzieci porzucone, wyrzucone, rozrzucone!

Pisarz nominowany przed laty m.in. do Nike, daje w „do żywego” popis sarkazmu, dobrego literackiego cynizmu, a przede wszystkim bawi się słowem. Dopasowuje poszczególne zwrotki do nastrojów; własnego i czytelnika. Do czasów wojny i pozornego pokoju.

Powieściowe dzieło utkane na stu dwudziestu stronach. To nie jest wyłącznie wspomnienie, lecz fabuła świadectwo umęczonych kobiet wojny.

„Wolny strzelec” to pacyfistyczny, intertekstualny akt strzelisty. Zadziwia rozbuchana warstwa publicystyczna. To, co jest zniuansowane w „Żywocie i śmierci pana Hersha Libkina...”, tutaj wyłazi na wierzch z siłą buldożera.

Najpierw miałem skojarzenie z pisarstwem Pawła Huelle. Przyznaję; dosyć proste to przełożenie. Różność miejsca, czasu i ci chłopcy. Dwaj, a jednak trzech ich było (?!). Wojna, powojnie, Cygan, Niemiec, Czech. Czeskie Budziejowice. A potem wpadłem na pomysł i trop, że podobnie pisze Łukasz Barys. I od dzisiaj ogłaszam, że zaczynam doceniać to pisarstwo, "a wszystko" to zasługa autora z Czech.

Książka napisana ze swadą, doskonałym językiem, z niesamowitą bibliografią. Jednak zamiast reportażu mamy tu raczej zapiski kronikarza, który spisuje, zapisuje i rozpisuje „rzeczy” już opowiedziane, przedstawione, wystawione na widok publiczny.

Bezimienna narratorka, pisarka mieszkająca na Manhattanie, otrzymuje list od Rouenny Zycinski, zapomnianej koleżanki z osiedla na Staten Island, gdzie obie mieszkały w dzieciństwie.

Męskie pisanie! Odważne połączenia ze starym pisaniem. Ułomności są tylko w czytelniku, który nie potrafi rozszyfrować wszystkich śladów. Literackich. Styl: David Vann. Ernest Hemingway. .... „Podróż do kresu nocy"?! .... A może Erich Maria Remarque.… A jeśli to Karl Kraus? Tropy prowadzą też do Józefa Wittlina, do „Soli ziemi”. (...wojna, która się staje…)

Początek tej prozy nie jest jasny – czy mamy do czynienia z apokaliptycznym zapisem – rozpisem – „jakiejś” wojny, czy może jednak to wydarzyło wtedy, gdy za moment mieli urodzić się moi rodzice. (Moja mama kilkadziesiąt kilometrów stamtąd). Koniec Drugiej Wojny Światowej. „Wyzwolenie” – Zniewolenie?!