Jarek Holden

Książkę zachwala Jarosław Czechowicz. Nie dziwię się tej rekomendacji, bo jego „Winne” to (w skrócie) opowieść o kobietach, które niosą w sobie poczucie winy. „Dolina Kwiatów” jest szersza, głębsza, jednakże bliźniacza.

Suspens. Okładka. Magdalena Abakanowicz i Abakan Red,1969. Takie otwarcie powoduje, że stajemy się, natychmiast, uczestnikami poważnej fabuły. Ta czerwień. Ta czerń. Krew i kir.

„Jednym z największych darów, jaki może nam przekazać tekst literacki jest to, że może on odświeżyć nasz język. W powieści Bob albo mężczyzna na łodzi Petera Markusa język nie tylko zostaje odświeżony, ale całkowicie przebudowany”. (The Brooklyn Rail)

Instrumentarium użyte przez pisarza, bardzo często występuje w horrorach. Zatem może to jest horror liryczny?

To jest fabuła, w której opisy, rozpisy, szczegóły stają się istotne, ale tylko dlatego, by głównego bohatera wyposażyć w umiejętności, które umożliwiają mu przetrwanie. „Jastrząb”, silny Szwed pojawia się w Stanach Zjednoczonych. Ma cel: odszukać brata. Ale mijają dnie, lata i cel zostaje zapomniany. Paradygmat zmienia się natychmiast, po dziwnych wydarzeniach, które spotykają naszego bohatera, wielkiego Hakåna, znanego jako Hawk.

Tove Ditlevsen pisze o sobie, a książka podoba się tak bardzo – bo to zwierciadło nas samych. Naszych zmagań, przekleństw i wariactw. To liryka – epika żałobna, a jednocześnie hymn życia. Tove Ditlevsen nigdy nie przestała tęsknić za zastrzykami. Tove Ditlevsen nigdy nie przestała być poetką, prozaiczką, matką, partnerką… kobietą samotną. Wszystkie formaty były jej, a każdy ją uwierał!

Obaj bohaterowie wyruszają w niezwykłą podróż. Jadą pociągiem po współczesnej Europie, a jednocześnie poruszają się po dawnej wielonarodowej, wielowyznaniowej monarchii. Szukają śladów wielkiej miłości Winterberga, Lenki, Żydówki, pierwszej kobiety na Księżycu.

„Zaklinanie węży w gorące wieczory” to rozmawianie o samotności i niezrozumieniu. Pisarka podaje nam to w sosie apokaliptycznej parodii.

Początek tej prozy nie jest jasny – czy mamy do czynienia z apokaliptycznym zapisem – rozpisem – „jakiejś” wojny, czy może jednak to wydarzyło wtedy, gdy za moment mieli urodzić się moi rodzice. (Moja mama kilkadziesiąt kilometrów stamtąd). Koniec Drugiej Wojny Światowej. „Wyzwolenie” – Zniewolenie?!

Moje pięć ulubionych opowieści Stasiuka, to wcale nie jest łatwa selekcja, ale nie jest też oczywista. A zatem najwyżej cenię: Jadąc do Babadag, Duklę, Fado, Osiołkiem i (właśnie) Przewóz. Ale „Przewóz” jest na piątym miejscu, nie na pierwszym!

Dalasiński pełnym garściami czerpie z pisania Marka Nowakowskiego, Ireneusza Iredyńskiego. Dobre przykłady, ale chyba już się wyczerpało to ciągłe obchodzenie wsi i miasteczek, by zagadać czytelnika, by się z nim wspólnie napić oparami wszędobylskiej wódy!

Pisarka w „Czarnym Mleku” znalazła kąt, który ułatwia opowiadanie o traumie i życiowych wyborach. Rozmowy o macierzyńskim tabu z „małymi kobietkami” jest momentami upiornie naiwne, wręcz infantylne, a jednak urokliwe. Te dysputy przeplecione eseistyką na temat roli kobiety w świecie twórczym i domowym, mają jednak głęboki sens.