Jarek Holden

Najnowszy „Liberation” stawia pytanie: - Czy to świat zwariował, czy kultura francuska? Wątpliwości szaleństwa nie zostają rozwiane, ale Nobel dla Annie Ernaux nie wszystkim przypadł do gustu. Bo w tekście pada nawet taka fraza: „Pechowa Annie Ernaux, która myślała, że ​​dostała Literacką Nagrodę Nobla. W rzeczywistości ten Nobel nie był „prawdziwym” Noblem. Był to głównie „No Nobel”, który nie został przyznany Salmanowi Rushdiemu”.

Cyniczny Bawołek w mistrzowskiej formie. Powtarza się mantra; Stasiuk kiedyś powiedział: „Bawołek, ty tobyś chciał, żeby świat się od ciebie odpierdolił”. No chciałbym – odpowiedział pisarz. Wszystko się zgadza.

Może ta opowieść wzbudzić resentymenty. Może być „dowodem” dla krzykaczy i politykierów, a także szalonych historyków (których nie brakuje). Ale „Czystka” na pewno nie jest narzędziem w rękach głupców. Dawno nie czytałem tak taktownej historii. Tak uważnej i roztropnej. Śle ukłony wobec autorki. Katarzyna Surmak-Domańska to niesamowita w polskim reporterskich świecie.

Tove Ditlevsen pisze o sobie, a książka podoba się tak bardzo – bo to zwierciadło nas samych. Naszych zmagań, przekleństw i wariactw. To liryka – epika żałobna, a jednocześnie hymn życia. Tove Ditlevsen nigdy nie przestała tęsknić za zastrzykami. Tove Ditlevsen nigdy nie przestała być poetką, prozaiczką, matką, partnerką… kobietą samotną. Wszystkie formaty były jej, a każdy ją uwierał!

„Zaklinanie węży w gorące wieczory” to rozmawianie o samotności i niezrozumieniu. Pisarka podaje nam to w sosie apokaliptycznej parodii.

Moje pięć ulubionych opowieści Stasiuka, to wcale nie jest łatwa selekcja, ale nie jest też oczywista. A zatem najwyżej cenię: Jadąc do Babadag, Duklę, Fado, Osiołkiem i (właśnie) Przewóz. Ale „Przewóz” jest na piątym miejscu, nie na pierwszym!

Jeśli ktoś ma problem z poezją (z jej odbiorem), to niech prędko chwyci się prozy Patti Smith. Jeśli ktoś ma problem z własną metryką, to tym bardziej warto!

Czy Nagroda Bookera dla książki o chciwości i ludzkiej głupocie to właściwy wybór. Kwestia dyskusji. Jednak sposób jej napisania zasługuje na laury. Na godziny spędzone w komnacie tajemnic. Niby fabuła przewidywalna, ale jakże dobrze napisana, rozpisana, opisana. Wypisana.

Nie ma tu kreacjonizmu. Jest opowiadanie faktów, dlatego – trochę się nie dziwię – że niektórzy ten dokument porównują do reportażu. Ale zostawmy formułki i akademickie dysputy. Ta książka powinna powstać i jest. Dobrze się stało!

Książka ma swoją metrykę. Ale nie ma terminu ważności. Nie dotyczą jej prawidła księgarskiego marketingu. To jest książka, do której należy wracać, którą należy pokazywać, omawiać, kolportować.

To nie jest powieść sentymentalna. To są fakty ujęte w perspektywie ludzkich losów. Nikt nie jest piętnowany, szkalowany, obmawiany. Jest, jak jest. Dla niektórych dla „prawdziwość” zapewne jest bolesna, ale nie było, i nie jest inaczej. Zatem praca Anny Bikont dotyczy rzeczywistości, a nie polskiego historycznego, wypaczonego ględzenia. Ten tekst po prostu budzi zaufanie. A taka jest właśnie rola dobrego reportażu. Realizm jest siłą tej opowieści.